Nhật Bản bước vào giai đoạn hậu đại dịch COVID-19

Tokyo quyết định như vậy sau khi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp về y tế toàn cầu đối với đại dịch COVID-19. 

Kế hoạch hạ cấp COVID-19 xuống nhóm 2, ngang bằng với các loại bệnh như cúm mùa trong thang xếp loại gồm 5 mức đã được công bố vào tháng 1/2023. Theo Luật Kiểm soát bệnh truyền nhiễm của Nhật Bản, các bệnh truyền nhiễm được phân thành 5 nhóm, trong đó các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất được xếp vào nhóm 1 như dịch hạch và Ebola. Mức độ nguy hiểm sẽ giảm dần với các nhóm tiếp theo như bệnh lao thuộc nhóm 2, dịch tả thuộc nhóm 3, sốt vàng da thuộc nhóm 4 và cúm mùa thuộc nhóm 5. 

Việc hạ cấp này được thực thi sau khi Nhật Bản dỡ bỏ quy định bắt buộc đeo khẩu trang vào ngày 13/3. Tiếp đó, ngày 29/4, Nhật Bản dỡ bỏ tất cả các hạn chế biên giới, theo đó không yêu cầu những người vào Nhật Bản - cả công dân nước ngoài và công dân Nhật Bản - phải nộp bằng chứng về tình trạng tiêm chủng hoặc kết quả xét nghiệm PCR âm tính đối với COVID-19.

Cách tiếp cận mới này của Nhật Bản đối với COVID-19 sẽ có tác động sâu rộng đến hoạt động chăm sóc sức khỏe của hệ thống y tế quốc gia, dẫn đến một loạt thay đổi trong việc đối phó với căn bệnh này.

Các biện pháp chống lây nhiễm

Theo mức độ phân loại hiện tại, từ ngày 8/5, chính phủ sẽ không còn quyền đề nghị nhập viện đối với bệnh nhân COVID-19 hoặc yêu cầu những người bị nhiễm bệnh hoặc những người tiếp xúc gần với họ hạn chế di chuyển. Chính phủ cũng không còn cơ sở pháp lý để tuyên bố tình trạng khẩn cấp hoặc gần như khẩn cấp.

Các biện pháp ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 sẽ tùy thuộc vào mỗi cá nhân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, căn bệnh này vẫn gây ra những rủi ro sức khỏe nghiêm trọng đối với người cao tuổi và những người mắc các bệnh nền từ trước, trong khi số người mới nhiễm bệnh đã tăng nhẹ trong những tuần gần đây. Các chuyên gia dự báo đợt lây nhiễm thứ 9, có khả năng xảy ra trong những tháng tới, có thể lớn hơn đợt thứ 8 của mùa Đông vừa qua, do khả năng miễn dịch cộng đồng đạt được thông qua lây nhiễm tự nhiên ở Nhật Bản vẫn thấp hơn so với nhiều nước khác.

Do đó, chính phủ khuyến nghị rằng ngay cả sau ngày 8/5, những người khi có triệu chứng COVID-19 không được ra ngoài trong 5 ngày kể từ khi phát hiện triệu chứng - khoảng thời gian mà họ có nhiều khả năng lây nhiễm cho người khác nhất và nếu sau 5 ngày mà vẫn có triệu chứng, Bộ Y tế khuyến cáo nên tiếp tục ở nhà và đợi thêm một ngày sau khi dứt các triệu chứng như sốt, đau họng... chấm dứt.

Chăm sóc tại bệnh viện và chi phí

Một trong những mục tiêu của việc hạ cấp độ của COVID-19 là làm cho căn bệnh này có thể điều trị được tại nhiều bệnh viện và phòng khám hơn.

Phần lớn chi phí xét nghiệm và chăm sóc COVID-19 đã được chính phủ chi trả trong thời gian xảy ra đại dịch. Từ ngày 8/5, về cơ bản, bệnh nhân sẽ thanh toán từ 10% đến 30% chi phí, như thường lệ trong hệ thống bảo hiểm y tế quốc dân. Tuy nhiên, để giảm bớt gánh nặng cho bệnh nhân, chính phủ sẽ tiếp tục chi trả chi phí thuốc điều trị COVID-19, ít nhất là cho đến cuối tháng 9. Các loại thuốc này bao gồm molnupiravir, được bán dưới tên Lagevrio; nirmatrelvir-ritonavir, được bán dưới tên Paxlovid; và ensitrelvir, được bán dưới tên Xocova. Chính phủ cũng sẽ trợ cấp chi phí nhập viện lên tới 20.000 yen/tháng/người (148 USD), ít nhất là đến tháng 9/2023.

Từ ngày 8/5, các khoản phí mà người bệnh phải trả tại các phòng khám cho phương pháp điều trị sử dụng molnupiravir và calonal sẽ là từ 1.240 yen đến 1.390 yen nếu họ trên 75 tuổi và từ 3.710 yen đến 4.170 yen nếu họ dưới 70 tuổi. Mức chi trả này tương đương với số tiền bệnh nhân phải trả cho phương pháp điều trị cúm bằng thuốc tamiflu và thuốc giảm đau calonal tại các phòng khám. 

