Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) trong cuộc gặp Tổng thống đắc cử Donald Trump tại Nhà Trắng ở Washington, D.C., ngày 13/11/2024. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Trong bài phát biểu vào tuần trước sau khi Phó Tổng thống Kamala Harris thừa nhận thất bại trong cuộc đua vào Nhà Trắng, Tổng thống Biden cho biết: “Hãy làm cho mỗi ngày đều có ý nghĩa”, đồng nghĩa với việc bắt đầu một cuộc đua nước rút trước khi mãn nhiệm.
Phân bổ hàng tỷ USD ngân sách
Trong chiến dịch tranh cử, Tổng thống đắc cử Trump cam kết sẽ hủy bỏ các khoản chưa chi trong các dự án theo Luật Chăm sóc sức khỏe, Luật Khí hậu của Tổng thống Biden cũng như sẽ dừng các dự án phát triển năng lượng sạch. Vào thời điểm ông Trump nhậm chức, một chính quyền mới sẽ tiếp quản ngân sách và có thể đề xuất hủy bỏ một số điều mà chính quyền Biden đã thực hiện.
Trong buổi họp báo ngày 14/1, Bộ trưởng Giao thông Mỹ Pete Buttigieg cho rằng: "Chỉ có một chính quyền tại một thời điểm và điều này sẽ luôn đúng kể cả vào lúc này hoặc sau thời điểm ông Trump nhậm chức. Trách nhiệm của chúng tôi là sử dụng hiệu quả các khoản tiền mà Quốc hội Mỹ đã phê duyệt cũng như có trách nhiệm phân bổ và giải ngân trong suốt 3 năm vừa qua".
Các quan chức chính quyền Biden hy vọng các dự án được tài trợ trị giá 1.000 tỷ USD theo Luật Cơ sở hạ tầng và trị giá 375 tỷ USD theo Luật khí hậu sẽ được kế thừa sau ông Biden kết thúc nhiệm kỳ. Đồng thời, nhóm này cũng đang nỗ lực để đảm bảo rằng nguồn tiền vẫn tiếp tục chảy vào các dự án trên khi ông Trump kế nhiệm.
Trong ngày 15/11, ông Buttigieg đã công bố khoản tài trợ hơn 3,4 tỷ USD cho các dự án nhằm cải thiện dịch vụ vận tải chở khách đường sắt, hỗ trợ các cảng biển của Mỹ với mục tiêu kéo giảm số vụ tử vong khi tham gia giao thông trên đường cao tốc và hỗ trợ lĩnh vực sản xuất vật liệu vận tải bền vững nội địa.
Ông Buttigieg cho biết: "Chúng tôi đang đầu tư vào các hệ thống giao thông tốt hơn, bao phủ mọi ngóc ngách của đất nước và đưa tới tay những người lao động sẽ sản xuất vật liệu, xây dựng cho các dự án. Người dân sẽ cảm nhận giao thông an toàn hơn, không khí trong lành hơn và chuỗi cung ứng mạnh mẽ hơn".
Việc công bố các khoản tài trợ môi trường lớn và phê duyệt dự án của Chính quyền Biden đã diễn ra nhanh hơn trong những tháng gần đây. Đồng thái này được các quan chức Nhà Trắng mô tả là cuộc "chạy nước rút về đích" trong nhiệm kỳ 4 năm của ông Biden.
Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và Tổng thống đắc cử Donald Trump. Ảnh: IRNA/TTXVN
Vừa qua, Cơ quan Bảo vệ môi trường của Mỹ cũng đặt ra thời hạn để loại bỏ các đường ống dẫn nước bằng chì trên toàn quốc và công bố khoản ngân sách gần 3 tỷ USD thực hiện. Cơ quan này thông báo, lần đầu tiên các công ty dầu khí sẽ phải trả phí liên bang nếu họ thải ra khí metan nguy hiểm vượt quá mức cho phép.
Trong khi đó, Bộ Năng lượng Mỹ cũng công bố khoản vay 544 triệu USD cho một công ty tại Michigan để mở rộng sản xuất tấm silicon carbide (SiC) chất lượng cao cho xe điện. Khoản vay này nằm trong 28 giao dịch trị giá tổng cộng 37 tỷ USD được cấp theo chương trình cho vay năng lượng sạch đã được khôi phục và mở rộng dưới thời Tổng thống Biden.
Giám đốc phụ trách vấn đề pháp luật của Sierra Club, bà Melinda Pierce cho biết: "Có một sự cấp bách mới để hoàn thành tất cả. Chúng tôi đang chứng kiến sự bùng nổ của dòng tiền chảy ra ngoài. Ông Biden và các đồng minh thực sự muốn hoàn thành công việc mà họ đã bắt đầu".
