Báo Ha'aretz nhận xét rằng khi tương lai của Iraq đang nằm trong tay của phiến quân Hồi giáo, đã đến lúc Tổng thống Mỹ Barack Obama phải thừa nhận thất bại trong chính sách đối ngoại của ông.
|
Binh sĩ Iraq tham gia chiến dịch chống ISIL ngày 21/6. Ảnh: AFP/TTXVN |
Sau khi triển khai tàu sân bay George H.W. Bush tới vùng Vịnh, Tổng thống Obama sẽ có hơn 100 máy bay chiến đấu thường trực xung quanh Iraq, gồm những phi đội đặt tại Jordan và Các Tiểu Vương quốc Arập Thống Nhất (UAE) và gần 40.000 binh sĩ tại nhiều căn cứ trong khu vực. Nếu cần, con số này có thể tăng gấp đôi chỉ sau một thông báo ngắn gọn.
Tuy nhiên, người ta cho rằng ông Obama chỉ biện hộ khi nói rằng hành động quân sự ngắn hạn sẽ không thành công ở Iraq. Vì suốt 5 năm rưỡi qua, chính sách quân sự dài hạn của Mỹ ở Iraq cũng đã thất bại hoàn toàn.
Minh chứng cho thất bại của Mỹ tại Iraq là hiện nay, các lực lượng thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo Iraq và vùng Levant (ISIL) cùng với phiến quân dòng Sunni đã kiểm soát những dải đất rộng ở phía tây bắc Iraq. Trước những thách thức do ISIL tạo ra, chiến lược của ông chủ Nhà Trắng trong cuộc chiến chống khủng bố ở Trung Đông, châu Phi và Afghanistan-Pakistan dựa trên ba biện pháp lớn hiện không còn phù hợp.
Biện pháp đầu tiên là xây dựng quân đội độc lập mới. Trước khi quân đội Mỹ rời khỏi Iraq tháng 12/2011, Mỹ đã đầu tư một khoản tiền lớn, khoảng 25 tỷ USD, để xây dựng quân đội mới cho Iraq thông qua huấn luyện và cung cấp các thiết bị quân sự với số lượng lớn chưa từng có. Kết quả của chủ trương này là các đoàn xe quân sự do Mỹ sản xuất, trong đó một số có vỏ thép do Israel chế tạo, bị ISIL chiếm giữ và đang được sử dụng trong các thành trì của nhóm này trên khắp khu vực biên giới với Syria. Thậm chí người ta còn quay được cảnh một chiếc trực thăng Blackhawk mà Mỹ cung cấp cho Iraq đang bay dưới danh nghĩa là phương tiện của bộ chỉ huy ISIL.
Đội quân Iraq được trang bị tốn kém này đã tan rã khi các binh sĩ Shi'ite đầu hàng, bỏ hàng ngũ, tháo chạy về phía nam. Tiền lệ Iraq đang ám ảnh Mỹ khi mà nước này cũng đang áp dụng chính sách đầu tư tương tự cho quân đội Afghanistan trước khi rút hết vào cuối năm nay.
Biện pháp thứ hai là thay thế các đơn vị lớn trên mặt đất bằng các thiết bị bay không người lái. Máy bay không người lái có nhiệm vụ tấn công các mục tiêu của các tổ chức có liên hệ với mạng lưới al-Qaeda, Taliban và những nhóm Hồi giáo khác. Tuy nhiên, chúng chỉ hiệu quả khi không kích những mục tiêu chính xác và chúng lại cần có thông tin tình báo để xác định mục tiêu. Trong khi đó, Mỹ không có thông tin tình báo gì về ISIL. Ngay cả khi có thông tin, Mỹ cũng khó có thể gây thiệt hại lớn cho lực lượng hơn 10.000 quân của ISIL. ISIL không phải là một chính quyền có tổ chức nên không có hạ tầng cơ sở để có thể ném bom. Do đó, sử dụng sức mạnh không quân lớn hoặc sử dụng tên lửa Tomahawk sẽ không hiệu quả. Hơn nữa, nguy cơ gây thương vong cho dân thường thay vì phiến quân là rất cao.
Biện pháp thứ ba - như Mỹ từng thực hiện ở Libya và ở Syria với cấp độ thấp hơn - là trợ giúp phe nổi dậy một cách công khai, không thể áp dụng trong tình hình Iraq hiện nay vì Mỹ tất nhiên không thể ủng hộ ISIL, mặc dù ông Obama có thể muốn chia Iraq thành ít nhất ba quốc gia khác nhau, trong đó có một quốc gia do ISIL kiểm soát.
TTK