Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc

Xuất khẩu sang Trung Quốc vẫn gặp khó

Theo Bộ Công Thương, xuất khẩu nông, thủy sản của Việt Nam sang Trung Quốc hiện nay đang gặp phải một số khó khăn do nhu cầu của thị trường Trung Quốc sụt giảm sau các biến động kinh tế và tác động của dịch COVID-19. 

Bên cạnh đó, Trung Quốc đang ngày càng tăng cường công tác thực thi pháp luật, các chính sách thương mại biên giới theo hướng tăng cường giám sát, thực hiện nghiêm các quy định đối với hoạt động nhập khẩu nông thủy sản trên tuyến biên giới đất liền, thông qua các biện pháp như truy xuất nguồn gốc, quy cách đóng gói, vệ sinh an toàn thực phẩm… 

Trong khi đó, một số mặt hàng nông sản, trái cây tươi của Việt Nam có tính mùa vụ khi mua bán, trao đổi với Trung Quốc chủ yếu theo hình thức “đi chợ”, tức thương nhân bán không có hợp đồng mua bán sẵn với đối tác Trung Quốc, ồ ạt chở hàng lên biên giới khi vào vụ, khiến năng lực thông quan nhất thời không đáp ứng, gây ùn tắc tại khu vực cửa khẩu và gây áp lực cho công tác quản lý. 

“Mặc dù Bộ Công Thương và Ủy ban nhân dân các tỉnh biên giới giáp Trung Quốc (trong đó có Lào Cai) thời gian qua đã liên tục đẩy mạnh công tác thông tin, khuyến cáo, tuyên truyền bằng nhiều hình thức về vấn đề này cho các cơ quan, địa phương và các doanh nghiệp nhưng tình hình chưa có nhiều cải thiện”, đại diện Bộ Công Thương cho biết.

Nhìn từ tổng kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lào Cai, có thể thấy được những khó khăn này. Năm 2020, kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu của Lào Cai đạt 3,2 tỷ USD, đạt 70,3% kế hoạch, giảm 15,2% so với năm 2019. Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu phụ, lối mở biên giới không thực hiện được nên tổng kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu và hoạt động xuất nhập cảnh đều giảm so với năm 2019. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu: phốt pho vàng, thanh long, xoài, vải tươi, dưa hấu, chuối, sắn các loại…

Tìm cách tháo gỡ khó khăn

Tại cuộc làm việc với Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai về tình hình thương mại biên giới, xuất khẩu nông thủy sản, thực phẩm của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc sáng 19/3, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết, từ đầu năm 2020 đến nay, dịch bệnh COVID-19 đã có những ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất nhập khẩu, trao đổi, mua bán hàng hóa qua các cửa khẩu biên giới giới với Trung Quốc nói chung và của tỉnh Lào Cai nói riêng. 

Đến nay, dịch bệnh vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, các cơ quan quản lý của cả Việt Nam và Trung Quốc đều phải tiếp tục duy trì các biện pháp phòng, chống dịch bệnh và kiểm soát nghiêm ngặt đối với hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua biên giới, bao gồm cả các biện pháp quản lý chặt chẽ về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc hàng hóa nhập khẩu. 

Trong khi đó, năng lực thông quan tại các cửa khẩu biên giới hiện nay vẫn chưa khôi phục hoàn toàn, chưa đáp ứng được lưu lượng hàng hóa thông quan tăng cao vào thời điểm một số mặt hàng nông sản, trái cây tươi của ta vào vụ thu hoạch.

Trước tình hình đó, để đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu “kép”, vừa phòng chống dịch bệnh COVID-19, vừa giữ được tăng trưởng kinh tế, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, mua bán, trao đổi hàng hóa, tránh tình trạng ùn ứ hàng hóa, phương tiện tại các cửa khẩu, thời gian tới Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ cùng các Bộ, ngành, địa phương biên giới phía Bắc để giải quyết vấn đề này.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, Bộ Công Thương sẽ trao đổi, vận động phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ hoàn tất các thủ tục pháp lý, kỹ thuật để mở cửa thị trường sớm cho các mặt hàng nông, thủy sản mà Việt Nam có thế mạnh như sầu riêng, bưởi, chanh leo, na, roi, bơ, dừa, tổ yến, khoai lang tím, thủy hải sản tươi sống, sản phẩm sữa các loại... để đáp ứng hơn nữa nhu cầu tiêu thụ của người dân Trung Quốc, góp phần tăng trưởng thương mại song phương.

Đồng thời,Bộ Công Thương tiếp tục trao đổi, vận động phía Trung Quốc sớm xem xét bổ sung thêm các cửa khẩu được phép nhập khẩu trái cây tươi trên tuyến biên giới đất liền, đặc biệt qua các tuyến vận tải đường sắt - là phương thức vận chuyển mà hai nước đang thống nhất thúc đẩy phát triển trong thời gian tới; đồng thời tăng cường các chuyến tàu hàng chuyên dụng nhập khẩu nông sản của Việt Nam nhằm đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu của mỗi bên.

Đặc biệt, Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ, tích cực với Trung Quốc tuyên truyền, phổ biến và định hướng các doanh nghiệp hai nước tận dụng ưu đãi từ Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc và sử dụng hình thức thương mại điện tử để thúc đẩy xuất khẩu; đồng thời thay đổi tập quán kinh doanh theo hướng chủ động ký kết hợp đồng kinh tế, thực hiện đúng các yêu cầu hiện hành của hai nước về nhập khẩu nhằm hạn chế rủi ro trong thương mại.

Bên cạnh đó, tiếp tục đổi mới toàn diện công tác xúc tiến thương mại theo hướng tăng tỷ trọng các hoạt động có tác dụng lâu dài như đào tạo kỹ năng, giảm tỷ trọng của các hoạt động chỉ có tác dụng nhất thời như hội chợ, triển lãm; chú trọng các chương trình xúc tiến thương mại trung và dài hạn hướng vào một mặt hàng cho tới khi đạt kết quả cụ thể; bên cạnh đó tăng cường xúc tiến, kết nối giao thương theo hình thức trực tuyến. 

Đối với các địa phương, Bộ Công Thương đề nghị UBND các tỉnh, trong đó có Lào Cai cần chỉ đạo các cơ quan, lực lượng chức năng trên địa bàn tiếp tục cập nhật, đưa thông tin thường xuyên về diễn biến giao nhận hàng hóa và các vấn đề liên quan khác tại khu vực cửa khẩu, đặc biệt là khi Chính quyền phía bạn có chính sách phát sinh đột xuất tác động đến hoạt động giao nhận, thông quan, xuất nhập khẩu hàng hóa của ta; kịp thời trao đổi với Bộ Công Thương để cùng phối hợp xử lý những vấn đề phát sinh.

Trong quá trình giao thương cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Y tế về công tác kiểm dịch y tế phòng chống lây nhiễm COVID-19 đối với phương tiện và người điều khiển phương tiện vận chuyển hàng hóa tại các cửa khẩu đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường hàng không; đặc biệt lưu ý các biện pháp phòng chống dịch khi lượng người và phương tiện vận chuyển hàng hóa tập trung quá đông tại khu vực cửa khẩu.