Đại hội đậm dấu ấn của Tổng thống Donald Trump

Cảnh tượng trên hoàn toàn trái ngược với Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ diễn ra theo hình thức trực tuyến vào tuần trước, khi cặp liên danh tranh cử là cựu Phó Tổng thống Joe Biden và Thượng nghị sĩ Kamala Harris phải hủy kế hoạch đến Wisconsin vì dịch bệnh COVID-19, thay vào đó phát biểu tiếp nhận đề cử trực tuyến tại một trung tâm tổ chức sự kiện vắng bóng người. Cả ông Biden lẫn bà Harris đều đeo khẩu trang và giữ khoảng cách với đám đông khi họ cùng xem màn bắn pháo hoa ngoài trời ở Delaware vào đêm kết thúc đại hội.

Cách tiếp cận khác biệt cho thấy cặp liên danh Donald Trump - Mike Pence đang nỗ lực vẽ nên một bức tranh lạc quan về dịch COVID-19, vốn đã cướp đi sinh mạng của trên 183.000 người tại Mỹ.

Thay vì tổ chức đại hội như truyền thống với sự hiện diện của hàng nghìn đại biểu, đại hội của đảng Cộng hòa đã thu nhỏ quy mô với trên 300 đại biểu tham dự trực tiếp tại Charlotte, bang Carolina Bắc, vì dịch COVID-19 vẫn hoành hành. Tuy nhiên, khác với đại hội hoàn toàn trực tuyến của đảng Dân chủ, đại hội của đảng Cộng hòa là sự kết hợp giữa hai hình thức trực tiếp lẫn trực tuyến. 

Thay vì trình chiếu những bài phát biểu trực tiếp qua mạng hoặc được ghi hình từ trước của các diễn giả từ nhiều thành phố trên khắp cả nước và chỉ một số ít sự kiện có nhiều hơn một vài người trong một khán phòng như tại đại hội của đảng Dân chủ, đại hội của đảng Cộng hòa là tập hợp các sự kiện trực tiếp và được ghi hình với tần suất tương tác nhiều hơn.

Vào đêm khai mạc đại hội 24/8, Tổng thống Trump đã phát biểu trước một đám đông ủng hộ ở Charlotte sau khi các đại biểu tập hợp riêng để đề cử ông làm ứng cử viên tổng thống. Trong đêm thứ hai của đại hội, Đệ nhất phu nhân Melania Trump đã phát biểu trước khán giả tại Vườn Hồng của Nhà Trắng. Phó Tổng thống Mike Pence ngày 26/8 phát biểu trước một đám đông tại Fort McHenry ở Baltimore, sau đó là màn trình diễn quốc ca của ca sĩ nhạc đồng quê Trace Adkins. Xét về mặt cảm quan, những yếu tố này đã phần nào giúp đại hội của đảng Cộng hòa trở nên hấp dẫn và sinh động hơn, cũng như truyền tải được nhiều “năng lượng” hơn tới các cử tri so với cách tổ chức đại hội của đảng Dân chủ.

Việc đặt tên chủ đề của mỗi đêm đại hội cũng phản ánh thông điệp nhất quán mà đảng Cộng hòa muốn gửi gắm tới cử tri thông qua sự kiện này. Chủ đề đêm đầu tiên là "Miền đất hứa", đêm thứ hai là "Miền đất của cơ hội", đêm thứ ba là "Miền đất của những anh hùng" và chuỗi sự kiện khép lại đại hội trong đêm 27/8 là "Miền đất của sự vĩ đại". Tầm nhìn lạc quan về lộ trình đi lên của nước Mỹ được đảng Cộng hòa truyền tải hoàn toàn đối lập với góc nhìn có phần u ám hơn mà đảng Dân chủ đưa ra tại đại hội trước đó.

Một điểm đáng chú ý nữa là đảng Cộng hòa đã dành thời lượng đáng kể để những “ngôi sao đang lên” của đảng thể hiện mình. Vốn chưa bao giờ được coi là đảng của sự đa dạng, song trong ngày đầu tiên của đại hội, đảng Cộng hòa đã giới thiệu hai ngôi sao thế hệ kế tiếp là Thượng nghị sĩ người Mỹ gốc Phi Tim Scott của bang Carolina Nam và cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley - người Mỹ gốc Ấn. Những tên tuổi nổi bật khác còn có Phó Tổng thống Mike Pence hay Ngoại trưởng Mike Pompeo.

Bước đi này của đảng Cộng hòa được đánh giá là phần nào mang lại hiệu ứng tuyên truyền cao hơn so với đảng Dân chủ khi những gương mặt sáng giá của đảng này có thời lượng phát biểu hạn chế. Bên cạnh đó, sự đa dạng trong thành phần diễn giả cũng cho thấy dù không kỳ vọng có được lợi thế lớn từ các cử tri thiểu số, song đảng Cộng hòa mong muốn những cử tri này sẽ không hợp thành lực lượng lớn mạnh để ủng hộ ứng cử viên của đảng Dân chủ Joe Biden.

