Sau hơn 1 tháng tái khởi động lại nền kinh tế và 99 ngày không có dịch, Việt Nam lại bắt đầu ghi nhận các ca mắc COVID-19 trở lại tại một số tỉnh, thành phố. Điều này sẽ tác động không nhỏ tới khả năng phục hồi và phát triển kinh tế của cả nước. Tuy vậy, Việt Nam cũng ghi nhận con số xuất siêu của 7 tháng lên tới 6,5 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay và là điểm sáng trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá.
Nhiều tín hiệu tích cực
Chế biến tôm xuất khẩu tôm của Công ty TNHH Thông Thuận-Chi nhánh Ninh Thuận. Ảnh minh họa: Công Thử/TTXVN
Theo Bộ Công Thương, trong tháng 7, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 23 tỷ USD, tăng 1,9% so với tháng trước; trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 8,5 tỷ USD, tăng 2,6%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 14,5 tỷ USD, tăng 1,5%.
So với cùng kỳ năm trước, kim ngạch xuất khẩu tháng 7/2020 tăng nhẹ 0,3%, trong đó khu vực kinh tế trong nước tăng 10,6%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) giảm 4,9%.
Tính chung 7 tháng năm 2020, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 145,79 tỷ USD, tăng 0,2% so với cùng kỳ năm trước; trong đó khu vực kinh tế trong nước tiếp tục là điểm sáng với kim ngạch xuất khẩu đạt 50,76 tỷ USD, tăng 13,5%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 95,03 tỷ USD (chiếm 65,2% tổng kim ngạch xuất khẩu), giảm 5,7%.
Nhận định từ các chuyên gia, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong 7 tháng với kim ngạch đạt 37,9 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2019. Tiếp đến lần lượt là thị trường Trung Quốc EU, ASEAN, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Đáng lưu ý, quý III là thời điểm xuất khẩu tăng trưởng mạnh nhưng với việc chưa có đơn hàng mới tại thời điểm hiện tại, xuất khẩu nhiều mặt hàng công nghiệp chế biến như dệt may, da giày, túi xách, đồ gỗ… vẫn gặp nhiều khó khăn và sụt giảm so với cùng kỳ năm trước.
Không những thế, dịch COVID-19 vẫn chưa được kiểm soát trên phạm vi toàn cầu như EU, Hoa Kỳ, Ấn Độ… Một số nước khi dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp, mở cửa biên giới lại phải đối mặt với làn sóng COVID-19 thứ hai quay trở lại đã ảnh hưởng bất lợi tới các hoạt động kinh tế, nhất là hoạt động thương mại.
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, trong 7 tháng có đến 23 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 87% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Chẳng hạn như điện thoại và linh kiện; điện tử, máy tính và linh kiện; hàng dệt may; máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng; giày dép; gỗ và sản phẩm gỗ; phương tiện vận tải và phụ tùng; thủy sản; sắt thép…
Ngoài ra, mới đây việc Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã thông báo tiếp tục cấp mã giao dịch cho phép 1 nhà máy của Việt Nam được xuất khẩu sản phẩm sữa sang thị trường Trung Quốc cũng tạo đà xuất khẩu sữa vào một trong những thị trường tiềm năng nhất thế giới.
Ông Trần Thanh Hải cũng chỉ ra rằng, mặc dù thời gian qua xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc giảm mạnh nhưng bù lại xuất khẩu sang nhiều thị trường khác lại tăng trưởng rất cao như Hàn Quốc, Thái Lan, Nhật Bản… cũng là tín hiệu khả quan cho mặt hàng rau, quả của Việt Nam.
Hơn nữa, nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp, Bộ Công Thương cũng đang tích cực cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, chuyển đổi số trong lĩnh vực xuất nhập khẩu góp phần làm giảm khối lượng công việc và hồ sơ giấy phải lưu tại cơ quan, tổ chức xử lý thủ tục hành chính.
Vì vậy, ngay khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực và đi vào thực thi từ ngày 1/8, hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU sẽ được cấp C/O điện tử.
Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 7 đạt 22 tỷ USD, tăng 6,2% so với tháng trước. Theo đó, tính chung 7 tháng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt 139,33 tỷ USD, giảm 2,9% so với cùng kỳ năm trước.
Tháng 7, Việt Nam xuất siêu 1 tỷ USD nên tính chung 7 tháng cán cân thương mại hàng hóa tiếp tục xuất siêu 6,5 tỷ USD cao hơn nhiều so với con số xuất siêu 1,98 tỷ USD của 7 tháng năm 2019; trong đó khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 11,1 tỷ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 17,6 tỷ USD.
Chủ động ứng phó
Sản xuất sản phẩm may mặc tại Công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long (huyện Mỹ Hào, Hưng Yên). Ảnh: TTXVN
Theo đại diện Vụ Kế hoạch (Bộ Công Thương), hoạt động xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam 5 tháng cuối năm được dự báo vẫn còn nhiều khó khăn trong ngắn hạn, nhất là khi dịch COVID-19 quay trở lại.
