Cán bộ ngành thủy sản kiểm tra thiết bị giám sát hành trình khai thác trên tàu cá trước khi ra khơi, tại cảng cá Quy Nhơn (Bình Định). Ảnh tư liệu: TTXVN
Tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chiều 3/10 tại Hà Nội, ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho biết, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức Đoàn kiểm tra liên ngành tại Tp. Hồ Chí Minh và Khánh Hòa. Thời gian tới, Đoàn liên ngành tiếp tục kiểm tra tại Hải Phòng và Quảng Ninh.
Qua kiểm tra tại Tp. Hồ Chí Minh và Khánh Hòa, ông Nguyễn Quang Hùng cho biết, cơ bản các nội dung khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) các địa phương đã triển khai tương đối tốt. Tuy nhiên, các địa phương vẫn còn những tồn tại chưa đáp ứng được yêu cầu của EC.
Nội dung kiểm tra chủ yếu tại các cảng cá, nguồn nguyên liệu nhập khẩu tại các cảng, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác từ trên biển đến nhà máy và xuất khẩu.
Qua kiểm tra cho thấy, các địa phương vẫn còn tồn tại như phải rà soát lại toàn bộ việc quản lý, theo dõi tàu cá, đăng ký đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác, kiểm soát tàu ra vào cảng cần chặt chẽ hơn, hồ sơ liên quan đến truy xuất nguồn gốc từ sổ nhật ký khai thác, biên bản bốc dỡ tại cảng, việc xác nhận, chứng nhận làm sao đảm bảo tính logic. Đoàn đã kiểm tra và hướng dẫn kỹ thuật rất chi tiết cho 2 tỉnh, thành phố trên.
Theo ông Nguyễn Quang Hùng, vẫn còn những tồn tại chưa đáp ứng được yêu cầu của EC. Điển hình là tàu cá vẫn còn vi phạm ở vùng biển nước ngoài. Đây là vấn đề đầu tiên EC sẽ xem xét có gỡ "thẻ vàng" được hay không?
Bên cạnh đó, việc quản lý tàu cá, cập nhật lên Hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase), nhiều tỉnh vẫn chưa cập nhật đầy đủ. Việc kiểm soát sản lượng lên bến mới được 20-30%. Nhật ký khai thác mới đạt 45% so với yêu cầu.
Chỉ ra một số nguyên nhân, ông Nguyễn Quang Hùng cho biết, vai trò của địa phương, đặc biệt là thủ trưởng, chủ tịch tỉnh, người đứng đầu các đơn vị cần quyết liệt hơn nữa. Bên cạnh đó còn yếu tố khách quan là một số cơ sở hạ tầng cảng cá chưa đáp ứng được yêu cầu để kiểm soát nghề cá hiện đại, thời gian tới cần tiếp tục đầu tư cho hạ tầng cảng cá.
Ngoài ra, nguồn nhân lực cho kiểm soát IUU rất mỏng, đặc biệt là cán bộ liên quan đến khai thác. Cho nên, lực lượng để triển khai ở các địa phương cũng rất hạn chế. Các địa phương chưa quan tâm đến đúng mức đến việc đầu tư trang thiết bị cho cán bộ tại cảng.
"Nguyên nhân chủ quan thì cần nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu ở các địa phương như giám đốc sở nông nghiệp, chi cục trưởng, trưởng ban quản lý các cảng cá… đồng thời tiếp tục tuyên truyền các quy định pháp luật tới ngư dân để tiến tới khắc phục "thẻ vàng" IUU", ông Nguyễn Quang Hùng chỉ ra.
Ông Nguyễn Quang Hùng cho biết, dự kiến Đoàn kiểm tra của EC sẽ sang kiểm tra trực tiếp tại Việt Nam từ ngày 19/10 đến ngày 28/10. Dự kiến Đoàn sẽ kiểm tra rất kỹ tại địa phương. Vì vừa qua, EC đánh giá việc hoàn thiện khung pháp lý, các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành tương đối tốt. Vấn đề hiện nay là việc tổ chức thực hiện tại địa phương.