Tổng cục Thống kê: Mục tiêu tăng trưởng 6,5% là thách thức lớn

Để hiểu rõ hơn về bức tranh kinh tế 6 tháng đầu năm và triển vọng cả năm 2022, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương xung quanh nội dung này.

Xin bà cho biết một số nét đặc trưng về tình hình kinh tế - xã hội tháng 6 và quý II năm 2022?

Thực hiện Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình, các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và người dân cả nước đã nỗ lực, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đặt ra trong Nghị quyết để đưa nền kinh tế sớm lấy lại đà tăng trưởng.

Cùng với đó, dịch COVID-19 được kiểm soát, hoạt động sản xuất kinh doanh đã trở lại trạng thái bình thường như trước. Kinh tế - xã hội trong tháng 6 và quý II năm 2022 cả nước đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Hầu hết các ngành, lĩnh vực có xu hướng phục hồi và tăng trưởng trở lại.

Một số điểm nổi bật là hoạt động sản xuất kinh doanh trong 6 tháng đang trên đà phục hồi nhanh. Tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước đạt mức 6,42%; trong đó, GDP quý II tăng 7,72%, là mức tăng cao nhất của quý II so với cùng kỳ từ năm 2011 đến nay, tạo đà tăng trưởng cho những quý tiếp theo của năm 2022.

GDP 6 tháng đầu năm 2022 tăng 6,42%, cao hơn tốc độ tăng 2,04% của 6 tháng đầu năm 2020 và tốc độ tăng 5,74% của 6 tháng đầu năm 2021 nhưng thấp hơn tốc độ tăng 7,28% và 6,98% của cùng kỳ năm 2018 và 2019.

Trong sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản, 6 tháng đầu năm 2022, sản lượng một số cây lâu năm tăng khá, chăn nuôi ổn định, khai thác gỗ và nuôi trồng thủy sản tăng trưởng tích cực, kim ngạch xuất khẩu thủy sản tăng cao.

Sản xuất công nghiệp tăng trưởng khá do hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được duy trì và đang dần phục hồi. Chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,7% so với cùng kỳ năm trước. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 6 tháng đạt quy mô 2.717 nghìn tỷ đồng và tốc độ tăng 11,7%, cao hơn so với cùng kỳ trong vòng 5 năm trở lại đây; tăng 14,4% so với 6 tháng đầu năm 2019 - năm trước khi xảy ra dịch COVID-19. 

6 tháng đầu năm 2022, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 371,17 tỷ USD, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm trước; trong đó xuất khẩu tăng 17,3%; nhập khẩu tăng 15,5%. Cán cân thương mại hàng hóa 6 tháng đầu năm ước tính xuất siêu 710 triệu USD.

Cùng với đó, chính sách phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Quốc hội và Chính phủ đúng hướng và hiệu quả đã tạo niềm tin cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Trong 6 tháng đầu năm 2022, cả nước có 76,2 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số lao động đăng ký 514,8 nghìn, tăng 13,6% về số doanh nghiệp và tăng 6,3% về số lao động so với cùng kỳ năm trước; tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế là 2.730 nghìn tỷ đồng, tăng 30,3%...

Đại dịch COVID-19 đã gây nên hệ luỵ nặng nề cho khu vực doanh nghiệp. Trong 6 tháng đầu năm nay số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường chiếm tỷ lệ khá cao. Bà đánh giá thế nào về những khó khăn của khu vực doanh nghiệp hiện nay?  

Sau nhiều nỗ lực triển khai chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết 11/NQ-CP cùng với các chính sách nới lỏng giãn cách xã hội và hoàn thành tiêm vaccine trong những tháng cuối năm 2021 và đầu năm 2022 đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trở lại hoạt động bình thường. Tuy nhiên tình hình sản xuất kinh doanh vẫn gặp không ít khó khăn, xung đột giữa Nga và Ukraine đã ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều hoạt động sản xuất và giao thương quốc tế.

Cụ thể, khủng hoảng dầu lửa, lương thực và nhiều loại hàng hoá, nguyên nhiên vật liệu phục vụ tiêu dùng và sản xuất bị khan hiếm trên thị trường thế giới, giá nhiều loại nguyên nhiên vật liệu trong nước và nhập khẩu từ nước ngoài phục vụ cho sản xuất kinh doanh tăng mạnh. Giá vận chuyển hàng hóa và dịch vụ khác cũng tăng cao làm tăng chi phí sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến chuỗi sản xuất và cung ứng sản phẩm trong nước và toàn cầu.

