Điểm khác biệt trong kế hoạch ‘sống chung với COVID-19’ ở Anh và Singapore

Theo kênh CNN (Mỹ), mặc dù các quốc gia đã lên kế hoạch “sống chung với COVID-19” trong tương lai gần, nhưng họ lại có những cách tiếp cận hoàn toàn khác nhau, điển hình là Singapore, quốc đảo 5,69 triệu dân và Anh, nơi sinh sống của khoảng 66 triệu người.

Trong khi Anh là một trong những quốc gia có số ca tử vong vì COVID-19 cao nhất thế giới, gần 129.000 người kể từ khi đại dịch bùng phát, Singapore chỉ ghi nhận 36 ca tử vong vì COVID-19 cho đến nay. Theo đó, cứ 100.000 người ở Anh thì có 192,64 người chết vì COVID-19, trong khi con số này ở Singapore thấp hơn, chỉ 0,63 ca tử vong/100.000 người, theo dữ liệu của Đại học Johns Hopkins.

Chính phủ Anh đã bị chỉ trích gay gắt vì triển khai các biện pháp kiểm soát dịch chậm trễ, như yêu cầu người dân đeo khẩu trang và phong toả khi virus bắt đầu lây lan vào mùa xuân năm 2020. Ngược lại, Singapore đã nhanh chóng đóng cửa biên giới, triển khai chương trình xét nghiệm và truy vết tiếp xúc toàn diện, đồng thời sớm áp đặt các yêu cầu kiểm dịch nghiêm ngặt.

Giờ đây, hai quốc gia này đang vạch ra những con đường khác nhau để thoát khỏi đại dịch. Kế hoạch của họ có thể được coi là những trường hợp thử nghiệm cho các quốc gia khác trong nỗ lực đẩy mạnh chương trình tiêm chủng.

Lộ trình “sống chung với COVID-19”

Vào tháng 6, các nhà lập pháp Singapore đã tiết lộ lộ trình "bình thường mới" của đất nước, vạch rõ sự khác biệt hoàn toàn so với mô hình "không ca nhiễm" trước đây của Singapore.

Giới chức Singapore đang nỗ lực thay đổi cách đối phó với đại dịch, chuyển từ việc giám sát các ca mắc hàng ngày sang tập trung vào kết quả y tế, như "số người mắc bệnh nặng, số bệnh nhân chăm sóc đặc biệt và số người cần đặt nội khí quản”. Cuối cùng, họ hy vọng COVID-19 sẽ được điều trị như một căn bệnh ít nghiêm trọng hơn, như cúm hoặc thủy đậu.

Vài tuần sau, Thủ tướng Anh Boris Johnson cũng đưa ra một quan điểm tương tự, dự đoán rằng SARS-CoV-2 sẽ "trở thành một loại virus mà chúng ta có thể cách sống chung như bệnh cúm." Ông Johnson đã công bố kế hoạch dỡ bỏ gần như tất cả các hạn chế phòng dịch, bao gồm cả quy định đeo khẩu trang, các quy tắc giãn cách xã hội từ ngày 19/7.

Ông cho biết chiến dịch triển khai vaccine thành công của đất nước – với 66% dân số trưởng thành hiện đã được tiêm 2 mũi vaccine - đã phá vỡ mối liên hệ giữa ca mắc và ca bệnh nặng.

Tuy nhiên, các ca mắc COVID-19 ở Anh đã vượt ngưỡng 50.000 trường hợp/ngày vào thời điểm "cuộc sống bình thường" đang trở lại. Hôm 16/7, nước này ghi nhận gần 52.000 ca mắc mới và 49 trường hợp tử vong.

Kế hoạch “sống chung với COVID-19” ở Anh đang gây chia rẽ dư luận trong nước. Trong khi nhiều người ủng hộ cách tiếp cận của ông Johnson, các nhà khoa học cảnh báo sức khỏe của hàng triệu người đang bị đe dọa vì Anh chưa đạt được miễn dịch cộng đồng. Khoảng 17 triệu người, một số được xếp vào nhóm cực kỳ dễ bị tổn thương, chưa được tiêm chủng.

Thực tế, Anh đã định mở cửa vào tháng 6, nhưng ông Johnson đã lùi "ngày tự do" sang tháng 7. Tiến sĩ Oliver Watson, nhà nghiên cứu tại Đại học Hoàng gia London, nói rằng các lãnh đạo Anh sẽ không muốn trì hoãn mở cửa thêm nữa, bất chấp các con số và khả năng lây lan nhanh của biến thể Delta, hiện là chủng virus chiếm ưu thế ở Anh

Ông Watson cho biết việc Singapore sẵn sàng thắt chặt hạn chế để đối phó với các đợt bùng phát hoàn toàn khác biệt với cách xử lý của Chính phủ Anh. Trong khi Anh muốn nới lỏng các hạn chế dù các ca mắc tăng trở lại, thì Singapore dù quyết tâm trở lại cuộc sống bình thường, song giới chức vẫn muốn kiểm soát các ca nhiễm.

