Brazil lùi khỏi vực thẳm sụp đổ vì COVID-19

Theo AP, phần lớn thời gian của tháng 4 vừa qua, các giường chăm sóc đặc biệt (ICU) trên khắp Brazil đều hoạt động ở mức hết hoặc gần hết công suất, khi số lượng bệnh nhân COVID nặng dồn dập đổ tới và các loại thuốc cần thiết để đặt nội khí quản cho bệnh nhân cạn kiệt. Nghĩa trang lớn nhất đất nước tiếp nhận quá nhiều thi thể đến mức công nhân đào mộ phải làm việc kiệt sức đến cả buổi đêm.

Tuy nhiên Brazil đã lùi được khỏi bờ vực, ít nhất là đến lúc này, khi các dịch vụ y tế và chôn cất không còn đối mặt với tình trạng sụp đổ. Brazil cũng không còn là tâm chấn toàn cầu của đại dịch, khi số ca tử vong mới tại nước này giảm dần và đang bị Ấn Độ vượt qua. Mặc dù vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng tình hình vẫn rất bấp bênh và cần thận trọng.

Số tiểu bang có công suất giường ICU trên 90% đã giảm xuống còn 10, so với 17 bang trong tháng 3. Các dịch vụ chôn cất vào ban đêm tại Vila Formosa và 3 nghĩa địa khác ở Sao Paulo bị đình chỉ từ cuối tuần trước sau hai tuần số ca tử vong mới liên tiếp giảm.

Tuy vậy, những tín hiệu nói trên chưa đủ thắp sáng niềm tin ở một quốc gia nơi khoảng 2.500 người tử vong mỗi ngày trong tuần qua, gấp hơn 3 lần con số tại Mỹ. Brazil cũng vượt qua mốc 400.000 ca tử vong do COVID-19 kể từ đầu dịch vào ngày 29/4 – một con số mà các chuyên gia cho rằng vẫn chưa phản ánh chính xác do nhiều trường hợp bị bỏ qua vì không đủ xét nghiệm trong giai đoạn đầu đại dịch. 

Số ca tử vong mới trung bình trong 7 ngày đã giảm so với mức hơn 3.100 ca vào giữa tháng 4, tuy nhiên, Viện nghiên cứu y tế quốc gia Fiocruz cảnh báo rằng con số này vẫn có thể tăng cao, thậm chí cao hơn mức năm ngoái.

“Mục tiêu của chúng tôi bây giờ là làm cho các con số tiếp tục đi xuống thay vì ổn định. Đó là điều quan trọng nhất”, ông Pedro Hallal, nhà dịch tễ học và điều phối viên của chương trình xét nghiệm COVID-19 lớn nhất tại Brazil cho biết. “Thật tốt khi các số liệu đang đi xuống, nhưng đừng cho rằng đây sẽ là làn sóng cuối cùng. Có hy vọng rằng đó sẽ là đợt cuối cùng, nhờ vaccine, nhưng điều này cần phải được xác nhận ”.

Ông Hallal cho biết thêm, do việc triển khai vaccine chậm, có thêm hàng triệu người Brazil dễ bị nhiễm virus và nước này vẫn còn cách rất xa ngưỡng mà các nhà khoa học tin rằng cần thiết để ngăn chặn tình trạng lây lan không kiểm soát là 70% dân số có khả năng miễn dịch thông qua tiêm chủng.

Đến sáng 1/5 (theo giờ VN), Brazil đã ghi nhận trên 404.000 ca tử vong, cao số 2 thế giới, với phần lớn xảy ra chỉ trong 4 tháng qua khi một biến thể SARS-CoV-2 dễ lây lan hơn quét qua quốc gia này.

Trong suốt mùa hè ở Nam bán cầu, các đám đông vẫn tụ tập và mọi người đổ lên những phương tiện giao thông công cộng đông đúc khi các thị trưởng và thống đốc bang nới lỏng hạn chế.

