Lâu nay, những rủi ro trong quá trình khai thác biển vẫn xảy ra gây nhiều trở ngại và thiệt hại cho ngư dân. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho biết, sắp tới lực lượng kiểm ngư được thành lập hy vọng sẽ giúp giảm bớt rủi ro và bảo đảm cho ngư dân yên tâm bám biển dài ngày.
Làm trước ở ngư trường trọng điểm
Theo thống kê của Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Quảng Nam, hiện nay tỉnh này có hơn 40.000 tàu cá hoạt động trên biển với khoảng 250.000 ngư dân. Đại diện chi cục này cho biết, lâu nay, ngư dân ra khơi gặp nhiều nguy hiểm rủi ro.
Kiểm ngư sẽ giúp ngư dân yên tâm bám biển |
Tại Hội nghị tổng kết công tác ngành thủy sản 2012 cuối tháng 12/2012, lãnh đạo Bộ NN&PTNT cho biết dự báo lượng tàu cá khai thác xa bờ của nước ta còn tiếp tục tăng. Vì thế, công tác quản lý tàu cá, bảo đảm an toàn cho ngư dân khi khai thác xa bờ sẽ được tăng cường. Một trong những biện pháp trước tiên là gấp rút thành lập lực lượng kiểm ngư.
Tháng 11/2012, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 102/2012/NĐ-CP quy định tổ chức và hoạt động của lực lượng kiểm ngư. Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám, đến thời điểm này công tác chuẩn bị để thành lập Cục Kiểm ngư trực thuộc Tổng cục Thủy sản đã hoàn tất. Trước mắt trong năm 2013, sẽ tập trung kiện toàn bộ máy Cục Kiểm ngư ở Trung ương, còn ở các địa phương sẽ thành lập các chi cục kiểm ngư vùng.
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT cho biết, trước mắt sẽ thành lập Chi cục kiểm ngư vùng gắn với các ngư trường trọng điểm. Theo đó, Chi cục Bảo vệ nguồn lợi thủy sản vịnh Bắc bộ, thuộc Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản sẽ được chuyển thành Chi cục Kiểm ngư vùng vịnh Bắc bộ. Cơ quan kiểm ngư các vùng biển khác sẽ từng bước được thành lập. Theo Thứ trưởng Vũ Văn Tám, lực lượng kiểm ngư cũng sẽ có trang phục đặc trưng và có hệ thống thông tin riêng để tác nghiệp và liên lạc với ngư dân trên biển.
Đối với Hiệp hội Nghề cá Việt Nam, việc thành lập lực lượng kiểm ngư cũng là mong mỏi lâu nay của ngư dân cả nước, không chỉ để bảo vệ ngư dân trong khai thác, đánh bắt hải sản mà còn góp phần tăng hiệu quả cho hoạt động khai thác. “Chúng tôi mong muốn việc hỗ trợ bảo vệ ngư dân trên biển sẽ được đẩy mạnh hơn. Cần có lực lượng kiểm ngư càng sớm càng tốt”, ông Võ Thiên Lăng, Phó Chủ tịch Hiệp hội bày tỏ nguyện vọng.
Được trang bị đủ mạnh
Theo Thứ trưởng Vũ Văn Tám, lực lượng kiểm ngư thực hiện hai chức năng cơ bản: tuần tra kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm về bảo vệ nguồn lợi thủy sản cũng như pháp luật thủy sản trên biển và thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Lực lượng này sẽ được triển khai tại tất cả các vùng biển nhưng tùy theo khả năng ngân sách và yêu cầu nhiệm vụ, bộ máy sẽ được hoàn thiện từng bước.
Nhiệm vụ chính của lực lượng kiểm ngư là: tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, thanh tra, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về thủy sản trên các vùng biển Việt Nam; ngăn chặn đối với hành vi vi phạm pháp luật thủy sản của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài hoạt động thủy sản trên các vùng biển Việt Nam. Kiểm ngư cũng có nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến pháp luật Việt Nam, pháp luật quốc tế về thủy sản; hướng dẫn ngư dân và các tổ chức, cá nhân hoạt động trên các vùng biển thực hiện các quy định pháp luật về thủy sản; tham gia công tác phòng, chống thiên tai và phối hợp tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn; tham gia bảo vệ chủ quyền của quốc gia trên các vùng biển theo quy định của pháp luật. |
Trong năm 2013, luật pháp liên quan đến hoạt động của lực lượng kiểm ngư sẽ được từng bước xây dựng, hoàn thiện. Cụ thể, Bộ NN&PTNT sẽ xây dựng các thông tư liên tịch với các bộ, hoàn thiện cơ chế chính sách để lực lượng này đủ cơ sở pháp lý và có thể phối hợp tốt với các lực lượng chức năng trên biển như hải quân, biên phòng, cảnh sát biển trong việc ứng phó với những tình huống cứu hộ cứu nạn ngư dân, hoặc đấu tranh với những vi phạm chủ quyền quốc gia trên biển, vi phạm luật pháp về bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên biển. “Lực lượng kiểm ngư được trang bị đủ mạnh, đủ cơ sở pháp lý cũng như đủ điều kiện để thực hiện nhiệm vụ”, Thứ trưởng Vũ Văn Tám nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát khẳng định, sau khi lực lượng kiểm ngư ra đời vẫn sẽ tồn tại song song lực lượng thanh tra thủy sản. Lực lượng thanh tra thủy sản sẽ thực hiện nhiệm vụ giám sát thực thi Luật Thủy sản ở các vùng nước nội địa, kiểm tra vùng nước ven biển. Lực lượng kiểm ngư sẽ thực hiện giám sát ở các vùng nước xa bờ.
Tuy nhiên, cũng theo Bộ trưởng, do yêu cầu nhiệm vụ, tính chất công việc nên yêu cầu nhân lực, trang thiết bị hai lực lượng này có khác nhau. Kiểm ngư viên được tuyển sẽ là những người sẽ phải có chuyên môn, năng lực đi biển cao. Khoản 3, Điều 9 của Nghị định 102 quy định kiểm ngư viên, thuyền viên tàu kiểm ngư trong khi thi hành nhiệm vụ nếu bị thương, hy sinh thì được xem xét, công nhận là thương binh, liệt sĩ và được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật. Tàu phục vụ cho hoạt động của lực lượng kiểm ngư là tàu có khả năng hoạt động ở vùng biển xa. Trước mắt, ngành NN&PTNT sẽ tận dụng và phát huy những trang thiết bị hiện có. Về lâu dài, sẽ có tàu đóng mới để đáp ứng được nhiệm vụ.
Mạnh Minh