Quá nghi ngại về chuyện thật – giả, người tiêu dùng quên chưa nghĩ đến rằng phẩm cấp chất lượng của các loại mật ong rất khác nhau, cũng như lựa chọn mật ong theo khẩu vị, hương vị của chúng hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn mật hoa.
Người tiêu dùng chọn mua mật ong chín Honimore trong siêu thị. |
Nếu cùng một nguồn mật hoa, chất lượng mật ong phụ thuộc vào độ chín của nó. Mật ong chín là loại mật hoàn thiện, có giá trị dinh dưỡng cao và ngon nhất.
Nếu bạn nhờ Google tìm kiếm “mật ong rừng”, nó sẽ trả về 413.000 kết quả. Tương tự, sẽ có khoảng 394.000 kết quả cho “mật ong nguyên chất”, 74.700 kết quả cho “mật ong thật”, nhưng chỉ có 10.000 kết quả cho “mật ong chín” mà thôi. Những con số đó nói lên điều gì?
Bà Nguyễn Phương Lan, Giám đốc công ty TNHH Zemlya, chủ sở hữu nhãn hiệu mật ong chín Honimore nhận định: “Kết quả tìm kiếm của Google những con số trên phản ánh mức độ hoài nghi của người tiêu dùng về chất lượng của mật ong. Cứ nghe nói đến mật ong, người Việt mình sẽ hỏi ngay: Có nguyên chất không? Có thật không? Có pha gì không? Có cho ong ăn đường không? Thật ra, ngoại trừ những loại mật ong không rõ nguồn gốc, mật ong có thương hiệu của các công ty, phân phối trong các siêu thị hay trung tâm mua sắm lớn đều là mật ong thật, có khác nhau thì chỉ là về chất lượng và hương vị mà thôi”.
Các sản phẩm mật ong chín Honimore. |
Kết quả tìm kiếm mật ong rừng cao nhất là điều dễ hiểu vì theo logic thông thường, “rừng” bao hàm vừa thật, vừa nguyên chất và vừa không có đường. Thật ra mật ong rừng hay mật ong nuôi đều có giá trị dinh dưỡng như nhau, nếu cùng chung một nguồn mật hoa. Chất lượng các loại mật ong khác nhau phụ thuộc nhiều vào thời điểm thu hoạch mới đạt mức chất lượng cao nhất nhưng người tiêu dùng ít ai biết đến điều này.
Và chỉ bấy nhiêu là đủ cho chất lượng của mật ong. Điều này có đúng? Để trả lời câu hỏi này, hãy cùng tìm hiểu những kiến thức cơ bản về mật ong.
Mật ong là chất lỏng sánh, vị ngọt, hương thơm quyến rũ, là kết quả của việc ong hút mật hoa mang về tổ để luyện mà thành mật ong. Quá trình luyện mật gồm 2 bước. Bước thứ nhất là chuyển hóa sucrose, một loại đường phức tạp có trong mật hoa và cũng là thành phần chính của đường mía, thành glucose, một loại đường đơn giản có thể ngấm trực tiếp vào máu mà không cần thông qua hệ tiêu hóa như đường sucrose.
Để làm việc này, ong thợ hút mật vào rồi lại thổi ra. Mỗi lần như thế, các enzim (men tiêu hóa) trong dạ dày ong trộn với mật sẽ “cắt nhỏ” đường phức tạp để biến chúng thành đường đơn giản. Bước thứ hai là làm bay hơi nước. Số mật đã trộn enzim được ong nhả vào các lỗ tổ để những con ong khác quạt cánh không ngừng. Hơi nước bay đi, mật đặc dần lại. Quá trình chuyển đổi từ mật hoa thành mật ong diễn ra chậm, dần dần.
Để có mật ong hoàn thiện, ong phải lặp đi lặp lại hai bước trên hàng trăm lần và chỉ dừng luyện mật khi mật đã hoàn thiện. Thuật ngữ chuyên môn gọi loại mật ong hoàn thiện này là mật ong chín. Khi mật chín, ong dùng sáp đậy kín nắp các ngăn tổ chứa mật. Muốn thu hoạch mật ong chín, người nuôi ong phải đợi ong luyện mật kỹ, nắp tổ được ong đóng kín. Nếu thu hoạch sớm hơn, mật ong sẽ còn non, tỷ lệ đường sucrose cao, mật ong còn lẫn nhiều nước. Đây chính là đáp án cho câu hỏi: tại sao mật ong loãng nhanh bị hư. Mật ong loãng là mật còn non, chất lượng thấp và nhanh bị lên men, màu thẫm nhanh, dễ biến chất.
Để có mật ong trong tổ cả đàn ong phải lao động miệt mài, công phu. Để mật ong đến tay người tiêu dùng, phải cộng thêm sự vất vả, rong ruổi tháng ngày của người săn mật hoặc người nuôi ong.
Trong rừng có nhiều loại hoa khác nhau nên mật ong rừng là mật đa hoa, rất quý. Người săn mật lang thang trong rừng tìm kiếm các tổ ong dã sinh trong các hốc núi, cành cây cao, việc khai thác khá nguy hiểm. Khi thấy tổ ong, người săn mật sẽ hái ngay, không thể đợi mật chín. Điều này làm mất giá trị của đặc tính đa hoa mà mật ong rừng vốn có.
Ít nguy hiểm hơn người săn mật nhưng người nuôi ong cũng phải rong ruổi nay đây mai đó, ra Bắc vào Nam để đưa đàn ong đến nơi có mật hoa. Vào những thời điểm không có mật hoa, họ cho ong ăn đường, thay thế cho số mật mà mình đã lấy của ong, nhưng chỉ là để giữ quân số đàn ong. Trong thời gian cho ong ăn đường, người nuôi ong không thu hoạch mật vì không có hiệu quả kinh tế. Khác với việc săn mật, người nuôi ong dù có thể chủ động đợi để thu hoạch mật ong chín. Tuy nhiên, việc này rất hiếm vì mật ong chín giá thành cao. Đơn giản là hoa nở có thì, chờ lâu quá sẽ giảm bớt số lần thu hoạch, mất sản lượng. Nhưng đa số người nuôi thường thu hoạch sớm nhằm tăng số lần quay mật trong một vụ hoa hơn, để tăng sản lượng mật.
Mật ong quý nhờ nguồn hoa. Ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt, mật ong đa hoa nhìn chung tốt hơn mật đơn hoa. Khi cùng một nguồn mật hoa, phẩm cấp mật ong tùy thuộc vào mức độ hoàn thiện của nó. Mật ong chín có phẩm cấp cao hơn mật ong non. Ngoài ra chất lượng mật ong còn bị ảnh hưởng nếu khâu an toàn vệ sinh thực phẩm trong quá trình thu hoạch và đóng chai không đảm bảo.
Tham khảo thêm thông tin về ong mật và các sản phẩm từ ong mật tại địa chỉ: http://honimore.com.vn/hoi-dap.html
PV