Ba cuộc khủng hoảng không tước đi cơ hội tái đắc cử của Tổng thống Trump

Kể từ khi tới Nhà Trắng năm 2017, hứng chịu hết cơn bão này đến cơn bão khác nhưng ông Trump vẫn luôn nổi lên với cơ hội mạnh mẽ tái đắc cử ghế Tổng thống Mỹ. Sau khi ông vượt qua cuộc bỏ phiếu luận tội tại Thượng viện vào ngày 5/2, mọi chuyện thậm chí còn bắt đầu tốt lên.

Tuy nhiên, lúc này nhà lãnh đạo Mỹ đang đứng trước một bài kiểm tra ngặt nghèo khi cùng lúc phải xử lý ba cuộc khủng hoảng nghiêm trọng: cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng nặng nề nhất trong một vòng một thế kỷ; cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thế hệ và làn sóng bất ổn xã hội dữ dội nhất kể từ thập niên 1960.

Tuần trước, lời cảnh báo của ông Trump về việc điều động quân đội chính quy tham gia trấn áp bạo loạn đã vấp phải nhiều phản ứng từ những người ủng hộ dân quyền, các nhà lãnh đạo tôn giáo, đảng Dân chủ đối lập và nhiều nhân vật trong chính nội bộ đảng Cộng hòa. Ngay cả cựu Tổng thống đảng Cộng hòa George W Bush cũng ra tuyên bố rằng những người biểu tình cần được lắng nghe.

Tuy vậy, có lẽ mối quan tâm lớn hơn đối với Tổng thống Trump và chiến dịch tái tranh cử của ông hiện tại là hầu như mọi cuộc thăm dò dư luận đều chỉ ra dấu hiệu suy giảm sự ủng hộ dành cho ông, sau khi đại dịch COVID-19 cướp đi trên 112.000 sinh mạng tại Mỹ và khiến 40 triệu người phải xin trợ cấp thất nghiệp.

Cùng lúc đó, đối thủ trong cuộc bầu cử ngày 3/11, cựu Phó Tổng thống Joe Biden lại tái xuất hiện trước công chúng, với thông điệp về sự đoàn kết và xoa dịu những nỗi đau, trái ngược với những phát biểu của ông Trump về những “kẻ côn đồ”, "tầng lớp dưới", về “luật pháp và trật tự”.

Giọng điệu cứng rắn của ông Trump dường như không phù hợp ở thời điểm này. Một cuộc thăm dò ý kiến do Reuters/Ipsos tiến hành trong tuần trước cho thấy đa số người Mỹ đồng cảm với người biểu tình và không tán thành phản ứng "hiếu chiến" của Tổng thống.

Khả năng lật ngược tình thế

Mặc dù vậy, Đảng Cộng hòa vẫn tin tưởng ông Trump có đủ thời gian để xoay chuyển mọi việc, đặc biệt là nếu nền kinh tế bắt đầu hồi phục. Họ lưu ý rằng, nếu các cuộc biểu tình vẫn tiếp diễn và trở thành ngang ngược, các cử tri khi đó có thể chuyển sang nhìn nhận tích cực hơn với phản ứng cứng rắn của Tổng thống.

Một nguồn tin thân cận với chiến dịch của Tổng thống Trump cho biết các cuộc biểu tình đã làm chuyển dịch sự chú ý khỏi việc xử lý đại dịch COVID-19 của chính phủ. Và ông Trump cuối cùng có thể giành lợi thế khi các quốc gia tiếp tục mở cửa lại nền kinh tế và số lượng việc làm được cải thiện vào mùa Thu.

Tuy vậy ngay lúc này thì các con số đang chống lại ông.

Theo thăm dò của Reuters/Ipsos, hơn 55% người Mỹ cho biết họ không tán thành cách xử lý các cuộc biểu tình của Tổng thống Trump, bao gồm 40% người phản đối “mạnh mẽ”, trong khi chỉ 1/3 người tham gia thăm dò bày tỏ ủng hộ.

