Theo mạng tin "Oil price" ngày 19/12, gần cuối thông điệp liên bang được đọc tại Điện Kremlin ngày 12/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố sẽ cải thiện nền kinh tế của các tỉnh thuộc khu vực Siberia và Viễn Đông, coi đây là một ưu tiên quốc gia. Ông Putin đã chỉ đạo các quan chức Chính phủ Nga đến ngày 1/7/2014 phải quyết định khu vực nào của Đông Siberia và Viễn Đông sẽ trở thành mục tiêu cho việc phát triển mối quan hệ đối tác kinh doanh giữa nhà nước và tư nhân.
Ông Putin đã đề xuất tạo ra một mạng lưới các khu vực đặc biệt, có thể đưa ra những điều kiện hấp dẫn cho các ngành công nghiệp phi tài nguyên, nhất là các ngành công nghiệp hướng về xuất khẩu. Nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh rằng "các nguồn lực của khu vực nhà nước và tư nhân cần phải tập trung cho việc phát triển tư nhân để đạt được các mục tiêu chiến lược của quốc gia, ví dụ như việc phát triển Siberia và Viễn Đông, một ưu tiên quốc gia trong thế kỷ 21".
Tổng thống Putin đã nhắc lại các quyết định trước đây của chính phủ về việc miễn giảm thuế thu nhập và các loại thuế khác nhằm khuyến khích các dự án đầu tư mới tại Viễn Đông và đề nghị "mở rộng chế độ miễn giảm thuế này sang tất cả các tỉnh thuộc khu vực Đông Siberia, trong đó có Krasnoyarsk Krai và nước cộng hòa Khakassia. Trong 5 năm, các doanh nghiệp mới có trụ sở tại những khu vực trên - trừ các doanh nghiệp dầu khí - được miễn thuế thu nhập, cùng với thuế đất đai, thuế bất động sản và được hưởng phí bảo hiểm ưu đãi, một yếu tố rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp chế biến. Điều này sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh cạnh tranh".
Ông Putin cũng lưu ý rằng tệ hành chính quan liêu đã góp phần cản trở tiềm năng xuất khẩu của Nga, do vậy mục tiêu sắp tới là hỗ trợ các ngành xuất khẩu không phải là nguyên liệu thô. Tuy nhiên, nhiều rào cản hành chính vẫn tồn tại, ví dụ phải mất hơn 20 ngày mới xin được giấy phép xuất khẩu tại Nga, so với 6 ngày tại Mỹ và 8 ngày tại Canada và Hàn Quốc. Tất cả những vấn đề trên cần được giải quyết trong một lộ trình mới nhằm hỗ trợ xuất khẩu và ông Putin đã chỉ đạo chính phủ cùng với Cơ quan Sáng kiến quốc gia dự thảo một lộ trình vào ngày 1/3/2014.
Gần như ngay lập tức, Toshikazu Endo - Giám đốc Hiệp hội thương mại của Nhật Bản với Nga và các nước cộng hòa thuộc Liên Xô trước đây mới được độc lập - đã hoan nghênh tầm nhìn của ông Putin và tuyên bố rằng cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản rất hy vọng vào sáng kiến mà ông Putin đưa ra trong thông điệp liên bang, hoan nghênh khái niệm phục hồi hoạt động đầu tư tại một khu vực hiện mới chỉ tập trung vào khai thác khoáng sản.
Tiềm năng kinh tế của Siberia đã được đề cập tại Moskva từ thời các chiến dịch quân sự hồi cuối thế kỷ 16 của Sa hoàng Ivan nhằm mở cửa khu vực này. Sau đó, vào giữa thế kỷ 19, các tỉnh Viễn Đông nằm dưới sự thống trị của Nga sau khi tách khỏi Trung Quốc bằng những hiệp ước mà cựu Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông cho là "không công bằng", một thực tế hiện vẫn khiến Bắc Kinh nhức nhối, dựa trên những tranh cãi ngày càng tăng của nước này đối với các nước láng giềng châu Á về các quần đảo ở phía Tây Thái Bình Dương. Điều đáng lưu ý là cho đến nay, Bắc Kinh vẫn giữ im lặng về các cơ hội kinh doanh được đưa ra trong bài phát biểu của ông Putin. Hơn nữa, trong tầm nhìn của ông Putin có một số trở ngại cần vượt qua như cơ sở hạ tầng giao thông tương đối kém phát triển và dân số tương đối ít.
Siberia là một khu vực rất giàu tài nguyên thiên nhiên. Ngoài các nguồn năng lượng như dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và than đá chưa được khai thác, khu vực này còn có một số vỉa niken, vàng, chì, molybdenum, kim cương, bạc và kẽm lớn nhất thế giới. Ông Putin cũng đã coi việc nâng cấp tuyến đường sắt xuyên Siberia là một ưu tiên hàng đầu khác. Nhưng hiện nay, một trong những giá trị của các tỉnh Siberia và Viễn Đông là một hành lang năng lượng, với tuyến đường ống dẫn dầu Đông Siberia-Thái Bình Dương dài gần 5.000 km, mỗi ngày chuyên chở 1,6 triệu thùng dầu để xuất khẩu dầu thô của Nga sang Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc.
Song song với tuyến đường ống dẫn dầu Đông Siberia-Thái Bình Dương là tuyến đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Yakutia-Khabarovsk-Vladivostok, dài hơn 2.000 km, hiện đang được xây dựng và dự kiến được hoàn thành vào năm 2016. Các ngành khai thác năng lượng tại các tỉnh Siberia và Viễn Đông đang cung cấp thu nhập ngày càng tăng cho Chính phủ Nga.
Thanh Hoa