Huyền thoại 'Đội quân tóc dài'

Bàu Bàng - vùng đất của những chiến công

Ra đời trong phong trào Đồng Khởi của tỉnh Bến Tre năm 1960, “Đội quân tóc dài” nhanh chóng lan rộng toàn miền Nam, từ thành thị đến nông thôn, vùng tạm chiếm đến trung tâm đô thị Sài Gòn.

“Đội quân tóc dài” đã làm sáng ngời phẩm chất cao đẹp của phụ nữ Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn, không đầu hàng mà sức sáng tạo lại được phát huy, đánh địch bằng nhiều phương pháp độc đáo, thông minh, hiệu quả cao, khiến địch luôn bị bất ngờ, không kịp đối phó, xứng đáng với 8 chữ vàng "Anh dũng, đồng khởi, thắng Mỹ, diệt ngụy" do Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khen tặng.

"Đội quân tóc dài” độc nhất vô nhị

Ngày 17/1/1960 nổ ra cuộc Đồng khởi tại Bến Tre. Sau đó, đến ngày 26/1/1960, địch huy động nhiều đơn vị vũ trang gồm cả quân chủ lực và bảo an với hơn một vạn tên địch đánh vào ba xã Định Thủy, Phước Hiệp, Bình Khánh thuộc huyện Mỏ Cày. Chiến dịch khủng bố này lấy tên là "Bình trị Kiến Hòa" với mục tiêu đè bẹp phong trào cách mạng quần chúng và tiêu diệt lực lượng vũ trang của ta đang còn trứng nước.

Để đối phó lại âm mưu của địch, ngày 15/3/1960, Tỉnh ủy Bến Tre tập hợp hơn 5.000 phụ nữ gồm đủ các thành phần, đủ mọi lứa tuổi, tổ chức thành một đoàn hơn 200 ghe xuồng kéo vào quận Mỏ Cày, đòi chạy chữa những người bị thương, cung cấp thuốc men, thực phẩm, gạo thóc cho đồng bào và ra lệnh rút quân để bà con có thể trở về yên ổn làm ăn...

Đồng bào tỉnh Bến Tre mít tinh hoan nghênh Đại hội lần thứ nhất Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam năm 1960. Ảnh tư liệu TTXVN

Trước áp lực của đông đảo quần chúng, quận trưởng Mỏ Cày đành phải hứa sẽ chuyển ngay yêu sách của đồng bào lên tỉnh trưởng Bến Tre và ra lệnh giúp đỡ đồng bào để nhằm xoa dịu dư luận.

Đến ngày thứ 12 của cuộc đấu tranh, trước sức mạnh của những người phụ nữ không một tấc sắt trong tay, cả binh đoàn sừng sỏ của địch đành phải rút lui, bỏ dở cuộc hành quân.

Thắng lợi của cuộc đấu tranh đã thêm một minh chứng sinh động về sự sáng tạo của đường lối đấu tranh “hai chân, ba mũi” - chính trị kết hợp với võ trang và binh vận - mà về sau đã trở thành phương châm chỉ đạo chiến lược cho cao trào Đồng khởi của toàn miền Nam.

Về phía địch, sau thất bại chua cay này, chúng càng dùng nhiều thủ đoạn đối phó phong trào đấu tranh một cách thâm độc và quyết liệt hơn. Để phá những cuộc biểu tình của "đội quân tóc dài", chúng cho bọn tay sai ác ôn dùng sơn viết khẩu hiệu "Đả đảo cộng sản” lên nón đang đội, chị em ném nón, đội khăn hoặc để đầu trần. Chúng viết sơn lên áo chị em cởi áo ngoài, chỉ còn áo lót bên trong. Rút kinh nghiệm, các lần sau hễ đi đấu tranh thì họ mặc nhiều áo và khoác bên ngoài thêm chiếc áo rách. Thấy không hiệu quả, chúng xoay sang dùng kéo xông vào cắt mái tóc dài của chị em. Hành động này đã bị binh sĩ ngụy phản đối vì trong hàng ngũ đấu tranh có nhiều người là vợ, là chị, là em của lính địch. Chúng đành phải bỏ trò cắt tóc, chuyển sang hành động dùng dây thép gai vây lại, bắt chị em đem ngâm nước, phơi nắng, tệ hơn chúng cởi quần áo làm nhục chị em…Thế nhưng càng đàn áp dã man, trắng trợn thì phong trào càng quyết liệt, bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của chúng bị bóc trần thảm hại. Tâm lý hoang mang, dao động của đám tay sai, đặc biệt trong binh lính, ngày càng tăng trước sức mạnh của chính nghĩa.

Trong khi đó “Đội quân tóc dài" trong quá trình đối mặt với kẻ thù, đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm về tổ chức, chỉ đạo, về vận dụng sách lược, lý lẽ để tiến công kẻ địch, phân hóa hàng ngũ của chúng, biết giành thắng lợi từng bước, đúng lúc, đúng mức.

Chị em chẳng những đấu tranh trực diện với bọn Mỹ Ngụy mà còn đấu tranh đối mặt với bọn Mỹ và bọn chư hầu. “Đội quân tóc dài ” đã kiên cường và liên tục đấu tranh phá ấp chiến lược, chống bình định nông thôn, chống hành quân càn quét, chống phi pháo huỷ diệt và dồn quân bắt lính của Mỹ Ngụy.

