Tại Diễn đàn “Phát triển thủy điện nhỏ và kiến nghị từ doanh nghiệp” do Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội năng lượng Việt Nam tổ chức sáng 12/7 tại Hà Nội, cùng với ý kiến các doanh nghiệp phản ánh bất cập trong giá bán điện, cách tính thuế tài nguyên đối với thủy điện vừa và nhỏ (TĐVVN), các nhà khoa học, chuyên gia năng lượng cũng cảnh báo các nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ trước khi đầu tư xây dựng nhà máy TĐVVN.
Theo các chuyên gia kinh tế và năng lượng, việc phát triển các công trình TĐVVN không chỉ tạo thu nhập cho người dân, giải quyết nhu cầu năng lượng ở quy mô gia đình, cộng đồng nhỏ vùng trung du miền núi, mà còn góp phần bổ sung nguồn năng lượng thiếu hụt cho Nhà nước.
Ngoài ra, các nhà máy TĐVVN được xây dựng hầu hết ở các vùng không những góp phần bổ sung lượng điện thiếu hụt cho nền kinh tế, mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội ở các khu vực này.
Tuy nhiên, từ thực tế đầu tư và vận hành các công trình TĐVVN, các chuyên gia Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng, trong thời gian tới, các nhà đầu tư cần đánh giá kỹ các điều kiện đầu tư vào TĐVVN bởi hầu hết các công trình thủy điện có hiệu quả kinh tế cao, có điều kiện thuận lợi đã được đầu tư xây dựng. Hiện nay, việc đầu tư nhà máy TĐVVN sẽ có hiệu quả thấp hơn trước do vị trí đầu tư không còn thuận lợi. Nếu đầu tư tràn lan sẽ không hiệu quả và gây lãng phí.
Xét ở góc độ tác động đến môi trường, các chuyên gia Hiệp hội Năng lượng cho rằng, tuy diện tích chiếm đất và diện tích rừng bị phá để xây một công trình TĐVVN không lớn, nhưng diện tích rừng bị chặt phá do làm đường vào thi công là không hề nhỏ và khi có đường lại là cơ hội cho lâm tặc hoạt động. Mặt khác, TĐVVN có diện tích lưu vực nhỏ, hồ chứa có dung tích bé hoặc không có hồ chứa. Nhiều nhà máy chạy bằng lưu lượng nước cơ bản của sông, suối thông qua xây dựng đập dâng nên TĐVVN không làm được nhiệm vụ chống lũ cho hạ du mà chỉ có chức năng phát điện.
Theo PGS TS Đàm Xuân Hiệp, Tổng thư ký Hội Điện lực Việt Nam, Hiệu trưởng Đại học Điện lực, trong thời gian tới, khi ngành điện Việt Nam hoàn thiện thị trường phát điện cạnh tranh, việc cạnh tranh diễn ra sẽ rất gay gắt, các nhà máy TĐVVN có suất đầu tư cao sẽ rất khó cạnh tranh. Đồng thời, phát triển càng nhiều thủy điện càng làm cạn kiệt tài nguyên rừng nên nếu tính đủ, giá thành điện sản xuất từ TĐVVN chưa chắc đã rẻ.
XH