Tên lửa được phóng thử từ Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân (ATACMS). Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Kiev Independent (Ukraine) ngày 15/9, trong những tuần gần đây, Ukraine ngày càng hy vọng rằng các đồng minh phương Tây cuối cùng sẽ cho phép Kiev sử dụng vũ khí tầm xa được họ viện trợ để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Việc này không chỉ giúp Ukraine tấn công các căn cứ quân sự của Nga mà còn có thể buộc Moskva phải điều chỉnh chiến lược phòng thủ và kéo dài các tuyến tiếp tế.
Từ khi xung đột nổ ra, Nga đã có lợi thế về vị trí địa lý khi thực hiện các cuộc tấn công từ bên trong lãnh thổ nước mình mà không bị đáp trả tương xứng. Trong khi đó, Ukraine bị giới hạn về việc sử dụng vũ khí do phương Tây cung cấp để tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga, chủ yếu vì lo ngại về khả năng leo thang căng thẳng giữa các cường quốc.
Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, có nhiều dấu hiệu cho thấy sự thay đổi đang diễn ra. Vương quốc Anh đã quyết định cho phép Ukraine sử dụng tên lửa Storm Shadow để tấn công Nga. Tờ Politico của Mỹ cũng đưa tin rằng Nhà Trắng đang thảo luận về việc cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa để tấn công các mục tiêu cụ thể. Dù quyết định chính thức vẫn chưa được công bố, cuộc họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York vài ngày tới có thể sẽ đánh dấu bước ngoặt quan trọng.
Vũ khí tầm xa mà Ukraine mong muốn bao gồm tên lửa ATACMS do Mỹ sản xuất, có tầm bắn lên đến 300 km. Với loại vũ khí này, Ukraine có thể tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, đặt các căn cứ quân sự, sân bay, kho đạn dược và nơi tập trung quân của Nga vào nguy cơ bị tấn công. Một báo cáo của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ đã chỉ ra rằng có ít nhất 245 địa điểm quân sự và bán quân sự của Nga nằm trong tầm bắn của ATACMS.
Các mục tiêu quan trọng đó bao gồm các căn cứ không quân lớn như Lipetsk, Shatalovo, Millerovo và Yeysk, nơi từng bị Ukraine tấn công bằng thiết bị bay không người lái (UAV) trước đây. Các trung tâm chỉ huy và hậu cần tại Rostov-on-Don, nơi đóng vai trò quan trọng trong chiến lược tấn công của Nga, cũng có thể trở thành mục tiêu tiềm năng.
Ngoài các mục tiêu quân sự, việc tấn công vào các trung tâm dân số lớn của Nga như Rostov-on-Don, Voronezh và Krasnodar cũng có thể gây ra sự hỗn loạn và gián đoạn, buộc Nga phải điều chỉnh chiến lược và di dời các mục tiêu quan trọng xa hơn khỏi tầm bắn của Ukraine. Đây sẽ là bước đi chiến lược nhằm kéo dài các tuyến tiếp tế của Nga và giảm khả năng tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn.
Mặc dù việc dỡ bỏ các hạn chế về sử dụng vũ khí tầm xa sẽ có những điều kiện nhất định, như chỉ tấn công các mục tiêu quân sự nhằm đảm bảo mục đích phòng thủ, việc này vẫn mang lại một lợi thế lớn cho Ukraine. Từ mùa Hè năm 2022, Ukraine đã tận dụng hiệu quả hệ thống tên lửa HIMARS, giúp tăng cường khả năng tấn công chính xác vào các lực lượng Nga gần biên giới.
Việc bổ sung tên lửa ATACMS và Storm Shadow vào kho vũ khí của Ukraine không chỉ mở rộng tầm bắn mà còn tăng khả năng tấn công các mục tiêu chiến lược sâu trong lãnh thổ đối phương. Đặc biệt, những vũ khí này sẽ giúp Ukraine có cơ hội nhắm vào các sân bay và căn cứ quân sự, từ đó làm gián đoạn các cuộc tấn công tên lửa của Nga vào các thành phố của Ukraine.
Tuy nhiên, vẫn có một số thách thức mà Ukraine phải đối mặt. Nga đã dự đoán trước khả năng này và đã di chuyển phần lớn các máy bay quân sự ra khỏi tầm bắn của ATACMS. Điều này khiến việc tấn công các mục tiêu quân sự trở nên khó khăn hơn, nhưng ít nhất cũng làm giảm hiệu quả hoạt động không quân của Nga.
Việc sử dụng các vũ khí tầm xa cũng cần phải được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả tối đa. Theo Matthew Savill, Giám đốc khoa học quân sự tại Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng (RUSI) có trụ sở tại Anh, những vũ khí như Storm Shadow có thể rất hiệu quả khi nhắm vào các cơ sở hạ tầng quân sự quan trọng, như các boongke hoặc kho đạn dược được bảo vệ chặt chẽ. Nhưng việc tấn công sân bay hoặc máy bay trên đường băng có thể không đạt được kết quả cao như mong đợi.
Dù có một số hạn chế, việc dỡ bỏ các hạn chế về sử dụng vũ khí tầm xa vẫn được coi là một bước tiến lớn đối với Ukraine trong cuộc chiến với Nga. Điều này không chỉ giúp bảo vệ các thành phố của Ukraine khỏi các cuộc tấn công tên lửa liên tục mà còn tạo ra áp lực lớn đối với Nga trong việc duy trì các tuyến tiếp tế và bảo vệ các căn cứ quân sự quan trọng.