“Đội quân tóc dài” đã ngày càng vận dụng nhuần nhuyễn phương châm 3 mũi giáp công: chính trị, binh vận và vũ trang. Lúc đấu tranh tại chỗ thì các mẹ và các chị kiên cường bám trụ“một tấc không đi, một li không rời”, khi đấu tranh tập trung liên tục tấn công vào sơ hở của kẻ địch để giành thắng lợi, lúc kết hợp vũ trang thì mưu trí sáng tạo và cơ động; hình thức đấu tranh thì vô cùng quyết liệt và phong phú.

Tổ chức lực lượng đấu tranh của “Đội quân tóc dài” ngày càng quy củ và linh hoạt: có lực lượng xung kích và chủ công; có hợp đồng lực lượng nhiều địa phương, có tiếp tế, có hậu cần tải thương, khi bị khủng bố có thay quân và bổ sung cần thiết, kiên trì đấu tranh giành cho được thắng lợi…

Có thể nói, từ phong trào Đồng khởi đến cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, “Đội quân tóc dài” đã tham gia trực tiếp đánh giặc, góp phần làm tan rã ngụy quân, ngụy quyền ở cơ sở, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan tiếp đoàn phụ nữ tiêu biểu của Đội quân tóc dài và phong trào Ba đảm đang, ngày 6/3/2015. Ảnh: Phương Hoa-TTXVN

Phụ nữ Bến Tre hôm nay

Đã 55 năm cao trào Đồng Khởi, xuất hiện “đội quân tóc dài” và 40 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, hòa trong khí thế đi lên của dân tộc, của cả nước, tỉnh Bến Tre đã thừa kế và phát huy truyền thống Đồng Khởi, truyền thống kháng chiến vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Trong những năm gần đây, kinh tế Bến Tre tiếp tục tăng trưởng khá, bình quân đạt 7,4% giai đoạn 2011-2013. Năm 2014, tỉnh Bến Tre có tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) ước tăng 7,7%, GDP bình quân đầu người đạt 31,15 triệu đồng, hộ nghèo giảm còn 7%, đời sống nhân dân ngày một cải thiện.

Trong thành tựu chung của tỉnh Bến Tre có đóng góp của gần 25 vạn hội viên, phụ nữ tỉnh Bến Tre - những con cháu của “đội quân tóc dài” năm xưa.

Phụ nữ Bến Tre hôm nay đã và đang tiếp nối truyền thống Anh hùng của "Ðội quân tóc dài" năm xưa với những hoạt động hết sức cụ thể trong phong trào "Ðồng khởi" mới: Ðó là các hội viên không ngừng học tập nâng cao trình độ về mọi mặt, luôn phấn đấu để trở thành người phụ nữ của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước với các đức tính tốt đẹp "Tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang"; phấn đấu thực hiện tiêu chí người phụ nữ Việt Nam "có lòng yêu nước, có sức khỏe, có tri thức, kỹ năng nghề nghiệp, năng động sáng tạo, có lối sống văn hóa và lòng nhân hậu"; luôn chấp hành đường lối, chủ trương của Ðảng và luật pháp của Nhà nước, nhiệm vụ của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, góp phần xây dựng, củng cố tổ chức Hội vững mạnh. Ðó là thực hiện tốt vai trò người "giữ lửa" trong xây dựng hạnh phúc gia đình; phấn đấu xây dựng từng gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa, no ấm, tiến bộ, hạnh phúc; góp phần duy trì những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam, từng bước củng cố tính bền vững của gia đình trong thời kỳ hiện nay, tham gia xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.

Đặc biệt, trong năm 2014, Hội liên hiệp phụ nữ tỉnh Bến Tre tiếp tục duy trì và nhân rộng các mô hình “Gia đình hạnh phúc”, “Địa chỉ tin cậy” cùng với thực hiện đề án “Giáo dục năm triệu bà mẹ nuôi dạy con tốt”, góp phần xây dựng gia đình hạnh phúc. Toàn tỉnh có 1.700 phụ nữ nghèo làm chủ hộ thoát nghèo, với trên 1.500 mô hình mới trên các lĩnh vực đời sống xã hội.

Phong trào học tập và làm theo gương Bác đã được các cấp hội triển khai trong hội viên phụ nữ bằng nhiều việc làm cụ thể như: “Hũ gạo tình thương”, “Trái dừa tình thương”, “Gốc chuối tình thương” với hàng chục ngàn thành viên tham gia nhằm vào mục đích giúp hội viên phụ nữ nghèo ổn định cuộc sống.

Ngô Trọng Bình (tổng hợp)

Khởi nghĩa Nam Kỳ - tinh thần quật khởi của dân tộc

Trước tình hình phong trào cách mạng sôi sục, tinh thần phản chiến trong binh lính người Việt lên cao, Xứ ủy Nam Kỳ đã quyết định phát động toàn Nam Kỳ nổi dậy đánh đổ chính quyền thuộc địa, giành chính quyền về tay nhân dân.

Chia sẻ:

Từ khóa: