Ứng cử viên tổng thống Mỹ của đảng Cộng hòa, ông Mitt Romney vừa thực hiện chuyến công du một tuần tới ba nước Anh, Ixraen và Ba Lan. Diễn ra trước cuộc bầu cử tổng thống chỉ khoảng 100 ngày, chuyến thăm này đã thể hiện rõ những tính toán của ứng cử viên đảng Cộng hòa, đồng thời cũng thể hiện được những khác biệt của ông so với đối thủ đảng Dân chủ, đương kim Tổng thống Barack Obama.
Ông Romney (trái) thân mật bắt tay Thủ tướng Ixraen Benjamin Netanyaho trong cuộc gặp ở Ten Avíp ngày 29/7. Ảnh: AFP/ TTXVN |
Giới phân tích cho rằng, ông Romney đã tính toán kỹ lưỡng khi lựa chọn điểm đến cho chuyến công du này là Anh, Ixraen và Ba Lan.
Theo chuyên gia phân tích về chính sách ngoại giao của Mỹ, James Lindsay, chuyến công du nước ngoài lần này của ông Romney là nhằm thể hiện phong cách ngoại giao cá tính, cũng như “phong cách tổng thống” của ông. Trước khi cử tri Mỹ đi bỏ những lá phiếu quyết định trong cuộc bầu cử tháng 11 tới, ông Romney cần phải chứng tỏ cho người dân thấy rằng ông có tố chất của một vị tổng thống.
Trong chuyến thăm này, ông Romney đã gặp gỡ các nguyên thủ quốc gia và quan chức cao cấp của 3 nước. Tại Anh, ông Romney đã có cuộc gặp với Thủ tướng Anh David Cameron, Phó Thủ tướng Nick Clegg, cựu Thủ tướng Tony Blair cùng nhiều quan chức cao cấp khác. Tại Ixraen, ông đã hội kiến với Thủ tướng Benjamin Netanyaho và có bài phát biểu quan trọng ở Jerusalem. Tại Ba Lan, ông Romney cũng có cuộc hội đàm với Thủ tướng Donald Tusk, cựu Tổng thống Lech Walesa và được ông Walesa đánh giá rất cao.
Ngoài mục đích tạo cơ hội để thể hiện “phong cách tổng thống”, quan điểm “ngoại giao cá tính”, ông Romney cũng muốn qua chuyến thăm lần này tranh thủ sự ủng hộ của những nhóm cử tri cụ thể trong cuộc bầu cử sắp tới.
Nhóm cử tri đầu tiên mà ông Romney nhắm tới là những người Do thái. Hiện nay, cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa hai ứng cử viên tổng thống Romney và Obama ở bang Florida, nơi có khoảng 640.000 người Do thái, vẫn đang diễn ra quyết liệt. Do đó, bên nào thể hiện được quan điểm “thân” với Ixraen sẽ giành được lợi thế.
Trong chuyến thăm lần này, ông Romney đã thể hiện được là một “người bạn thân thiết với Ixraen”, trong khi đối thủ của ông dường như chưa làm được điều đó. Trong bài phát biểu tại Jerusalem, ông Romney cho rằng, Mỹ và Ixraen có “chung kẻ thù” và an ninh của Ixraen liên quan đến an ninh của Mỹ. Ông Romney cũng khẳng định sẽ sử dụng mọi biện pháp để ngăn cản chương trình hạt nhân của Iran, đồng thời cho rằng sự rạn nứt giữa Mỹ và Ixraen sẽ giúp cho kẻ thù của Ixraen (ám chỉ Iran) thêm lớn mạnh.
Theo các phương tiện truyền thông Mỹ, ông Romney đã thể hiện được sự khác biệt so với Tổng thống Obama trong việc ngăn cản Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Ông Romney đã thể hiện thái độ cứng rắn hơn khi bày tỏ sự ủng hộ đối với khả năng Ixraen đơn phương phát động cuộc tấn công quân sự đánh Iran.
Trong khi đó, từ khi lên cầm quyền tháng 1/2009 tới nay, Tổng thống Obama vẫn chưa lần nào tới thăm Ixraen. Ông Obama cũng luôn khiến phía Ixraen lo lắng về cách xử lý các vấn đề ở Trung Đông: Không tạo ra bước tiến trong việc thúc đẩy tiến trình hòa bình ở Trung Đông, cũng không kịp thời xoa dịu những lo lắng của Ixraen trước tình hình bất ổn ở các nước Arập. Ixraen cũng cho rằng Tổng thống Obama vẫn còn thiếu dứt khoát trong cách giải quyết vấn đề hạt nhân của Iran.
Một nhóm cử tri nữa mà ông Romney cũng muốn nhắm tới trong chuyến công du lần này là những người Công giáo. Tờ New York Times (Mỹ) đã chỉ ra rằng, trong bài phát biểu ở Ba Lan, ông Romney liên tục nhắc đến việc cựu Giáo hoàng John Paul II là người Ba Lan.
Dường như đoán trước ý định của đối thủ, nên ngay trước chuyến công du tới Ixraen và Ba Lan của ông Romney, chính quyền của Tổng thống Obama đã tuyên bố sẽ bố trí một đơn vị không quân ở Ba Lan, gia tăng viện trợ quân sự 70 triệu USD cho Ixraen. Ngoài ra, Tổng thống Obama còn phái Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Panetta tới Ixraen để thảo luận các vấn đề mà Ten Avíp lo lắng, trong đó có chương trình hạt nhân của Iran. Gần đây, phương tiện truyền thông Mỹ liên tục đưa tin về việc gia tăng quân Mỹ tại vùng Vịnh. Ngoài mục đích uy hiếp Iran, động thái này còn có ý nhằm trấn an Ixraen.
Lê Hải