Trong khi hỗ trợ của nhà nước cho các bệnh viện điều trị bệnh nhân COVID-19 sẽ bị giảm bớt, chính phủ sẽ đưa ra các ưu đãi tài chính mới để khuyến khích các tổ chức y tế cung cấp dịch vụ chăm sóc cho tình trạng hậu COVID nếu bệnh nhân bị chẩn đoán mắc COVID-19 hơn ba tháng trước và đã phải chống chọi với những di chứng của căn bệnh trong hơn hai tháng. Các chính quyền cấp tỉnh sẽ công bố trên website của mình tên các tổ chức cung cấp dịch vụ điều trị, chăm sóc bệnh nhân mắc triệu chứng hậu COVID-19.

Tiêm phòng vaccine

Bộ Y tế Nhật Bản có kế hoạch tiếp tục cung cấp miễn phí vaccine phòng COVID-19 trong ít nhất 1 năm nữa, mặc dù đợt tiêm chủng hiện tại dành cho các đối tượng từ 12 tuổi trở lên đã kết thúc vào ngày 7/5. Một đợt mới tiêm mũi tăng cường bắt đầu vào ngày 8/5 dành cho những người có nguy cơ cao, chẳng hạn như những người từ 65 tuổi trở lên và những người mắc bệnh nền cũng như nhân viên y tế, nhân viên tại các viện dưỡng lão và cơ sở dành cho người khuyết tật. Dự kiến, một đợt tiếp theo tiêm mũi tăng cường sẽ được tiến hành vào mùa Thu.

Đối với trẻ em trong độ tuổi từ 5 - 11, chính phủ sẽ tiếp tục cung cấp các mũi tiêm cho đến mùa Thu do đợt triển khai tiêm vaccine thể lưỡng trị chỉ vừa mới bắt đầu từ tháng 3.

Giám sát 

Trước ngày 8/5, để theo dõi xu hướng lây nhiễm, chính phủ yêu cầu các bệnh viện và thành phố báo cáo hằng ngày tất cả các trường hợp mắc mới COVID-19, bệnh nhân bị bệnh nặng và những bệnh nhân tử vong vì COVID-19. Từ ngày 8/5, chính phủ yêu cầu thống kê hằng tuần các trường hợp mắc mới từ khoảng 5.000 bệnh viện và phòng khám đã được chỉ định, giống như cách mà chính phủ đang áp dụng để theo dõi các trường hợp cúm mùa. Điều đó có nghĩa là chính phủ sẽ không còn theo dõi hoặc công bố số liệu hằng ngày.

Đối với những bệnh nhân nặng, Bộ Y tế tạm thời sẽ sử dụng cơ sở dữ liệu riêng quản lý bệnh viện để theo dõi các ca nhập viện, các trường hợp được đưa vào các đơn vị chăm sóc đặc biệt và những người sử dụng máy thở. Đối với số người tử vong, sẽ mất khoảng 2 tháng để tổng hợp số liệu và 5 tháng để tìm ra loại biến chứng nào - chẳng hạn như suy tim hoặc viêm phổi - dẫn đến tử vong.

Để bù đắp cho những khoảng trống về dữ liệu, chính phủ sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc điều tra huyết thanh học, trong đó các mẫu máu của một số lượng lớn người dân được phân tích để kiểm tra xem họ có miễn dịch chống lại virus gây bệnh COVID-19 hay không nhờ từng bị nhiễm bệnh hoặc tiêm phòng trước đó. Việc giám sát nước thải, có thể giúp chỉ ra xu hướng lây nhiễm ở cấp độ cộng đồng, vẫn sẽ tiếp tục được thực hiện.

Trường học và văn phòng

Bộ Giáo dục Nhật Bản đã sửa đổi hướng dẫn y tế cho các trường học, theo đó sẽ không còn yêu cầu nghỉ học đối với những học sinh, sinh viên tiếp xúc gần với người mắc bệnh. Hướng dẫn mới sẽ rút ngắn thời gian mà học sinh, sinh viên bị mắc bệnh không được đến trường từ 7 ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng xuống còn 5 ngày. Học sinh, sinh viên nhiễm virus có thể trở lại trường học 5 ngày sau khi các triệu chứng được phát hiện và 1 ngày sau khi các triệu chứng biến mất. Bộ cũng đề nghị các trường học không cần yêu cầu học sinh, sinh viên thực hiện 2 việc gồm kiểm tra nhiệt độ hằng ngày và báo cáo cho giáo viên.

Theo một cuộc khảo sát vào tháng 1/2023 với 400 nhân viên công ty dịch vụ lễ tân trực tuyến Receptionist, mặc dù chấp nhận làm việc từ xa trong thời kỳ đại dịch, nhưng hơn 70% nhân viên văn phòng hiện đến văn phòng ít nhất 3 ngày một tuần. Xu hướng này có thể sẽ tăng tốc sau khi COVID-19 được hạ cấp phân loại. Nhiều doanh nghiệp đã có kế hoạch đưa toàn bộ nhân viên trở lại làm việc tại văn phòng từ ngày 8/5, thời điểm quyết định hạ cấp COVID-19 xuống nhóm 2 bắt đầu có hiệu lực.