Theo phóng viên TTXVN tại Mỹ, cuộc tranh luận đầu tiên giữa đương kim Tổng thống Donald Trump và ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden đã mở màn cho các cuộc tranh luận sẽ diễn ra trong giai đoạn nước rút của cuộc đua vào Nhà Trắng 2020 sắp tới. "Vòng đấu" này kéo dài 90 phút và được truyền hình trực tiếp, do ông Christ Wallace, người dẫn chương trình của đài Fox News, điều phối. Sự kiện chính trị quan trọng này là cơ hội để cử tri Mỹ theo dõi trực tiếp và so sánh về chính sách, tầm nhìn, năng lực và tính cách của cả hai ứng cử viên trong bối cảnh nhiều bất ổn hiện nay trước khi đưa ra quyết định chọn người dẫn dắt nước Mỹ trong 4 năm tiếp theo.
Cuộc tranh luận được chia thành các phần dài 15 phút, tập trung vào 6 chủ đề do ông Wallace lựa chọn và công bố một tuần trước đó. Các chủ đề này gồm: thành tích của Tổng thống Donald Trump và cựu Phó Tổng thống Joe Biden; Tòa án Tối cao Mỹ; đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19; nền kinh tế; vấn đề chủng tộc và bạo lực ở các thành phố của Mỹ; tính toàn vẹn của cuộc bầu cử.
Theo kênh CNN, màn “so găng” giữa Tổng thống Trump và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đã hỗn loạn ngay từ đầu khi hai ông liên tục công kích cá nhân lẫn nhau. Tổng thống Trump liên tục ngắt lời đối thủ Biden, công kích ông trong mọi chủ đề tranh luận. Kỹ thuật lấn át này đã khiến ông Biden không thể trình bày mạch lạc, liền mạch các điểm chính khi cuộc tranh luận bắt đầu. Tuy nhiên, về sau, ông Biden ngày càng quen với kiểu công kích của đối thủ và phản ứng bằng những đòn công kích mạnh.
Đối lập ngay từ chủ đề đầu tiên
Trong chủ đề đầu tiên về Tòa án Tối cao, Tổng thống Trump đã bảo vệ cho quyết định đề cử bà Amy Coney Barrett vào vị trí thẩm phán Tòa án Tối cao. Ông Trump cho rằng đảng Cộng hòa và cá nhân ông giành chiến thắng trong bầu cử tổng thống năm 2016 nên ông có quyền lựa chọn bà Barrett.
Về phần mình, ông Biden lặp lại quan điểm cho rằng người chiến thắng trong bầu cử tổng thống năm 2020 mới là người được quyền lựa chọn ứng cử viên cho vị trí thẩm phán Tòa án Tối cao. Ông nói: “Chúng ta nên chờ cho đến khi có kết quả bầu cử tổng thống”.
Tiến trình thảo luận này ngay lập tức nóng lên sau bình luận của ông Biden. Đương kim Tổng thống Mỹ tìm cách áp chế đối thủ, liên tục nhắc lại việc ông có quyền để thực hiện trách nhiệm này. Ông Trump nói và khẳng định mình có quyền đề cử bà Amy Coney Barrett: “Tôi được bầu lên để làm việc bốn năm, chứ không phải ba năm”.
Công kích nhau về cách phòng chống COVID-19
Theo tờ Washington Post, trong chủ đề tranh luận thứ hai liên quan đến đại dịch COVID-19, cả hai ứng cử viên tổng thống Mỹ đều tìm cách công kích đối thủ tối đa.
Tổng thống Trump một lần nữa chế giễu đối thủ vì đeo khẩu trang. Ông đã giơ một chiếc khẩu trang khi nói: “Tôi không đeo khẩu trang như Biden. Lần nào các bạn thấy ông ấy, ông ấy đều đeo khẩu trang. Ông ấy có thể đứng nói chuyện cách xa cả trăm mét nhưng vẫn đeo chiếc khẩu trang to nhất mà tôi từng thấy”.
Còn ông Biden khi được hỏi về việc dùng khẩu trang, ông đã nhắc lại khuyến nghị đeo khẩu trang và nhấn mạnh nó có thể cứu sống biết bao người trong những tháng tới nếu mọi người nghe lời khuyên của ông.
Sau đó, ông Joe Biden tập trung chỉ trích biện pháp của ông Trump trong đối phó với COVID-19, đại dịch đã khiến trên 200.000 người Mỹ tử vong. Ông chỉ trích: “Tổng thống không có kế hoạch nào hết. Ông ấy cũng chẳng vạch ra được gì. Ngay từ hồi tháng 2, ông ấy đã biết được tính chất nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng này”. Ứng cử viên đảng Dân chủ khẳng định, nếu được bầu làm tổng thống, ông sẽ bảo đảm mọi bệnh viện, cơ sở y tế sẽ có đủ trang thiết bị để điều trị bệnh nhân và bảo vệ nhân viên y tế.
