Quang cảnh hội thảo.
Thép là một trong những ngành công nghiệp cơ bản ở Việt Nam vì sản phẩm của ngành là nguyên liệu đầu vào cho nhiều lĩnh vực khác như xây dựng, liên quan đến hậu cần (đóng tàu và vỏ container), ô tô, thiết bị gia dụng, cơ khí và các ngành khác.
Mặt khác, ngành thép là một trong những ngành phát thải nhiều nhất ở Việt Nam. Ước tính ngành thép sẽ thải ra khoảng 122,5 triệu tấn CO2 vào năm 2025 và khoảng 132,9 triệu tấn vào năm 2030, chiếm khoảng 17% tổng lượng khí thải của cả nước.
Phát biểu tại hội thảo, ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội thép nhận định, việc phát triển ngành công nghiệp thép Việt Nam hướng tới Chiến lược tăng trưởng xanh có ý nghĩa rất quan trọng trong thực hiện các định hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và chỉ đạo của Trung ương.
Từ 1/10/2023, các doanh nghiệp thép xuất khẩu sang EU phải thực hiện cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của châu Âu, trước mắt là thực hiện báo cáo kiểm kê và giảm phát thải khí nhà kính. Kiểm kê và báo cáo giảm phát thải khí nhà kính sẽ giúp các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu quy định của pháp luật và các yêu cầu của thị trường xuất khẩu, trong đó có EU.
Năm 2022, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 8,397 triệu tấn thép, giảm 35,85% so với năm trước. Giá trị xuất khẩu đạt 7,99 tỷ USD, giảm 32,2% so với năm 2021.
Ngành thép Việt Nam đang từng bước nỗ lực chuyển đổi, tối ưu hóa công nghệ, sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả, tận dụng nhiệt thừa trong quá trình sản xuất để phát điện... Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ngành thép vẫn là một ngành có phát thải khí nhà kính lớn và tác động tới môi trường. Theo tính toán của chuyên gia, ngành thép vẫn phải đang chịu trách nhiệm cho 7 - 9% tổng lượng phát thải quốc gia và 45% các quá trình công nghiệp (đã được xác định trong chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu).
"Việc chuyển đổi sản xuất thép từ "thép xám" sang "thép xanh" là xu thế không thể dừng lại và không nằm ngoài chủ trương phát triển ngành công nghiệp Việt Nam và hội thảo lần này là cơ hội để các doanh nghiệp có cái nhìn tổng thể về xu hướng phát triển xanh của thế giới và trách nhiệm thực hiện sản xuất xanh nhằm đáp ứng yêu cầu của các cơ quan quản lý trong nước và thị trường quốc tế", ông Đa cho biết.
Thời gian qua, trên toàn cầu đã có nhiều sáng kiến, giải pháp được ghi nhận như phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế các-bon thấp… Cùng với đó, đã hình thành các khung pháp lý và thoả thuận toàn cầu để định hướng lộ trình hành động vì khí hậu, như: Chương trình Mục tiêu Phát triển Bền vững, Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu, Công ước đa dạng sinh học… đang được các quốc gia tích cực thực hiện.
Ông Hoàng Văn Tâm, Phó Chánh văn phòng Biến đổi khí hậu và Tăng trưởng xanh (Bộ Công Thương) nhấn mạnh: Các nhiệm vụ, giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu phải được lồng ghép trong mọi chương trình, kế hoạch, chiến lược phát triển ngành Công Thương nhằm đảm bảo sự thích ứng linh hoạt với các tác động ngắn hạn, trung hạn và dài hạn do biến đổi khí hậu gây ra, đảm bảo cho sự phát triển, tăng trưởng ổn định của ngành.
Đại diện Bộ Công Thương cũng đã giới thiệu về Chiến lược tăng trưởng xanh của ngành Công Thương cũng như các hoạt động đang triển khai trong việc cập nhật, tạo dựng hành lang pháp lý cho việc thực hiện tăng trưởng xanh, giảm thiểu khí nhà kính của ngành Công Thương.
Hiện phát triển xanh đã trở thành xu hướng chung, tất yếu của thế giới nhằm hạn chế và loại bỏ các tác động xấu của biến đổi khí hậu đến phát triển kinh tế - xã hội. Trong khi đó, Việt Nam là một trong những quốc gia đang đối mặt và sẽ chịu thiệt hại nặng nề do tác động bất lợi của biến đổi khí hậu.
Để thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26, các bộ ngành và cơ quan Nhà nước đã và đang xây dựng, triển khai kế hoạch hành động của Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu trên toàn cầu và lộ trình trung hoà các-bon của ngành công thương đến năm 2030, tầm nhìn 2050.
Hội thảo gồm 4 phiên thảo luận tập trung vào các chủ đề: Công nghiệp thép Việt Nam hướng tới mục tiêu trung hòa các-bon năm 2050; kinh nghiệm, lộ trình trung hòa carbon của các quốc gia và Khuyến nghị cho Việt Nam; định hướng chuyển đổi công nghệ hướng tới trung hòa các-bon trong sản xuất thép và Cơ chế hợp tác; lộ trình chuyển đổi xanh của cộng đồng doanh nghiệp.