Tuy nhiên, Hiệp định EVFTA chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8 mở ra cơ hội rất lớn cho hàng hóa và doanh nghiệp của Việt Nam. Do đó, nếu dịch bệnh được kiểm soát tại châu Âu, Hiệp định EVFTA được đưa vào thực thi sẽ là lợi thế lớn với doanh nghiệp Việt Nam từ việc giảm và xóa bỏ hàng rào thuế quan vào thị trường EU.
Ngoài ra, với những cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ, cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu lên tới gần 100% biểu thuế trong EVFTA sau một lộ trình ngắn, cơ hội gia tăng xuất khẩu của Việt Nam sang EU là rất lớn, nhất là với những mặt hàng lợi thế như dệt may, da giày, nông, thủy sản, đồ gỗ...
Tại Diễn đàn chuyển đổi số trong lĩnh vực xuất nhập khẩu hàng hoá, tận dụng cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) diễn ra mới đây, Bộ Công Thương đã khai trương nền tảng hỗ trợ xuất khẩu Việt Nam (ECVN) phiên bản 2020 nhằm hỗ trợ tối đa hoạt động xúc tiến thương mại trực tuyến, kết nối giao thương giữa doanh nghiệp khối EU và Việt Nam.
Đặc biệt, Bộ đã chú trọng quảng bá, nâng cao thương hiệu, phát triển các chỉ dẫn địa lý đối với các sản phẩm mang thương hiệu Việt có kim ngạch xuất khẩu lớn cũng như lợi thế của Việt Nam sang EU.
Đại diện Vụ Kế hoạch cũng cho hay, cùng với cơ hội từ EVFTA mang lại, xu hướng chuyển đổi từ kinh doanh truyền thống sang các nền tảng số đang trở nên phổ biến và được coi là giải pháp hữu hiệu giúp các doanh nghiệp thâm nhập và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam 2020 đã chỉ ra nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã triển khai thương mại điện tử nhằm hỗ trợ xuất nhập khẩu theo cả mô hình doanh nghiệp tới doanh nghiệp (B2B) cũng như doanh nghiệp tới người tiêu dùng (B2C).
Đáng lưu ý, mới đây Bộ Công Thương đã công bố 232 doanh nghiệp vào danh sách sơ tuyển doanh nghiệp xuất khẩu uy tín 2020, là bước đệm nhằm công bố danh sách chính thức vào ngày 20/8 tới.
Đây là một trong các hoạt động xúc tiến thương mại của Bộ Công Thương, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đối tác nước ngoài tìm hiểu và xúc tiến giao thương với doanh nghiệp Việt Nam, góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa.
Để đẩy mạnh xuất khẩu trong những tháng còn lại, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng nhấn mạnh, Bộ Công Thương đã yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ tiếp tục tập trung bám sát diễn biến, tình hình, tuyệt đối không chủ quan, chủ động và sẵn sàng các phương án ứng phó kịp thời, hiệu quả với những biến động mới phát sinh và các sự cố có thể xảy ra.
Hơn nữa, Bộ tiếp tục triển khai nhiều hoạt động chuẩn bị để thực thi có hiệu quả Hiệp định EVFTA; phổ biến cho doanh nghiệp về quy tắc xuất xứ và cách thức tận dụng các FTA để thúc đẩy xuất khẩu; phát triển thị trường theo các nhóm ngành hàng có lợi thế sang các thị trường EU trong năm 2020.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ theo dõi sát và tháo gỡ khó khăn trong trao đổi hàng hóa tại các khu vực cửa khẩu, đặc biệt là các cửa khẩu khu vực phía Bắc.
Đặc biệt, Bộ Công Thương triển khai xây dựng Kế hoạch hoạt động Xúc tiến thương mại giai đoạn 2020-2025 góp phần phát triển xuất khẩu bền vững trong bối cảnh thực thi EVFTA, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và các hiệp định thương mại tự do với mục tiêu rà soát, chọn lọc một số ngành hàng cùng các mặt hàng có tiềm năng, còn dư địa phát triển tại thị trường các nước đối tác đã ký kết FTA với Việt Nam.
Ngoài ra, tăng cường triển khai các hình thức xúc tiến thương mại áp dụng các công cụ trực tuyến để duy trì thị trường, quan hệ với các đối tác, hỗ trợ doanh nghiệp nhanh chóng tìm được bạn hàng cho những mặt hàng nông sản thực phẩm, hàng hóa thiết yếu, sản phẩm phục vụ phòng chống dịch.
Nhằm tiếp tục hoàn thiện, nâng cao năng lực phòng vệ thương mại của Việt Nam trong bối cảnh EVFTA có hiệu lực, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng khẳng định Bộ sẽ tập trung đào tạo và tư vấn hỗ trợ pháp lý với các doanh nghiệp để nâng cao năng lực sử dụng và ứng phó với biện pháp phòng vệ thương mại.
Mặt khác, Bộ Công Thương sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin thông qua môi trường thương mại điện tử và các nền tảng công nghệ số, tận dụng cơ hội đẩy mạnh thương mại điện tử thúc đẩy phát triển mạnh thị trường trong nước và xuất khẩu trong thời gian tới.