Nhằm phản bác những chỉ trích của đảng Dân chủ về cách điều hành đất nước của Tổng thống đương nhiệm, đại hội của đảng Cộng hòa hầu như tập trung đề cao "nền tảng nhiệt huyết" và sự cống hiến của Tổng thống Trump, với điểm nhấn là dành một phần riêng của đại hội để những công dân Mỹ bình thường nhất có thể chia sẻ chuyện ông Trump đã thay đổi cuộc đời họ tích cực ra sao. Qua các câu chuyện được kể, hình ảnh vị Tổng thống đến từ đảng Cộng hòa hiện lên như một nguồn cảm hứng, một chính khách thân thiện, một người bạn của người Mỹ da màu, một nhà đàm phán lão luyện và là lá chắn chống lại cuộc tấn công nhằm vào các giá trị của người Mỹ.

Sự nổi bật của Tổng thống Trump còn được thể hiện rõ qua sự hiện diện áp đảo của ông trong suốt 4 ngày đại hội, trái ngược với sự xuất hiện khiêm tốn của ứng cử viên Biden. Điều này phá vỡ truyền thống khi các ứng viên tranh cử tổng thống chỉ xuất hiện chớp nhoáng vào thời giai đầu sự kiện và chỉ có một bài phát biểu tiếp nhận đề cử vào đêm cuối cùng của đại hội đảng.

Đó là chưa kể tới việc mỗi đêm đại hội đều có bài phát biểu quan trọng của ít nhất một thành viên trong gia đình Tổng thống Trump.

Chưa rõ hiệu quả lôi kéo sự ủng hộ của cử tri đối với đảng Cộng hòa đến đâu, song thống kê về lượt khán giả truyền hình theo dõi sự kiện này có vẻ lép vế hơn so với đảng Dân chủ. Theo trang Nielsen, đêm khai mạc đại hội có tổng cộng 17 triệu lượt khán giả theo dõi, thấp hơn so với 19,7 triệu lượt mà đảng Dân chủ  có được. Mặc dù số lượt khán giả đã tăng lên 19,4 triệu trong đêm thứ hai với điểm nhấn là bài phát biểu của Đệ nhất phu nhân Melania Trump, song sau đó lại giảm 11% xuống còn 17,3 triệu vào đêm thứ ba khi Phó Tổng thống Mike Pence phát biểu tiếp nhận đề cử. Tuy nhiên, nguyên nhân khiến lượng khán giả theo dõi đại hội của đảng Cộng hòa giảm có thể là do nhiều người dân dọc Bờ Vịnh của Mỹ tập trung theo dõi tình hình siêu bão Laura trên các kênh tin tức địa phương.

Một số ý kiến cho rằng đại hội năm nay của đảng Cộng hòa không khác gì một chương trình quảng cáo về Tổng thống Trump. Dẫu biết việc trở thành trung tâm của sự chú ý từ lâu đã trở thành một phần phong cách của ông Trump, song việc ông “chiếm sóng” quá nhiều khi đóng vai trò là diễn giả chính mỗi tối nhằm chuyển hướng sự chú ý của cử tri từ ứng cử viên Joe Biden của đảng Dân chủ, có thể phản tác dụng. Mặt khác, việc đại hội lồng ghép những câu chuyện của người dân Mỹ, từ cặp vợ chồng Mark và Patricia McCloskey ở St. Louis rút súng chĩa vào dòng người tuần hành đòi quyền sống cho người da màu đến bà Tanya Weinreis - chủ quán cà phê ở Montana - chia sẻ câu chuyện cửa hàng và các nhân viên của bà đã được cứu sống ra sao nhờ khoản vay hỗ trợ doanh nghiệp từ ngân sách liên bang trong đại dịch COVID-19, bị đánh giá là không đủ sức thuyết phục những cử tri còn do dự. Trong khi đó, sự vắng bóng của cựu Tổng thống đảng Cộng hòa George Bush cùng những chính trị gia tên tuổi từng tham gia cuộc đua giành vé đại diện của đảng Cộng hòa ra tranh cử tổng thống phần nào làm giảm sút hiệu quả tuyên truyền sự ủng hộ rộng rãi dành cho tổng thống đương nhiệm. 

Giới quan sát cũng nhận định rằng việc đảng Cộng hòa chỉ tập trung nêu bật cách ứng phó với đại dịch COVID-19 của Tổng thống Trump trong đêm khai mạc cùng cách tiếp cận có phần lạc quan về dịch COVID-19 có thể gây phản ứng bất bình từ những người bị ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh này. Điều mà đảng Cộng hòa không nhắc đến là nước Mỹ đã có trên 5 triệu ca mắc COVID-19 và trên 183.000 ca tử vong, các trường học và doanh nghiệp vẫn phải đóng cửa cùng hàng triệu người thất nghiệp. Duy chỉ có bài phát biểu của Đệ nhất phu nhân Melania Trump thừa nhận mối đe dọa của dịch COVID-19 và không chỉ trích đảng Dân chủ. 

Có thể thấy đảng Cộng hòa đã rút kinh nghiệm từ đảng Dân chủ để tổ chức một đại hội theo hướng sôi động hơn, có sự tương tác trực tiếp nhiều hơn, từ đó giảm sự nhàm chán với khán giá. Tuy nhiên, cũng giống như đảng Dân chủ, đảng Cộng hòa vẫn còn một số hạn chế nhất định. Do đó, liệu những thông điệp mà đảng Cộng hòa muốn truyền tải có đến được với cử tri hay không và đại hội có thể là “bệ phóng” giúp Tổng thống đương nhiệm Donald Trump thu hẹp khoảng cách trong các cuộc thăm dò dư luận với đối thủ Joe Biden của đảng Dân chủ hay không vẫn còn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.