Thí nghiệm nguy hiểm

Singapore đang ghi nhận trung bình 26 ca COVID-19 mới mỗi ngày và chưa xác định ngày chính thức mở cửa trở lại. Bộ trưởng Y tế Singapore Ong Ye Kung ngày 9/7 nói rằng lộ trình của Singapore khác biệt đáng kể cách tiếp cận "sổ lồng" của Anh.

"Điều chúng tôi muốn là đi theo con đường trung dung hơn", ông nói và giải thích rằng điều quan trọng là phải đạt được tỉ lệ tiêm chủng cao, duy trì cả “biện pháp kiểm soát và giảm thiểu tác động từ đại dịch”.

Khoảng 40% dân số Singapore đã được tiêm mũi vaccine thứ hai. Chính phủ cho biết quốc gia này đang trên đà đạt mục tiêu tiêm vaccine cho 3/4 toàn bộ dân số vào ngày 9/8. Không giống như Anh, thanh thiếu niên trên 12 tuổi đều được chấp thuận tiêm chủng, Anh vẫn chưa chấp thuận việc tiêm chủng cho nhóm tuổi này.

Ông Ong nói rằng "cán cân sẽ thay đổi", nhưng các biện pháp kiềm chế và giảm thiểu sẽ không bị từ bỏ. Thay vào đó, Singapore sẽ tái mở cửa từ từ, "từng bước một, để đảm bảo giữ an toàn cho người dân".

Trở lại Anh, nhiều người đang dõi theo “canh bạc” mở lại của nước này với sự lo lắng.

Hơn 100 bác sĩ và nhà khoa học tuần trước cảnh báo rằng động thái này "quá vội vàng", trẻ em và người trẻ tuổi chưa được tiêm vaccine có nguy cơ bị lây nhiễm cao.

Chiến lược này sẽ tạo ra "mảnh đất màu mỡ cho sự xuất hiện của các biến thể kháng vaccine" gây nguy hiểm cho Anh và toàn thế giới, họ viết. "Chúng tôi tin rằng chính phủ đang bắt tay vào một thí nghiệm nguy hiểm và phi đạo đức, chúng tôi kêu gọi họ dừng kế hoạch dỡ bỏ các biện pháp vào ngày 19/7".

Phát biểu trong một cuộc họp báo hồi đầu tuần, ông Johnson bảo vệ kế hoạch mở cửa trở lại của mình và nói rằng kỳ nghỉ học sắp tới sẽ đóng vai trò như rào chắn tự nhiên giúp hạn chế lây lan virus ở trẻ em. Ông cũng kêu gọi mọi người có ý thức cá nhân, khuyến cáo họ nên đeo khẩu trang mặt ở những nơi đông người hoặc không gian kín, bất chấp quyết định dỡ bỏ quy định của ông.

Ngoài vấn đề 17 triệu người chưa được tiêm chủng, số ca nhiễm tăng cũng có thể dẫn đến việc một số người đã tiêm chủng tử vong, Tiến sĩ Watson nói và bình luận rằng thật "khủng khiếp" khi Anh, một trong số ít quốc gia trên thế giới có nguồn cung vaccine lớn, lãng phí công cụ quan trọng chống COVID-19 này với việc mở cửa trở lại sớm.

Vaccine và xét nghiệm

Trái ngược với Anh, lộ trình thoát khỏi cuộc khủng hoảng COVID-19 của Singapore ít vấp phải sự phản đối của công chúng, một phần nhờ mức độ tin tưởng cao vào chính phủ.

Trong cuộc chiến chống COVID-19, quốc đảo này có những lợi thế mà nhiều quốc gia lớn hơn không có, như dân số ít, người dân quen với quy tắc nghiêm ngặt. Ngoài ra, đợt bùng phát dịch SARS năm 2003 đã giúp họ có kinh nghiệm trong việc lập các cơ sở cách ly, xây dựng các phòng xét nghiệm và chuẩn bị nguồn nhân sự đối phó với dịch bệnh.