Về phần mình, Tổng thống Trump ca ngợi quyết định của cá nhân ông về hạn chế khách du lịch đi/đến từ Trung Quốc vào cuối tháng 1 vừa qua, nói rằng điều này giúp cứu sống hàng triệu người Mỹ. Ông Trump cũng ca ngợi chính sách chống dịch của chính quyền Mỹ, cho rằng báo chí, truyền thông chỉ tìm cách hạ uy tín của ông. “Đó chỉ là tin giả. Truyền thông đánh bóng hình ảnh cho ông, nhưng lại dìm tôi. Tôi muốn nói với ông rằng, Joe, ông có thể chẳng thực hiện được những công việc mà chúng tôi đã từng làm”, ông Trump có ý công kích đối thủ.
Về vaccine ngừa COVID-19, ông Trump tuyên bố nước Mỹ chỉ vài tuần nữa là có vaccine và cáo buộc ông Biden và bà Kamala Harris thuộc liên minh tranh cử đang tìm cách gieo rắc nghi ngờ đối với tiến trình phát triển vaccine. Ông cũng khẳng định việc phát triển vaccine là một vấn đề “rất chính trị”.
Trong khi đó, ông Biden cho rằng Tổng thống Trump là người tạo sức ép với giới khoa học, nghiên cứu phát triển vaccine, cốt để có thành tích trước thời điểm bầu cử.
Phản bác nhau về vấn đề thuế thu nhập cá nhân
Hai ứng viên cũng tranh luận xung quanh vấn đề đóng thuế mà tờ New York Times vừa đưa ra, cáo buộc rằng ông Trump chỉ đóng 750 USD tiền thuế trong hai năm 2016 và 2017 và trong 15 năm qua, ông Trump không đóng thuế tới 10 năm.
Ứng viên Biden lưu ý rằng Tổng thống Trump đóng thuế chưa bằng đa số giáo viên Mỹ và tìm cách phản bác luận điệu của đối thủ là muốn trở thành người bảo vệ cho tầng lớp trung lưu và lao động ở các bang dao động Trung tây. Ông Biden cho rằng hành động của ông Trump chỉ có lợi cho ông và giới đồng minh siêu giàu.
Trong khi đó, ông Trump bác bỏ thông tin của tờ New York Time và khẳng định ông đã đóng hàng triệu đô la tiền thuế. Tuy nhiên, ông cũng bảo vệ quan điểm rằng với tư cách là doanh nhân thì đóng càng ít thuế càng tốt.
Vài giờ trước khi diễn ra cuộc tranh luận, cặp liên danh tranh cử Joe Biden và Kamala Harris đã công bố bản khai thuế năm 2019 của họ. Theo đó, ông đã đóng gần 300.000 USD thuế thu nhập liên bang năm 2019.
Đánh giá của truyền thông Mỹ
Truyền thông Mỹ đánh giá rằng trong cuộc tranh luận đầu tiên, người thua cuộc không phải là Tổng thống Trump, cũng không phải là ông Biden.
Theo tờ Los Angeles Times, xét không khí căng thẳng, gay gắt, tràn ngập công kích cá nhân của cuộc tranh luận, thì cử tri Mỹ là người thua cuộc. Tranh luận được chia thành 6 chủ đề nhưng nhiều người Mỹ xem qua TV gặp khó khăn khi muốn xác định rõ quan điểm của hai ứng viên. Đơn giản là vì những gì họ nghe thấy chỉ là những màn ngắt lời, từ ngữ oán giận nhau, khiến không ai có thể nói rõ điều mình muốn nói.
Còn theo bình luận của phóng viên Jake Tapper thuộc kênh CNN, đây là cuộc tranh luận tồi tệ nhất ông từng chứng kiến. Ông nói: “Trong thực tế, đây thậm chí không phải là tranh luận. Có một điều chắc chắn là người dân Mỹ thua cuộc tối nay”.
Người dẫn chương trình Wolf Blitzer của CNN còn lo ngại cuộc tranh luận đầu tiên có thể ảnh hưởng tới số phận hai cuộc tranh luận tiếp theo vào cuối mùa thu này. Ông nói: “Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu đây là cuộc tranh luận cuối cùng giữa Tổng thống Mỹ và cựu Phó tổng thống Mỹ”.
Theo tiến trình bầu cử, hai ứng cử viên tổng thống này sẽ tham gia thêm hai cuộc tranh luận trực tiếp, lần lượt diễn ra ở Miami, bang Florida vào ngày 15/10 và ở Nashville, bang Tennessee vào ngày 22/10 trước ngày bầu cử 3/11.