Bi kịch nữ huấn luyện viên mất mạng trong hàm ‘học trò’ cá voi sát thủ

Dawn Brancheau đã làm việc tại Công viên giải trí Thế giới Nước (SeaWorld) ở Orlando, bang Florida, trong nhiều năm. Cô là một huấn luyện viên được yêu mến và những buổi biểu diễn của Brancheau với những con cá voi sát thủ nổi tiếng thế giới đã mang về hàng triệu USD cho công viên. Nhưng vào ngày 24/2/2010, Brancheau đã bị giết hại trong một cuộc tấn công hiếm gặp và dường như vô cớ bởi một trong những học trò mà cô yêu quý nhất.

Cái chết của Brancheau đã thay đổi mãi mãi cách các công viên giải trí xử lý động vật biển hoang dã và là chủ đề của bộ phim tài liệu “Blackfish” gây chấn động dư luận. Câu chuyện có thật đầy bi thảm của Dawn Brancheau mà bộ phim đề cập đã châm ngòi cho một cuộc cách mạng.

Sinh ra và lớn lên ở bang Indiana, Brancheau đã sớm quyết định rằng cuộc đời cô sẽ gắn bó với những con cá voi sát thủ. Là con út trong gia đình có 6 người con, lần đầu tiên Brancheau nhìn thấy Shamu - có lẽ là con cá voi sát thủ khét tiếng nhất bị nuôi nhốt - khi tham quan SeaWorld ở Orlando cùng bố mẹ vào năm cô 10 tuổi.

“Tôi nhớ mình đã đi bộ xuống lối đi của sân biểu diễn và nói với mẹ, ‘Đây là nghề con muốn làm” – Brancheau kể lại vào năm 2006. 

Nhưng trước khi bắt đầu con đường dẫn đến công việc mơ ước, Brancheau cô đã tốt nghiệp Đại học Nam Carolina với tấm bằng kép về tâm lý học và hành vi động vật. Năm 1994, cô huấn luyện những con rái cá và sư tử biển tại công viên giải trí Six Flags, trước khi chuyển đến SeaWorld vào năm 1996. Cùng năm đó, Brancheau kết hôn với Scott Brancheau, một vận động viên đóng thế tại SeaWorld và bắt đầu làm việc với những con cá voi sát thủ mà cô vô cùng yêu thích.

Không lâu sau, Dawn Brancheau trở thành gương mặt đại diện cho SeaWorld. Hình ảnh xinh đẹp của cô xuất hiện đầy trên các bảng quảng cáo. Brancheau và các học trò thực sự là điểm nhấn trong chương trình tham quan tại SeaWorld và cũng là người đã thực hiện những cải tiến đột phá trong show diễn với cá voi sát thủ.

Trong nhiều năm, Brancheau thường xuyên biểu diễn với cá voi sát thủ và thực hiện nhiều pha nguy hiểm cùng với loài vật cực kỳ thông minh này.

Mặc dù Brancheau nhận thức rõ về mối nguy hiểm tiềm tàng khi làm việc với cá voi sát thủ, nhưng cô cũng biết rằng chúng không tấn công con người trong môi trường hoang dã và các cuộc tấn công nhằm vào con người trong điều kiện nuôi nhốt là rất hiếm.

Dawn Brancheau đã dần hình thành một "liên kết chặt chẽ" với một con cá voi sát thủ tên là Tilikum. “Nó có một mối quan hệ tuyệt vời với Brancheau, và cô cũng có mối quan hệ tuyệt vời với nó. Tôi tin rằng Tilikum yêu cô ấy, và tôi cũng biết rằng cô yêu quý nó”,  John Hargrove, một huấn luyện viên cao cấp tại SeaWorld cho biết.

Tuy vậy, Tilikum không phải là một con cá voi sát thủ thuần tính. Trước đó nó đã gây ra hai cái chết với con người. Vào ngày 20/2/1991, Keltie Byrne, một sinh viên 21 tuổi, là vận động viên bơi lội đã trượt chân và rơi xuống hồ nước có Tilikum và hai con cá voi sát thủ khác. Ba con cá đã nhấn chìm Byrne, kéo cô quanh hồ bơi, liên tiếp dìm và kéo cô xuống hồ khi nạn nhân cố gắng thoát ra ngoài. Byrne chết đuối trong nỗ lực tuyệt vọng thoát khỏi những con cá voi sát thủ.

