Đúng 30 năm trước đây, ngày 26/9/1983, một sĩ quan điềm tĩnh của quân đội Liên Xô có thể đã giúp cả nhân loại tránh được một cuộc chiến tranh thế giới thứ III.Trung tá về hưu Stanislav Petrov. Ảnh: AP |
Lúc đó, Stanislav Petrov đang làm việc tại một boongke bí mật gần thủ đô Moscow, với nhiệm vụ được giao là giám sát hệ thống cảnh báo sớm sử dụng vệ tinh theo dõi các cuộc tấn công tên lửa. Đúng vào đêm định mệnh 30 năm trước, chuông báo động vang lên. Một vệ tinh truyền tín hiệu về Moscow cho biết Mỹ đã phóng 5 quả tên lửa đạn đạo nhằm vào Nga.
Nói với hãng tin BBC, Petrov nhớ lại: “Việc tôi phải làm lúc đó là chộp lấy điện thoại, nối đường dây trực tiếp thông báo cho các tư lệnh cấp cao nhất, nhưng lúc đó tôi không tài nào di chuyển nổi. Tôi có cảm giác rằng mình như ngồi giữa một chảo rang”.
Petrov buộc phải lựa chọn: Mở một cuộc tấn công trở lại, hay tin tưởng vào bản năng?
Trả lời phỏng vấn tờ “Thời báo New York” năm 1999, Petrov cho biết, “trong bụng tôi có một cảm giác rất buồn cười. Tôi không muốn phạm sai lầm. Tôi đã quyết định, và như thế nào thì các bạn đã thấy rồi”.
Lý lẽ để Petrov tỉnh táo hơn người được ông lý giải rằng, nếu Mỹ tấn công, Washington sẽ sử dụng số tên lửa nhiều hơn 5 quả và ông đã đúng. Các điều tra viên sau đó đã xác định rằng, tín hiệu về “vụ tấn công tên lửa” này thực chất là do ánh nắng mặt trời ở tầng mây cao xếp thẳng hàng với góc nhìn vệ tinh hướng vào một căn cứ tên lửa của Mỹ.
Còn lý do khác khiến Petrov không tuân lệnh? Đó là vì ông không tin tưởng tuyệt đối vào công nghệ được trang bị lúc đó. Petrov được giao vận hành hệ thống cảnh báo bằng vệ tinh từ khi nó được xây dựng vào những năm 1970, nhưng chỉ sau một vài năm sau ông nói rằng, từ kinh nghiệm bản thân, ông thấy hệ thống này là “thô sơ” và được đưa vào sử dụng khi còn mắc nhiều lỗi.
Petrov bị khiển trách vì phạm lỗi, như đã ghi trong số nhật kí công việc; cũng như vì không tuân thủ nghi thức ngoại giao. Petrov - người về hưu với quân hàm trung tá, hiện đang sống tại một thị trấn nhỏ gần Moscow.
HT (Huffingtonpost)