Theo Sở Công Thương tỉnh Long An, tiêu thụ là khâu quyết định của quá trình tái sản xuất mở rộng, trong đó tiêu thụ nông sản là một yếu tố quan trọng góp phần phát triển sản xuất nông sản ổn định.
Vẫn phụ thuộc vào thương lái
Ông Nguyễn Xuân Hồng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Long An, cho biết trong những năm qua, ngành sản xuất nông nghiệp Long An có mức tăng trưởng khá, nhiều cây trồng và giống vật nuôi mới có năng suất, chất lượng cao được đưa vào sản xuất như cây thanh long, chanh, rau ăn lá, lúa, các giống vật nuôi như bò ngoại, lợn ngoại, các giống gia cầm hướng trứng, hướng thịt...
Nhiều loại nông sản hàng hóa cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu với số lượng lớn như: Lúa 2,8 triệu tấn/năm; rau, đậu các loại 180.000 tấn/năm; hoa quả 158.000 tấn/năm (trong đó, thanh long 78.000 tấn/năm; chanh 75.000 tấn/năm…); sản lượng thịt hơi các loại 72.000 tấn/năm; trứng gia cầm 160 triệu quả/năm…
Để có thể liên kết tiêu thụ sản phẩm ổn định, tỉnh Long An cần nâng cao chất lượng sản phẩm theo hướng sạch. |
Bên cạnh những kết quả trên, ngành nông nghiệp của Long An vẫn đang tồn tại nhiều hạn chế như: Phân tán, nhỏ lẻ, chủ yếu là hình thức hộ gia đình, cơ sở hạ tầng chưa được đầu tư đúng mức; ngành chăn nuôi chưa thực sự phát triển theo chiều sâu, chưa có sản phẩm chủ lực; chất lượng và sức cạnh tranh chưa cao; áp dụng công nghệ mới chưa đồng bộ… Đặc biệt, kênh tiêu thụ hàng hóa chủ yếu vẫn là thông qua hoạt động của hệ thống thương lái (chiếm trên 87% lượng nông sản của tỉnh). Theo kênh tiêu thụ này, hàng hóa nông sản của tỉnh từ sản xuất đến tiêu dùng phải trải qua nhiều khâu trung gian. “Đây là một trong những nguyên nhân làm cho nhiều mặt hàng nông sản tiêu thụ không ổn định, điệp khúc 'được mùa mất giá, được giá mất mùa', vòng xoáy 'trồng, chặt' vẫn tiếp diễn”, ông Hồng chia sẻ thêm.
Trong những năm gần đây, một số ít nông sản như lúa, trứng gia cầm được một số doanh nghiệp xuất khẩu, doanh nghiệp chế biến có quy mô lớn của tỉnh và TP Hồ Chí Minh thực hiện liên kết sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn hoặc đặt hàng bao tiêu sản phẩm khá tốt, đáp ứng được đa số mong muốn của người nông dân. Thế nhưng, theo ông Hồng, phương thức ký kết hợp đồng liên kết sản xuất tiêu thụ giữa doanh nghiệp với các hộ sản xuất tại tỉnh Long An chưa trở thành thói quen của người sản xuất và doanh nghiệp. Nguyên nhân mô hình hợp tác giữa các bên liên quan còn lỏng lẻo, thiếu chức năng điều phối của sự kết hợp và chưa có một cơ chế rõ ràng cũng như độ tin cậy lẫn nhau nên tình trạng phá vỡ hợp đồng thường xuyên xảy ra, khiến phương thức tiêu thụ này chưa trở thành phương thức tiêu thụ chủ đạo trong hệ thống tiêu thụ nông sản của tỉnh.
Cần nâng cao chất lượng sản phẩm
Trước tình hình trên, Sở Công Thương tỉnh Long An mong muốn có một giải pháp phát triển liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản ổn định và lâu dài. Nhất là trong thời kỳ hội nhập với nền kinh tế thế giới, nông dân tỉnh Long An không thể một mình trong cuộc chơi lớn nên không có sự liên kết của các nhà.