Lưu thông hàng hóa ở một số thị trường cũng bị gián đoạn dẫn đến thiếu hụt một số mặt hàng như thực phẩm, thuốc, phân bón, thiết bị y tế và thiết bị công nghệ thông tin trong chuỗi cung ứng toàn cầu, từ đó tác động lan truyền làm tăng chi phí sản xuất ở nhiều ngành, lĩnh vực.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chịu tác động lớn do dịch bệnh COVID-19, luôn trong tình trạng vừa tăng cường các biện pháp phòng chống dịch bệnh, vừa sản xuất kinh doanh, vừa tìm kiếm thị trường mới.

Mặt khác, thu hút đầu tư vào nhiều ngành vẫn gặp khó khăn, tiến độ thi công một số công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước còn chậm, giải phóng mặt bằng còn nhiều vướng mắc, hoạt động đào đạo nghề và tuyển dụng người lao động vào làm việc tại doanh nghiệp còn gặp không ít khó khăn, nhất là lực lượng lao động có trình độ và tay nghề cao.

Để hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, ổn định và phát triển sản xuất, Tổng cục Thống kê đề xuất những giải pháp nào, thưa bà?

Tổng cục Thống kê đề xuất một số giải pháp sau: Chính phủ cần có các biện pháp nhanh chóng bình ổn giá xăng dầu; đồng thời, có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh sử dụng xăng dầu chiếm tỷ trọng cao; đảm bảo hoạt động lưu thông hàng hóa diễn ra bình thường, không bị đứt gãy, gián đoạn.

Bên cạnh đó, các bộ, ngành tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu, hỗ trợ thuế, phí xuất khẩu; đồng thời, tiếp tục vận động người lao động quay lại làm việc góp phần vào quá trình phục hồi của kinh tế. Chính quyền các địa phương tạo điều kiện và hỗ trợ cho doanh nghiệp xây dựng chỗ ở cho người lao động khi họ quay lại làm việc, hỗ trợ người lao động gặp khó khăn bị ngừng việc, mất việc, triển khai các túi an sinh xã hội.

Cùng với đó, Chính phủ có các chính sách phù hợp để các tổ chức tín dụng tập trung vốn và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận vốn, gói hỗ trợ cho vay ưu đãi lãi suất 2% của nhà nước; đồng thời, triển khai nhanh các gói hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ hiệu quả.

Đứt gãy chuỗi cung ứng, cuộc chiến Nga-Ukraine đã đẩy lạm phát thế giới tăng cao. Theo bà,  kinh tế Việt Nam có tiếp tục tránh được cơn bão giá thế giới như bà đã nhận định trước đây? Cụ thể chúng ta có kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra hay không?

Trong 6 tháng đầu năm 2022, thị trường hàng hóa thế giới tiếp tục có nhiều biến động và chịu ảnh hưởng của các nhân tố kinh tế, chính trị. Kinh tế thế giới phục hồi, nhu cầu nguyên nhiên vật liệu phục vụ sản xuất tăng cao trong khi nguồn cung bị đứt gãy khiến giá cả hàng hóa trên thị trường quốc tế có xu hướng tăng mạnh.

Bên cạnh đó, cuộc chiến giữa Nga và Ukraine càng đẩy giá nguyên liệu, nhiên liệu tăng cao và thế giới có nguy cơ phải đối diện với một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Trong nước, kinh tế phục hồi mạnh, nhu cầu sản xuất hàng hóa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cùng với tác động của giá hàng hóa thế giới đã đẩy giá hàng hóa và dịch vụ thiết yếu tăng lên nhưng nhìn chung mặt bằng giá cơ bản được kiểm soát tốt.

Chỉ số giá tiêu dùng bình quân 6 tháng đầu năm nay tăng 2,44% so với cùng kỳ năm trước. Mặt bằng giá trong nước vẫn cơ bản được kiểm soát do trong thời gian qua Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp bình ổn giá, hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.

Trong thời gian tới, diễn biến giá cả hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu trên thế giới đang tiếp tục tăng mạnh trong bối cảnh chiến sự Nga - Ukraine còn phức tạp gây gián đoạn chuỗi cung ứng, đặc biệt là giá xăng dầu tạo áp lực lớn đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân.

Cùng với tác động của các gói hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng, kinh tế Việt Nam có khả năng phục hồi mạnh hơn trong các tháng còn lại của năm, nhu cầu tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ tăng sẽ đẩy giá cả hàng hóa lên cao. Nhưng với kinh nghiệm điều hành của Chính phủ tôi tin là chúng ta có thể kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu của Quốc hội đề ra.

Gần đây, Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế đều giảm dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới, dự báo khu vực châu Á- Thái Bình Dương có thể rơi vào tình trạng đình lạm. Với kết quả tăng trưởng kinh tế của 6 tháng đầu năm và nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, theo bà, mục tiêu tăng trưởng kinh tế đã đề ra từ 6-6,5% trong năm nay có khả quan?

