Xin Thứ trưởng cho biết, tại sao Bộ NN&PTNT lại đưa ra con số quy hoạch mắc ca đến năm 2020 là gần 10.000 ha?
Quy hoạch phát triển cây mắc ca đã được thực hiện một thời gian tương đối dài, quá trình làm rất thận trọng để đảm bảo có căn cứ khoa học. Quy hoạch phát triển cây mắc ca không chỉ tính đến điều kiện tự nhiên, sinh thái, đất đai phù hợp. Do đây là quy hoạch một loại cây trồng để lấy thực phẩm nên việc quy hoạch phải gắn với điều kiện về thu hoạch, chế biến, bảo quản. Việc phát triển cây trồng này phải đảm bảo chất lượng của sản phẩm cũng như phải nghiên cứu kỹ thị trường đầu ra để đảm bảo làm sao mắc ca phát triển bền vững. Chúng ta đã có nhiều bài học kinh nghiệm từ quy hoạch những cây trồng khác nên phải tránh được chuyện nay trồng mai chặt, gây thiệt hại cho nông dân.
Chẳng hạn, theo quy trình chuẩn đối với cây mắc ca, từ khi thu lượm hạt chuyển sang tách vỏ chỉ trong vòng 3 giờ. Trong 24 tiếng sau khi tách vỏ phải đưa vào lò sấy và sấy trong điều kiện ít nhất 3 ngày, độ ẩm của hạt phải dưới 10%. Nhiệt độ bảo quản tốt nhất là 18 oC… Không như cà phê, sau khi thu hoạch có thể phơi khô, với hạt mắc ca nếu phơi khô chất lượng hạt sẽ hỏng. Do đó, cần có nhà máy chế biến gắn liền với vùng nguyên liệu.
Bài học của thế giới cho kinh nghiệm rất rõ, cùng là mắc ca nhưng thu hoạch, bảo quản chế biến không tốt giá sẽ rất khác nhau. Ở Australia, nếu giá mắc ca khoảng 3,6 USD/kg nhưng ở Nam Phi bình quân chỉ là 1-1,5 USD/kg. Nếu giá dưới 1,5 USD/kg là không có lãi, như vậy nếu trồng cây khác còn có lãi hơn.
Nhiều địa phương đang mở rộng diện tích trồng cây mắc ca.
Ảnh: Nguyễn Duy - TTXVN |
Bởi vậy, quy hoạch phát triển cây mắc ca được Bộ NN&PTNT làm rất kỹ lưỡng. Có thể nói, chưa một loại cây nào được làm kỹ như cây mắc ca. Áp lực với Bộ NN&PTNT khi xây dựng quy hoạch này là làm sao đưa ra được luận cứ khoa học rồi đưa ra được quy hoạch để khi triển khai sẽ có hiệu quả.
Về thông tin 220.000 ha, đây chính là con số Viện Điều tra Quy hoạch rừng điều tra đưa ra. Viện đã điều tra và cho thấy, cây trồng này có khả năng phù hợp, sinh trưởng tốt với điều kiện tự nhiên ở diện tích trên.
Đã có nhiều loại cây trồng nông nghiệp bị phá vỡ quy hoạch. Với cây trồng mới này, Bộ NN&PTNT cần có sự giám sát quy hoạch như thế nào?
Đơn vị giám sát không ai khác chính là chính quyền cơ sở và cơ quan chuyên môn. Bộ cũng phải giám sát nhưng ở mức độ tổng quan. Giám sát của Bộ không phải là đi đo, đi tính mà là kiểm tra sự giám sát của địa phương.
Bây giờ chắc chắn Bộ sẽ phải hướng dẫn và chỉ đạo các Sở NN&PTNT đảm bảo việc trồng mới đúng theo quy hoạch. Hiện nay, các địa phương đều chưa có quy hoạch, do đó, địa phương phải căn cứ vào quy hoạch chung này để xây dựng quy hoạch của mình.
Trước mắt từ nay đến năm 2020 chỉ những vùng được quy hoạch mới trồng và những vùng này phải đảm bảo giống tốt. Còn ở những nơi khác nếu trồng thì rủi ro cao.
Thứ trưởng có khuyến cáo như thế nào đối với người dân cũng như các địa phương về việc trồng mắc ca?
Quy hoạch này chính là khuyến cáo cao nhất. Chúng tôi xác định rằng từ nay đến năm 2020 chỉ trồng khoảng 10.000 ha, cũng chủ yếu là trồng xen, còn trồng thuần cũng khoảng trên 2.350 ha. Bộ đã có khuyến cáo cụ thể đối với từng địa phương trong khu vực Tây Bắc và Tây Nguyên và cũng đề nghị với các cơ quan chức năng địa phương trên cơ sở định hướng chung có quy hoạch chi tiết đến từng địa bàn và hướng dẫn nông dân từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hái. Đồng thời, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia vào liên kết chuỗi với bà con đảm bảo thu mua và tiêu thụ sản phẩm.
Mặt khác, có những chương trình kêu gọi các doanh nghiệp vừa đầu tư vào khâu chế biến, vừa liên kết, hỗ trợ cho dân để có nguồn nguyên liệu. Như vậy, cây mắc ca mới phát triển bền vững.
Xin cảm ơn Thứ trưởng!