Chia sẻ kinh nghiệm từ TP. Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Nguyên Phương, Trưởng phòng Quản lý thương mại Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, cho biết trong thời gian qua Sở Công Thương Thành phố đã triển khai kết nối tiêu thụ nông sản với đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam bộ. Kết quả chương trình khá khả quan khi nhiều đơn vị tại các địa phương kết nối được với các kênh phân phối lớn của thành phố. Tuy nhiên, sau đó nhiều đơn vị đã không tồn tại được và buộc phải rút lui tại các hệ thống phân phối. Nguyên nhân là do các đơn vị cung cấp này sản xuất nhỏ lẻ, chưa có thương hiệu, chất lượng không đồng đều, sản lượng trồi sụt… dẫn đến việc không đáp ứng các yêu cầu của nhà phân phối như sản lượng nhiều, chất lượng ổn định…
Các nhà cung cấp của Long An cần kết nối hiệu quả hơn với các doanh nghiệp bình ổn thị trường, tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm |
Theo ông Phương, TP. Hồ Chí Minh là một thị trường lớn, có sức tiêu thụ mạnh các sản phẩm nông nghiệp và các doanh nghiệp trong chương trình bình ổn giá của TP. Hồ Chí Minh là những đơn vị cung ứng chính cho thị trường. Do đó, các nhà cung cấp của Long An cần lưu ý vấn đề này để kết nối hiệu quả hơn với các doanh nghiệp bình ổn thị trường, tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Đơn cử như với sản phẩm thịt heo thì liên kết với Vissan, trứng gia cầm có công ty Ba Huân, thịt gà có công ty San Hà…
Liên quan đến tiêu thụ thịt heo, ông Nguyễn Thành Lân, Giám đốc kinh doanh Vissan, cho hay xu hướng hiện nay của người tiêu dùng là cần các sản phẩm sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, do vậy ngoài tự sản xuất các sản phẩm sạch từ heo, Vissan đã liên kết với 228 hộ dân tại một số tỉnh để cung cấp heo theo tiêu chuẩn VietGAP ra thị trường. Ông Lân khuyến nghị, các hộ sản xuất chăn nuôi tại Long An cần đi theo hướng sản xuất sạch, chỉ có như vậy sản phẩm mới đáp ứng yêu cầu của thị trường.
Dưới góc nhìn của các nhà phân phối, ông Nguyễn Văn Hoàng, Phó Phòng dịch vụ - Quản lý mặt bằng chợ Bình Điền (TP. Hồ Chí Minh), cho rằng trong số các mặt hàng nông sản, thịt heo… được nhập về chợ mỗi đêm thì sản lượng của Long An chiếm tổng giá trị 12 tỷ đồng (khoảng 12%). Đây là con số khá khiêm tốn so với năng lực sản xuất của Long An. Vì thế, để có thể thâm nhập thị trường TP. Hồ Chí Minh, ông Hoàng khuyến nghị hàng nông thủy sản của Long An cần phải nâng cao chất lượng hơn, đảm bảo các quy chuẩn theo yêu cầu của cơ quan chức năng địa phương và TP. Hồ Chí Minh và cần được sơ chế tại nguồn. Nếu đạt các tiêu chí này, sản lượng nông thủy sản của Long An chắc chắn sẽ tiêu thụ mạnh hơn trong thời gian tới.
Còn theo ông Nguyễn Vũ Toàn, Giám đốc Phòng kinh doanh thực phẩm Saigon Co.op, muốn phát triển bền vững, tìm đầu ra ổn định cho nông sản, Long An cần hướng tới việc quy hoạch vùng sản xuất chuyên canh, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp. Các sản phẩm nông nghiệp cần phải sản xuất theo các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm như VietGAP, GlobalGAP… Thực tế hiện nay, nông dân tỉnh Long An vẫn chưa chú trọng hướng đi này.