Ngày 8/6/2022, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cảnh báo kinh tế thế giới sẽ phải chịu hậu quả nặng nề do ảnh hưởng của tình hình xung đột tại Ukraine khiến giá năng lượng và thực phẩm tăng mạnh, đồng thời giảm dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2022 và nâng dự báo lạm phát. Theo đó, OECD dự báo GDP toàn cầu sẽ tăng trưởng 3% trong năm 2022, giảm mạnh so với mức 4,5% được đưa ra trong dự báo hồi tháng 12/2021.

Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu, ngày 7/6/2022, Ngân hàng Thế giới (WB) đã điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu cho năm 2022, từ 4,1% xuống còn 2,9%. Trước đó, trong tháng 4, Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm nay và năm 2023 sẽ chỉ đạt 3,6%, giảm lần lượt 0,8 và 0,2 điểm % so với mức dự báo được đưa ra hồi tháng 1/2022.

Yếu tố chính dẫn đến việc tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại bao gồm chi phí thực phẩm và nhiên liệu tăng cao. Lệnh trừng phạt của phương Tây đối với năng lượng Nga đã dẫn đến tình trạng giá dầu và khí đốt trên toàn thế giới leo thang.

Cùng với đó, là sự đứt gãy nguồn cung nhiều loại hàng hóa quan trọng như nông sản, nhiên liệu, kim loại từ Nga và Ukraine khiến giá cả liên tục tăng mạnh. Chính sách zero COVID-19 của Trung Quốc ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu cũng là nguyên nhân khiến triển vọng phục hồi kinh tế thế giới sau 2 năm đại dịch ngày càng khó khăn hơn.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam dường như đang đi ngược xu thế khi vẫn duy trì được mức tăng trưởng khá cao trong quý II/2022 khi GDP đạt mức tăng trưởng 7,72%, tăng 0,99 điểm phần trăm so với mức tăng cùng kỳ năm 2021. Việc dỡ bỏ các hạn chế dịch COVID-19 trong nước, mở cửa biên giới và mở lại các hoạt động du lịch quốc tế đã tạo ra sức sống mới trong lĩnh vực dịch vụ của Việt Nam.

Trong đó phải kể đến sự phục hồi mạnh mẽ của ngành dịch vụ lưu trú ăn uống với mức tăng 25,92%; hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ tăng 16,65%; hoạt động nghệ thuật vui chơi giải trí tăng 14,01%; ngành dịch vụ khác tăng 16,61%; hoạt động tài chính, ngân hàng bảo hiểm tăng 9,17%; hoạt động bán buôn, bán lẻ tăng 8,34%.

Tính chung 6 tháng đầu năm GDP cả nước tăng 6,42% so với cùng kỳ năm trước; trong đó những ngành đóng góp lớn vào tăng trưởng đều tăng trưởng khá tốt như ngành chế biến chế tạo tăng 9,66%, hoạt động tài chính, ngân hàng bảo hiểm tăng 9,5%, dịch vụ lưu trú ăn uống tăng 11,19%, vận tải kho bãi tăng 8,13%, bán buôn bán lẻ tăng 5,82%...

Tuy nhiên, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn nên chịu tác động đan xen nhiều mặt bởi tình hình chính trị thế giới phức tạp, khó lường. Diễn biến giá cả hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu trên thế giới đang tiếp tục tăng mạnh gây gián đoạn chuỗi cung ứng, đặc biệt là giá xăng dầu tạo áp lực lớn đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân.

Do đó, mục tiêu tăng trưởng 6,5% đặt ra cho năm 2022 là một thách thức lớn khi kinh tế trong nước phục hồi tích cực nhưng chưa đạt được như kỳ vọng đề ra bởi hoạt động sản xuất, kinh doanh còn khó khăn, cần độ trễ để phục hồi trong khi tình hình thế giới biến động phức tạp, khó lường….

Chính vì vậy, tôi cho rằng cả hệ thống chính trị cần quyết liệt thực hiện hiệu quả các gói hỗ trợ phục hồi kinh tế, chủ động bám sát tình hình, làm tốt công tác dự báo, xây dựng kịch bản, để có giải pháp điều hành kịp thời với các tình huống phát sinh. Sự phối hợp chặt chẽ trong tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành và sự quyết tâm, nỗ lực, linh hoạt của các doanh nghiệp và người dân sẽ là những yếu tố quan trọng để nền kinh tế Việt Nam đạt được mức tăng trưởng như mục tiêu đã đặt ra.

Xin cảm ơn Tổng cục trưởng!