Một yếu tố khác đóng vai trò quan trọng trong sự thành công đối phó với dịch bệnh của Singapore nằm ở hệ thống truy vết tiếp xúc rộng rãi và tích cực của nước này. Sử dụng công nghệ Bluetooth, ứng dụng Trace Together theo dõi các lần tiếp xúc gần giữa mọi người để cách ly các ca F1 nhanh chóng. Người dân bắt buộc phải sử dụng ứng dụng khi vào các cửa hàng hay nơi công cộng.

Tỉ lệ người tiêm vaccine cao cũng là trọng tâm trong kế hoạch mở cửa trở lại của Singapore. Tuy nhiên, các nhà lập pháp không chắc liệu họ có đạt được tỉ lệ tiêm chủng 90 hoặc 95% cần thiết để đạt miễn dịch cộng đồng hay không.

Giới chức Singapore đang làm việc trên cơ sở rằng COVID-19 sẽ từ một đại dịch trở thành dịch bệnh thông thường. Virus vẫn sẽ lây lan, nhưng với tỉ lệ rất thấp.

Việc mở cửa trở lại của Singapore sẽ từ từ chứ không vội vã. Mặc dù có ngưỡng số ca mắc bệnh thấp hơn so với Anh, nhưng Singapore hiện vẫn cấm tụ tập hơn 5 người. Khi 40% dân số trưởng thành của Anh đã tiêm chủng đầy đủ vào tháng 6, tương đương mức tiêm chủng hiện tại ở Singapore, chính quyền của Thủ tướng Johnson cho phép đám đông lên tới 30 người có thể tụ tập trong môi trường trong nhà.

Không giống Anh, Singapore gần như chỉ cho phép công dân và thường trú nhân nhập cảnh. Họ được yêu cầu cách ly trong 14 ngày tại khách sạn hoặc tại nhà. Cuối tháng 7, người đã tiêm chủng đầy đủ sẽ được phép tụ tập từ 8 người trở xuống. Bắt đầu từ tuần này, nhân viên các cơ sở "có nguy cơ cao" như phòng gym, nhà hàng và thẩm mỹ viện sẽ phải làm xét nghiệm 2 tuần/lần. Trong khi đó, Anh không bắt buộc xét nghiệm tại nơi làm việc.

Dale Fisher, Giáo sư Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Quốc gia Singapore, cho biết khi nhiều người được tiêm chủng hơn ở Singapore, số ca nhiễm sẽ ít được quan tâm hơn. Thay vì báo cáo số ca mới hàng ngày, trọng tâm nên là bao nhiêu ca nhiễm phải nhập viện và tử vong.

Giới chức y tế Singapore vẫn đang vạch ra lộ trình mở cửa cụ thể hơn, nhưng ông Fisher cho rằng người dân nước này sẽ được phép đi lại tự do hơn và cách ly tại nhà nếu họ đã tiêm chủng, thay vì tại các cơ sở cách ly tập trung.

"Vấn đề là chúng tôi không muốn kiểm soát quá chặt chẽ, nhưng chúng tôi cũng không muốn ghi nhận 5.000 ca/ ngày", Fisher nói. "Chúng tôi vẫn sẽ kiểm soát, nhưng hướng tới những hạn chế nhẹ nhàng hơn".

Cân bằng chống dịch và mở cửa kinh tế

Các chuyên gia cho biết mặc dù có nhiều ý kiến về nhu cầu cân bằng giữa các biện pháp y tế công cộng và mở cửa kinh tế, song cả hai không loại trừ lẫn nhau.

"Có vẻ việc mở cửa ngay lập tức là động thái có lợi về mặt kinh tế. Nhưng nếu kết quả cuối cùng dẫn đến một làn sóng lây nhiễm khác, điều mà tôi nghĩ rằng có thể xảy ra ở Anh, thì về lâu dài nó sẽ càng khiến nền kinh tế tồi tệ hơn", Giáo sư David Matcha tại Trường Y Duke-NUS ở Singapore, nói.

Ông Matchar cho biết Singapore đang cố gắng dỡ bỏ các hạn chế một cách từ từ để ngăn các bệnh viện trở nên quá tải và ngăn chặn những cú sốc kinh tế do việc đóng cửa nghiêm ngặt.

Bất chấp tuyên bố trước đó rằng việc dỡ bỏ hạn chế của Anh là "không thể đảo ngược", tuần này Thủ tướng Johnson không loại trừ việc tái áp đặt hạn chế nếu xuất hiện biến thể kháng vaccine.

"Thật đáng tiếc khi Anh không thể đợi thêm chút nữa như Singapore, thay vào đó họ đang chọn đánh cược vào lợi ích của chiến dịch vaccine mà họ đã ca ngợi là 'tuyệt vời và hiệu quả'", ông Watson nói.