Một cuộc thăm dò khác được Reuters công bố trong tuần trước cho thấy ông Biden đang dẫn trước đối thủ Trump với khoảng cách tới 10 điểm %, mức chênh lệch lớn nhất kể từ khi cựu Phó Tổng thống nắm chắc vé ứng cử viên của đảng hồi đầu tháng Tư.  Ngoài ra, đây cũng là lần đầu tiên các thị trường cá cược đánh giá cao khả năng ông Biden đánh bại ông Trump vào tháng 11. 

Tuy nhiên, còn 5 tháng nữa mới đến cuộc bầu cử, "có rất nhiều thời gian để những tỷ lệ cá cược đó thay đổi", ông Tim Murtaugh, phát ngôn viên chiến dịch tranh của Tổng thống Trump đánh giá. Ông Murtaugh cho biết dữ liệu nội bộ của chiến dịch cho biết Tổng thống đang thể hiện mạnh mẽ tại các bang chiến địa của ông Biden. “Mọi người đều biết các cuộc thăm dò dư luận đã sai hoàn toàn về Tổng thống Trump”, Tim Murtaugh nói.

Số liệu thăm dò không nói lên kết quả

Một phân tích kết quả thăm dò do Reuters/Ipsos tiến hành từ tháng Ba về sự ủng hộ với ông Trump, vốn vẫn liên tục ổn định trong hơn 3 năm trước đó, đã cho thấy sự xê dịch giữa các nhóm nhân khẩu học bao gồm những cử tri đóng vai trò rất quan trọng trong việc quyết định cuộc bầu cử.

Theo đó, đối tượng người Mỹ có thu nhập trên 100.000 USD/năm, nhóm trong độ tuổi 35-54 và nhóm phụ nữ da trắng có bằng đại học cho biết họ đang xem xét bỏ phiếu cho ông Biden. Tỉ lệ ủng hộ dành cho ông Trump ở nhóm nhận lương 6 con số (tức là từ 100.000 USD/năm trở lên) đã giảm 15 điểm % từ tháng Ba đến tháng Năm, trong khi ông Biden lại tăng 9 điểm % trong cùng thời gian.

Trong khi đó, nhóm phụ nữ da trắng có trình độ đại học ủng hộ ông Biden nhiều hơn ông Trump tới 23 điểm, tăng từ 19 điểm hồi tháng Ba. Đây chính là nhóm đối tượng đã giúp đảng Dân chủ giành được lợi thế lớn trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2018.

Ông Biden hiện cũng dẫn trước 10 điểm trong cuộc thăm dò trực tiếp do Đại học Monmouth, tờ The Washington Post và kênh ABC News tiến hành. Vào thời điểm này trong năm 2016, bà Clinton đã dẫn trước ông Trump không đầy 5 điểm. Tuy nhiên chiến thắng của tỷ phú Trump sau đó vẫn mang đến cho những người ủng hộ niềm hy vọng ông vẫn có thể lặp lại chiến thắng trên thực tế, dẫu thua trên các kết quả thăm dò.

“Tôi vẫn nghĩ rằng ông ấy sẽ tái đắc cử. Tôi hiểu tất cả các cuộc thăm dò”, Craig Robinson, cựu giám đốc chính trị của Đảng Cộng hòa bang Iowa, nói. Ông Robinson chỉ ra rằng, việc thị trường chứng khoán Mỹ đã tăng gần 40% so với thời điểm phong tỏa phòng dịch COVID-19 vào tháng Ba là một chỉ dấu cho thấy “mọi thứ không tệ như chúng ta nghĩ”.

David Wasserman, một nhà phân tích bầu cử làm việc cho The Cook Report, lưu ý rằng chiến dịch tranh cử của Tổng thống Trump hiện không thể giải phóng hết năng lượng cho các cuộc tấn công nhằm vào đối thủ Biden vì còn phải lo đối phó với đại dịch và làn sóng biểu tình. Tuy nhiên, điều đó có thể thay đổi vào mùa Hè này. Ngoài ra, theo ông Wassserman, ông Biden có thể tăng tới 5% trong các cuộc thăm dò quốc gia vào tháng 11 mà vẫn có thể thua Tổng thống Trump. “Vị trí dẫn đầu này không an toàn”, chuyên gia Wasserman nhận xét.