Những “con sói” không đơn độc

Kế hoạch B của khủng bố

Lúc 20 giờ 30 ngày 17/9, một quả bom phát nổ ở Chelsea, khu vực đông đúc ở Manhattan, New York. Vụ nổ làm rung chuyển các tòa nhà, làm vỡ vụn cửa kính. 29 người bị thương. Vài giờ sau, một thiết bị thứ hai là một nồi áp suất gắn dây điện và điện thoại di động được tìm thấy cách đó bốn tòa nhà.

Trước đó vài tiếng, một quả bom ống đã phát nổ tại địa điểm tổ chức cuộc chạy từ thiện gây quỹ của quân đội Mỹ tại bang New Jersey. Không có ai bị thương và cũng không có tổ chức nào nhận trách nhiệm. Tuy nhiên, tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) đã nhận trách nhiệm một vụ tấn công khác xảy ra ở trung tâm mua sắm thuộc bang Minnesota, trong đó 9 người bị một “chiến binh IS” dùng dao đâm bị thương. Cục Điều tra Liên bang Mỹ đang xem xét tuyên bố này và điều tra xem thủ phạm đã bị cảnh sát bắn chết có phải là “con sói đơn độc” hay không.

Nghi can bị cả giới chức New York và New Jersey truy nã đã bị bắt chỉ sau 48 giờ. Ahmad Khan Rahami 28 tuổi bị cáo buộc 5 tội danh âm mưu giết người, cùng với tội sở hữu vũ khí bất hợp pháp. Giới chức Mỹ cho rằng Rahami liên quan trực tiếp tới hai vụ nổ và có thể liên quan tới mấy quả bom ống được tìm thấy ở Elizabeth, bang New Jersey.

Các chuyên gia cho rằng những gì vừa xảy ra hoàn toàn phù hợp với chiếc thuật mới mà những phần tử cực đoan thuộc IS sử dụng. IS đang mất lợi thế ở Syria và Iraq. Không có chiến thắng nào trên mặt trận và không có tiền để thu hút thành viên mới, IS đang thay đổi kế hoạch. Theo ông David Carlson, giảng viên tôn giáo và triết học thuộc Đại học Franklin và là người nghiên cứu, giảng dạy về IS cũng như biện pháp tuyển mộ của chúng, kế hoạch B của IS đáng sợ hơn nhiều. Chúng cho rằng tại sao phải thu hút thêm chiến binh tới để chiến đấu trong một trận chiến mà chúng đang thua ở Syria và Iraq. Thay vào đó, chúng kêu gọi những người muốn đầu quân cho chúng ở nhà và tấn công từ nơi họ đang sống.

Đơn độc hay không đơn độc?

Về nghi can Rahimi, giới điều tra nghi hắn hành động một mình cả ở New York và New Jersey. Họ không tìm ra bằng chứng cho thấy hắn thuộc nhóm khủng bố nào và hắn cũng không rơi vào tầm ngắm của bất kỳ lực lượng nào. Đặc điểm đó phù hợp với hồ sơ của “con sói đơn độc”. Đó là những người bất mãn với cuộc sống, bị thôi thúc bởi tôn giáo và lời hứa hẹn, tâng bốc của IS: “Thậm chí chỉ có một mình, bạn cũng có cơ hội tấn công quốc gia hùng mạnh nhất thế giới và gây ra nỗi sợ trong quốc gia đó”.

Ông Carlson cho biết những “con sói đơn độc” phần lớn còn trẻ, cảm thấy mình là nạn nhân của cuộc sống và muốn thay đổi điều đó. Chúng hành động một mình, không có ai ở ngoài đời chỉ thị, giúp đỡ và phối hợp để chia sẻ bí mật, do đó chúng ít khi bị nghi ngờ. Khi bản chất lộ diện, bạn bè, gia đình thường sốc vì không nhận thấy điều gì bất thường. Theo ông Carlson, IS càng be bét trên chiến trường Trung Đông thì các hành động khủng bố như ở New York sẽ còn xảy ra trên khắp thế giới.

Cả Tổng thống Barack Obama và Ngoại trưởng John Kerry đều coi việc IS ngày càng mất quyền kiểm soát nhiều khu vực ở Trung Đông là dấu hiệu tốt và không để ý hoặc không công nhận rằng IS đang tiếp tục thay đổi, thích nghi với tình huống mới, còn các nước phương Tây dường như vẫn trung thành với chiến thuật chống khủng bố toàn cầu. Họ dường như chưa đánh giá đúng sự nguy hiểm của những “con sói đơn độc”.

Trong thực tế, dùng cụm từ “con sói đơn độc” để chỉ những kẻ như Rahami là không chính xác về mặt định nghĩa câu chữ. Định nghĩa sai đã làm cho chiến lược xử lý các đối tượng khủng bố “cây nhà lá vườn” này kém hiệu quả. Những kẻ như Rahami đã thấm nhuần tư tưởng Hồi giáo cực đoan được nhiều người truyền bá trên mạng internet. Ngoài ra, chúng còn được huấn luyện trên internet về mọi khía cạnh trong hoạt động khủng bố, từ giám sát, chế tạo bom cho tới những chi tiết nhỏ nhặt nhất về cách thực hiện một vụ tấn công.

Khi trùm khủng bố Osama bin Laden còn sống, hắn hiểu giá trị của internet. Đội quân “không nhà” của hắn có thể thực hiện nhiệm vụ theo đúng kế hoạch, tốc độ mà không cần tiếp xúc trực tiếp với chỉ huy để nhận mệnh lệnh, hướng dẫn. Internet cho phép chúng hoạt động rộng hơn mà không bị phát hiện. Đó là thế giới không cần tồn tại dựa trên đất đai, chỉ cần ý chí.

Vậy nhưng, Mỹ sẽ tiếp tục khẳng định chiến lược chính sách ngoại giao của Mỹ đang có hiệu quả ở Syria. IS tất nhiên cũng muốn giữ được đất đai càng nhiều càng tốt, nhưng mục tiêu của chúng là chiến thắng bất kể là có đất hay không. Với việc sát cánh trên mạng với những người mà thế giới phương Tây gọi là “con sói đơn độc”, IS vẫn có thể khiến phương Tây phải quỳ gối cho dù trong tay không tấc đất.

Trở lại với vụ tấn công ở New York hồi cuối tuần qua, nếu một vụ tấn công tương tự xảy ra trên đất Mỹ hôm nay hoặc ngày mai, phản ứng từ Mỹ vẫn sẽ như vậy, coi chúng là “con sói đơn độc”, chỉ xử lý cá nhân đó và không quyết tâm hoặc không thể tìm cách ngăn chặn, cắt đứt mối quan hệ của chúng trên mạng internet, để rồi hết “con sói” này đến “con sói” khác sẽ lại xuất hiện. Ở ngoài kia, chúng chắc chắn không hề đơn độc.