Theo nội dung trả lời phỏng vấn của bà Sabrina Singh - Thư ký báo chí Lầu Năm Góc, ông Biden muốn chi tiêu hết trước khi rời nhiệm sở với các khoản mà Quốc hội Mỹ đã phân bổ hoặc ủy quyền. Bà nói: "Vì vậy, chúng tôi sẽ làm việc rất chăm chỉ để đảm bảo để thực hiện điều này."
Ngoài ra, Chính quyền Biden sẽ phải nhanh chóng giải ngân khoản 7,1 tỷ USD cho khí tài quân sự từ ngân sách của Bộ Quốc phòng. Khoản ngân sách này bao gồm 4,3 tỷ USD từ khoản bổ sung năm 2024 và 2,8 tỷ USD trong ngân sách của Bộ Quốc phòng được tính toán, thống kê lại từ trước đó. Bên cạnh đó, khoảng 2,2 tỷ USD khác cũng được phân bổ cho các hợp đồng mua sắm các hệ thống vũ khí dài hạn.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, ông Lloyd Austin cho biết số tiền này đã được cam kết thực hiện. Điều này khiến chính quyền mới khó rút lại vì sẽ phải đảo ngược các quy trình liên quan.
Chạy đua để phê chuẩn càng nhiểu thẩm phán liên bang càng tốt
Một ưu tiên khác của Chính quyền Biden là sớm được Thượng viện Mỹ xác nhận càng nhiều thẩm phán liên bang càng tốt vào trước thời điểm nhậm chức của ông Trump.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại cuộc họp báo ở Washington, D.C. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Trong tuần này, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 51-44 để xác nhận cựu Công tố viên April Perry là thẩm phán Tòa án liên bang Mỹ tại bang Illinois. Bên cạnh đó, hơn một chục ứng cử viên khác cũng đã được Ủy ban Tư pháp Thượng viện thông qua và chờ đợi Thượng viện xác nhận. Cùng với đó, 8 đề cử thẩm phán liên bang khác đang chờ ủy ban này bỏ phiếu cùng 6 người khác đang chờ phiên điều trần tại ủy ban.
Tổng thống đắc cử Trump thúc giục đảng Cộng hòa phản đối các nỗ lực xác nhận các đề cử vào vị trí thẩm phán liên bang. Trong bài viết trên mạng xã hội X vào ngày 10/11, ông Trump đề nghị: “Không nên chấp thuận bất kỳ thẩm phán nào trong khoảng thời gian này vì đảng Dân chủ đang tìm cách đưa thẩm phán của họ, khi đảng Cộng hòa sắp nắm quyền tại Thượng viện”.
Chạy đua để hoàn thiện quy định xóa nợ cho sinh viên
Bộ Giáo dục Mỹ đã gấp rút hoàn thiện quy định liên bang mới, theo đó sẽ xóa các khoản vay sinh viên cho những người gặp khó khăn về tài chính. Đề xuất này đang trong giai đoạn lấy ý kiến công chúng dự kiến kết thúc vào ngày 2/12.
Sau đó, Bộ Giáo dục sẽ có một khoảng thời gian khá ngắn để hoàn thiện quy định và triển khai thực hiện theo một quy trình thường mất nhiều tháng. Giống như những nỗ lực khác của ông Biden, gần như chắc chắn quy định trên sẽ phải đối mặt với thách thức pháp lý để sớm thông qua.
Ông Aaron Ament - một quan chức Bộ Giáo dục dưới thời chính quyền Obama và đang là Chủ tịch Mạng lưới Bảo vệ pháp lý sinh viên Quốc gia, cho biết Chính quyền Biden có thể đẩy nhanh quá trình xóa các khoản vay sinh viên cho những người đã được hứa trợ giúp vì bị trường đại học "lừa gạt".
Ông Ament cho rằng Bộ trưởng Giáo dục Miguel Cardona có thể quyết định vấn đề đó và những vụ việc khác thay vì giao chúng cho Chính quyền Trump - được cho là sẽ “thân thiện” hơn nhiều với các trường đại học tư thục. Ông Ament nói: "Điều đó không cần phải bàn cãi. Có khá nhiều vụ việc đã nằm trên bàn làm việc của ông Cardona. Thật khó để tưởng tượng rằng những vụ việc đó sẽ không bị động đến".
Tổng thống đăc cử Trump chưa đề cập vấn đề xóa nợ cho sinh viên. Tuy nhiên, ông và đảng Cộng hòa đã chỉ trích những nỗ lực liên quan của Tổng thống Biden.