Tổng thống Mỹ Donald Trump ký công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan ngày 25/3. Ảnh: Reuters
Theo nhận định của phóng viên Joe Macaron tại đài Aljazeera, trong khi phần lớn giới quan sát cho rằng quyết định của Mỹ công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan liên quan tới động cơ địa chính trị, thì trên thực tế, quyết định này có ý nghĩa trực tiếp đối với nền chính trị ngay trong nước Mỹ.
Tổng thống Trump đã công nhận Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền của Israel vào ngày 25/3, đúng dịp Ủy ban Công vụ Israel-Mỹ (AIPAC) – một tổ chức vận động hành lang thân Do thái – mở hội nghị thường niên tại Washington. Năm nay, sự kiện được diễn ra trong bối cảnh nghị sĩ đảng Dân chủ Ilhan Omar chỉ trích tổ chức và một vài ứng viên tranh cử tổng thống thuộc đảng Dân chủ lên tiếng tẩy chay.
Tổng thống Trump và ban cố vấn trong chính quyền của ông đã nhân cơ hội này tấn công đảng Dân chủ. Phó Thủ tướng Mike Pence lên án đảng Dân chủ “sợ đứng cùng phe với những người ủng hộ Israel lớn mạnh nhất tại Mỹ”. Vài ngày trước, Tổng thống Trump thậm chí còn gay gắt hơn: “Tôi không rõ chuyện gì xảy ra với họ, nhưng họ hoàn toàn chống Israel. Nói thẳng ra, tôi nghĩ họ chống người Do thái”.
Rõ ràng những lời chỉ trích trên không phải nhằm giành sự ủng hộ từ người Do thái, vì bộ phận này chỉ chiếm 2-3% số dân Mỹ. Thay vào đó, mục đích của Tổng thống Trump là để giành sự ủng hộ từ những người theo đạo Tin lành – đang chiếm 25% dân số Mỹ. Theo một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew, sự ủng hộ của người Israel đối với Tổng thống Trump tăng từ 56% (năm 2017) lên 69% (năm 2018).
Khác với mối quan hệ “cơm không lành, canh chẳng ngọt” với hai đời tổng thống trước thuộc đảng Dân chủ là Bill Clinton và Barack Obama, Tổng thống Trump lại là một món quà đối với Thủ tướng Benjamin Netanyahu. Tổng thống Trump thường xuyên hỗ trợ Thủ tướng Netanyahu với những quyết sách thiên vị Israel trong bối cảnh nhà lãnh đạo quốc gia Trung Đông đang phải đối mặt với khủng hoảng trong nước. Cụ thể, tuyên bố về chủ quyền Cao nguyên Golan được đưa ra ngay sau khi Văn phòng Bộ trưởng Tư pháp Israel thông báo ý định buộc tội Thủ tướng nước này trong 3 vụ tham nhũng.
Tuy nhiên, mặc dù quyết định mới của chính quyền Tổng thống Trump về chủ quyền Cao nguyên Golan có thể giúp cả ông lẫn Thủ tướng Israel gia tăng cơ hội tái đắc cử, song điều này lại mâu thuẫn với những mục tiêu khác của Mỹ tại Trung Đông. Có thể thấy rõ hậu quả từ quyết định trên trong chuyến thăm Beirut của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, khi ông đã phải hoãn kêu gọi các lực lượng chính trị địa phương ngăn chặn Hezbollah. Không chỉ vậy, quan hệ mật thiết Trump-Netanyahu khiến các đồng minh Arab của Washington rơi vào tình huống khó xử, cũng như cản trở nỗ lực của Mỹ trong việc ngăn chặn Iran như mong muốn từ trước đến nay.