Cái chết thứ hai xảy ra vào ngày 6/7/1999, một khách tham quan 27 tuổi, tên Daniel P. Dukes, được tìm thấy đã chết trên lưng Tilikum trong bể nước ngủ của nó. Khám nghiệm tử thi cho thấy nhiều vết thương, vết trầy xước trên cơ thể, và bộ phận sinh dục của nạn nhân đã bị cắn đứt. Tất cả đều được cho là do con Tilikum gây ra.

Vào ngày 24/2/2010, bi kịch lại bất ngờ xảy đến. Ngày hôm đó, Tilikum và Brancheau đang biểu diễn trong show “Ăn tối cùng Shamu” tại SeaWorld, nơi các vị khách vừa thưởng thức bữa ăn ngoài trời vừa xem cá voi sát thủ biểu diễn.

Theo lời khai của các nhân chứng, Tilikum túm bím tóc đuôi ngựa của Brancheau, kéo cô lại và bắt đầu đung đưa người huấn luyện trong miệng mình ở dưới nước. Tuy nhiên, các nhân chứng khác cho rằng cô bị Tilikum kéo đi khi ngậm vào tay hoặc vai.

Tuy nhiên, dù Tilikum nắm lấy phần nào của Brancheu thì đều có chung một kết quả: Nữ huấn luyện viên đã bị kéo xuống hồ một cách nhanh chóng và dữ dội, khiến cô bị đuối nước. Tệ hơn nữa, chuyển động giật của con cá voi nặng tới 6 tấn đã khiến hàm của Brancheau bị vỡ, đầu gối và cánh tay của cô bị trật khớp, đốt sống và xương sườn bị gãy. Nhân viên điều tra cũng xác định rằng tủy sống của Brancheau đã bị cắt đứt trong vụ tấn công, và da đầu của cô tuột hoàn toàn khỏi đầu.

Dawn Brancheau khi đó mới 40 tuổi. Cô được chôn cất ở ngoại ô Chicago, bang Illinois.

Kể từ ngày xảy ra tai nạn thương tâm với Dawn Brancheau, không có huấn luyện viên SeaWorld nào vào chung hồ bơi với những con cá voi sát thủ nữa. Ngay sau khi cô được chôn cất, SeaWorld đã buộc phải thi hành lệnh cấm từ nhà chức trách. Tuy vậy Cơ quan An toàn lao động liên bang đã nỗ lực bất thành trong nhiều năm để buộc SeaWorld tuân thủ các giao thức nghiêm ngặt hơn.

Năm 2013, bộ phim tài liệu "Blackfish" (Hắc ngư) do Magnolia Pictures sản xuất, được CNN mua lại và phát hành. Tập trung nhiều vào cái chết của Dawn Brancheau, bộ phim cũng làm sáng tỏ những điều kiện nguy hiểm mà những con cá voi sát thủ phải đối mặt khi bị giam cầm. Các nhà làm phim đã thực hiện một cuộc điều tra, lý giải tâm lý và hành vi của những con cá voi sát thủ bị tách khỏi gia đình, khỏi đại dương và sống trong môi trường tù túng của các bể bơi giải trí. 

Bộ phim đã thu hút sự quan tâm của công chúng, từ đó gây sức ép buộc SeaWorld phải điều chỉnh cách họ đối xử với những con vật bị giam cầm, mua vui cho con người.

Vào năm 2016, SeaWorld thông báo ngừng nhân giống cá voi sát thủ trong điều kiện nuôi nhốt và nhiều chương trình của họ có sự góp mặt của cá voi sát thủ sau đó đã bị ngừng hoạt động hoặc bị loại bỏ hoàn toàn.

SeaWorld cũng đã cam kết sẽ không tiếp nhận những con cá voi sát thủ bị bắt trong điều kiện nuôi nhốt nữa, và họ chuyển trọng tâm sang chăm sóc, phục hồi những con cá voi sát thủ còn lại tại công viên. 

Về phần Dawn Brancheau, gia đình cô muốn tập trung vào việc cô đã sống như thế nào thay vì cái chết bi thương. Năm 2016, gia đình Brancheau đã thành lập một quỹ từ thiện mang tên cô để vinh danh nữ huấn luyện viên dũng cảm. Họ cho biết sứ mệnh của quỹ là hướng tới "cải thiện cuộc sống của trẻ em và động vật đang gặp khó khăn, truyền cảm hứng cho những người khác theo đuổi ước mơ của họ và thúc đẩy tầm quan trọng của việc phục vụ cộng đồng”.