Một người mẹ cùng con gái đi qua vùng nước ngập do nước biển dâng taị phía Bắc Jakarta, Indonesia năm 2020. Ảnh: Reuters
Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã cảnh báo về mối đe dọa của nước biển dâng cao đối với hàng trăm triệu người sống ở các vùng duyên hải thấp và các quốc đảo nhỏ trong bối cảnh dữ liệu mới cho thấy nước biển đã tăng lên nhanh chóng kể từ năm 1900.
Trong bài phát biểu tại Hội đồng Bảo an LHQ hôm 14/2 về tác động của mực nước biển dâng cao đối với hòa bình và an ninh quốc tế, Tổng thư ký Guterres cho biết các quốc gia như Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ và Hà Lan cũng như các thành phố lớn như Bangkok, Buenos Aires, Jakarta, Lagos, London, Los Angeles, Mumbai, Maputo, New York và Thượng Hải đều đang đối mặt với rủi ro.
Ông nêu rõ: “Mối nguy hiểm đặc biệt nghiêm trọng đối với gần 900 triệu người sống ở các vùng ven biển ở độ cao thấp – tương đương với 1/10 người trên Trái Đất". Ông Guterres cho biết theo Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA), biến đổi khí hậu đang khiến hành tinh ấm hơn, làm tan chảy các sông băng và tảng băng dẫn đến Nam Cực tan chảy trung bình khoảng 150 tỷ tấn băng mỗi năm.
Theo Tổng thư ký Guterres, các nước đang phát triển phải có nguồn lực để thích ứng với một thế giới đang thay đổi nhanh chóng và điều đó có nghĩa là cần đảm bảo triển khai cam kết tài trợ khí hậu trị giá 100 tỷ USD cho các nước đang phát triển.
Ông Guterres còn đưa ra các ví dụ về tác động của việc Trái Đất nóng lên và mực nước biển dâng cao đối với các cộng đồng và quốc gia trải dài từ Thái Bình Dương đến lưu vực sông Himalaya. Ông cho biết băng tan ở dãy Himalaya đã khiến lũ lụt tại Pakistan trở nên tồi tệ hơn. Theo ông Guterres, hàng trăm triệu người sống ở các lưu vực sông của dãy Himalaya sẽ phải chịu tác động của cả mực nước biển dâng cao và sự xâm nhập của nước mặn.
“Hậu quả của tất cả những điều này là không thể tưởng tượng được. Các cộng đồng ở vùng trũng thấp và toàn bộ các quốc gia có thể biến mất vĩnh viễn”, ông cảnh báo.
Tổng thư ký LHQ cho biết cuộc khủng hoảng khí hậu cần phải được giải quyết từ nguyên nhân gốc rễ của nó: giảm khí thải để hạn chế sự nóng lên. Cần các hệ thống cảnh báo sớm tiên tiến để hiểu được mối liên hệ giữa tình trạng mất an ninh và biến đổi khí hậu, đồng thời cũng cần có các điều khoản về pháp lý và nhân quyền, đặc biệt là để giải quyết vấn đề di dời người dân và mất mát lãnh thổ. Ông Guterres nói: “Nhân quyền của mọi người không biến mất vì nhà của họ biến mất”.
Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres phát biểu tại New York, Mỹ, ngày 8/6/2022. Ảnh: THX/TTXVN
Đại sứ Samoa tại LHQ –ông Fatumanava-o-Upolu III Pa’olelei Luteru đại diện Liên minh các quốc đảo nhỏ phát biểu tại sự kiện của Hội đồng Bảo an LHQ rằng các nước thành viên nằm trong nhóm xả khí thải nhà kính thấp nhất toàn cầu nhưng lại nằm trong nhóm chịu hậu quả nặng nề nhất từ nước biển dâng.
Đại sứ Quần đảo Marshall – bà Amatlain Kabua cho biết nhiều công cụ để giải quyết biến đổi khí hậu và nước biển dâng đã được biết đến. Bà nói: “Điều cần thiết nhất là ý chí chính trị để bắt đầu công việc, với sự hỗ trợ của một đại diện đặc biệt của LHQ” để thúc đẩy hành động toàn cầu.
Các chuyên gia về khí hậu của LHQ cho biết mực nước biển đã dâng cao từ 15 - 25 cm kể từ năm 1900 và tốc độ dâng ngày càng nhanh, nhất là ở một số vùng nhiệt đới. Nếu xu hướng ấm lên của Trái Đất tiếp diễn, thì mực nước có thể dâng cao thêm gần 1 m quanh các đảo ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương vào cuối thế kỷ này.
Mực nước biển dâng cao sẽ kèm theo gia tăng các cơn bão và triều cường, khiến cho nước và đất bị nhiễm mặn, biến nhiều đảo san hô trở thành nơi không thể sinh sống được trong một thời gian dài trước khi bị nhấn chìm.
Một nghiên cứu của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) của LHQ, 5 nước gồm Maldives, Tuvalu, quần đảo Marshall, Nauru và Kiribati có thể trở thành nơi không thể sinh sống được vào năm 2100, khiến 600.000 người dân các nước này phải đi tị nạn liên quan khí hậu.