Theo báo "Bưu điện quốc gia" (Canađa) ngày 7/3, cuộc khủng hoảng đang diễn ra tại Libi có nguy cơ gây mất ổn định châu Phi cũng như các nước Arập bởi vì nó có thể lôi kéo sự can dự của các nước láng giềng của Libi hoặc làm suy yếu các nước có chung đường biên giới với Libi như Tuynidi và Ai Cập trong lúc hai nước này vẫn đang phải đối phó với các cuộc cách mạng chưa được giải quyết của họ.
Cho đến nay, cả chính phủ Libi lẫn liên minh lỏng lẻo của các phong trào đối lập nổi lên chống lại nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi vẫn chưa tập hợp được đủ sức mạnh quân sự để có thể đánh bại nhau. Các trận chiến tại Libi không phải là các trận đánh lớn, huy động nhiều quân và được sự hỗ trợ của không quân, mà là các cuộc tấn công nhanh qua sa mạc của những tay súng được vũ trang nhẹ và di chuyển bằng xe tải.
Các tay súng nổi dậy chạy tránh đạn trong khi máy bay của quân chính phủ thả bom tại ngoại ô thành phố Ras Lanuf ngày 8/3. |
Nhưng đặc điểm của các trận đánh này có thể thay đổi. Và khi chúng thay đổi, thế giới cuối cùng sẽ phải quyết định liệu có can thiệp quân sự vào quốc gia Bắc Phi này hay không.
Hiện nay, chiến sự tại Libi rất giống với các trận đánh trong suốt 2 thập kỷ nội chiến tại Xômali, được tiến hành chủ yếu trong các khu vực thành thị và làm tăng rủi ro đối với dân thường. Cuộc nội chiến này có thể trở thành một cuộc chiến tranh du kích, dường như chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý của những kẻ đánh bom liều chết theo tư tưởng Hồi giáo cực đoan.
Những kẻ thánh chiến Libi (chủ yếu bắt nguồn từ phần phía đông do phe đối lập kiểm soát tại nước này) đã từng là nhóm các tay súng Hồi giáo nước ngoài lớn thứ hai tại Irắc, sau Arập Xêút. Do vậy Libi hoàn toàn có tiềm năng trở nên đẫm máu, với các cuộc đánh bom liều chết, giống như tại Irắc thời hậu chiến tranh. Ba tuần rối loạn vừa qua đã cho phép phe đối lập trang bị hàng tấn vũ khí và đạn dược để chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh lâu dài.
Hiện nay, cán cân cuộc chiến tại Libi vẫn chưa rõ ràng. Các lực lượng chính phủ và phe đối lập vẫn đang giằng co nhau tại các thị trấn như Ajdabiya, Misrata, Zawiya, thành phố cảng Ras Lanouf và Brega. Nhưng chiến dịch "tây tiến" của phiến quân rõ ràng đang chậm lại.
Các lực lượng phiến quân nhìn chung là vô tổ chức. Các tay súng thuộc phe đối lập tại Misrata và Zawiya đang bị cô lập và có nguy cơ bị tiêu diệt nếu họ bị bắt. Gaddafi đang sử dụng lực lượng quân đội, được trang bị vũ khí tốt hơn, để tạo ra một vùng đệm xung quanh đại bản doanh của ông ta tại thủ đô Tripôli trước khi tìm cách chiếm lại khu vực miền đông đang do phe đối lập kiểm soát.
Mặt khác, các nhóm đối lập của Libi đang có nguy cơ chia rẽ và bất đồng. Liên minh lỏng lẻo hiện nay của những người theo tư tưởng tự do Hồi giáo và thế tục, có thể dễ dàng tan vỡ dưới sức ép của chiến tranh.
Trong trường hợp đó, Libi có thể trở thành một Ápganixtan mới, với tình trạng bạo lực đe dọa vượt ra ngoài lãnh thổ, gây bất ổn các nước láng giếng và lan truyền các hoạt động khủng bố. Thậm chí Libi còn có nguy cơ sẽ nguy hiểm hơn gấp nhiều lần so với Ápganixtan vì nước này có thể trở thành một “vết thương hở”, “gây nhiễm trùng” cả châu Âu và châu Phi.
Thanh Hoa (P/v TTXVN tại Canađa)