Tới tháng 3, một số thị trưởng và thống đốc bang đã thắt chặt các biện pháp phòng dịch, giúp ngăn chặn bớt sự gia tăng các ca lây nhiễm. Tuy nhiên, điều đáng ngại là họ đã bắt đầu cho mở cửa lại khi thấy có dữ liệu lạc quan.

Valter Gomes, một công nhân dệt 33 tuổi ở trung tâm Sao Paulo, cho biết có nhiều người đi tàu và mở lại cửa hàng. 

“Đại dịch trở nên tồi tệ hơn vì rất nhiều người có cơ hội ở nhà nhưng họ không làm vậy, họ đi ra ngoài”, Gomes nói. “Nếu tất cả mọi người đều tuân thủ, tôi không nghĩ sẽ xảy ra khủng hoảng lớn khi đã phải dừng công việc và phong toả như thế này”.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Imperial College London tuần này cho biết tốc độ lây nhiễm của Brazil đã đạt mức thấp nhất trong nhiều tháng.

Nhưng tỷ lệ lây nhiễm vẫn cao - theo Domingos Alves, một nhà dịch tễ học theo dõi dữ liệu COVID-19. Ông Alves cho rằng còn quá sớm để rút lại các hạn chế. Brazil có nguy cơ lặp lại sai lầm của các quốc gia châu Âu - chứng kiến làn sóng dịch lần thứ ba, do sự sụt giảm ca nhiễm mới ở nước này vẫn chưa được duy trì chắc chắn.

“Tình hình tại tất cả các bang Brazil vẫn đòi hỏi áp dụng các biện pháp quyết liệt hơn để ngăn chặn virus”, chuyên gia Alves, Phó giáo sư về y học xã hội tại Đại học Sao Paulo, nói.

Trong khi đó, virus gây COVID đang lan rộng ra các nước láng giềng Brazil. Các ICU ở thủ đô Buenos Aires của Argentina bị đẩy lên mức huy động nguy cấp. Perus, Venezuela, Uruguay và Colombia đều chứng kiến ca nhiễm tăng vọt trong những tuần gần đây. Các chuyên gia y tế đã chỉ ra sự xuất hiện và tấn công của các biến thể mới, bao gồm một chủng được cho là có nguồn gốc ở Amazon, Brazil, như một nguyên nhân.

Bất chấp những cảnh báo và khuyến nghị từ giới chuyên gia, Tổng thống Brazil Bolsonaro cuối tuần trước cho rằng các biện pháp phong toả là “vô lý” và ám chỉ rằng ông có thể ra lệnh cho quân đội xuống đường để lập lại trật tự.

Tổng thống Bolsonaro từng liên tục hạ thấp mối nguy hiểm của dịch bệnh và gieo rắc hy vọng hão huyền bằng cách gợi ý các loại thuốc chưa được kiểm chứng, bị các nhà phê bình cho rằng chỉ làm tăng thêm số người chết. Tuần này, Thượng viện Brazil đã bắt đầu một cuộc điều tra về những thất bại được cho là của chính phủ trong việc xử lý đại dịch.

Phản ứng khó khăn của chính phủ Brazil được thể hiện qua việc liên tục thay ghế bộ trưởng y tế. Tháng trước, Brazil đã bổ nhiệm bộ trưởng y tế thứ tư kể từ khi dịch bùng phát, Tiến sĩ Marcelo Queiroga.

Ông Queiroga đã nói về sự cần thiết phải tăng cường cung cấp vaccine, tham vấn cá nhân với các nhà khoa học và cho đến nay đã thể hiện quyền tự chủ trong việc thúc đẩy sử dụng khẩu trang và thực hiện giãn cách xã hội. Điều này đánh dấu một sự thay đổi lớn so với người tiền nhiệm, một vị tướng đang tại ngũ, thể hiện quan điểm ủng hộ Tổng thống Bolsonaro về chính sách y tế.