Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Netanyahu và đảng cánh hữu Likud được dự báo nhiều khả năng sẽ tiếp tục giành chiến thắng sít sao trước đối thủ “nặng ký” là đảng trung dung Xanh - Trắng do cựu Tham mưu trưởng quân đội Benny Gantz đứng đầu.
Ngay trước thềm cuộc “so găng” quyết liệt này, ông Netanyahu đã “tung chiêu” với việc công khai ý định sáp nhập Thung lũng Jordan tại vùng lãnh thổ Bờ Tây hiện do Israel chiếm đóng nếu ông tái đắc cử trong cuộc bầu cử sắp tới. Đây là một bước đi được giới quan sát khu vực đánh giá là vô cùng mạo hiểm, nhưng không gây nhiều ngạc nhiên, bởi cam kết sáp nhập các khu định cư ở Bờ Tây đã nằm trong chiến lược tranh cử của ông Netanyahu ngay từ cuộc bầu cử hồi tháng 4 vừa qua.
Có thể thấy, "nước cờ" lần này của nhà lãnh đạo Israel không mới mà chỉ là “bổn cũ soạn lại”, có chăng là đã được cụ thể hóa hơn, với mục tiêu vẫn là thu hút và lôi kéo sự ủng hộ của các lực lượng chính trị cũng như cử tri ủng hộ phe cánh hữu và cực hữu.
Nhìn từ Trung Đông, có thể thấy dù nhân vật hay đảng nào ở Israel giành thắng lợi trong cuộc bầu cử ngày 17/9 tới thì chính sách của Tel Aviv đối với Palestine cũng sẽ không có nhiều thay đổi đáng kể.
Giới quan sát đã chỉ ra một thực tế rằng ngay từ cuộc bầu cử lần trước, trong suốt chiến dịch tranh cử, không một đảng chính trị lớn nào của Israel đề cập về hòa bình Trung Đông. Không một chính trị gia hàng đầu nào của Israel kêu gọi dỡ bỏ các khu định cư Do Thái xây dựng bất hợp pháp trên đất của người Palestine, cũng không ai đề cập về giải pháp hai nhà nước. Có thể hiểu những chủ đề này được xem là tối quan trọng đối với việc duy trì lợi ích an ninh của Nhà nước Israel, đồng nghĩa đây sẽ là chính sách "không khoan nhượng" đối với Tel Aviv.
Trên thực tế, chủ trương thôn tính Bờ Tây đã có từ lâu, trong bối cảnh chính quyền Israel tiếp tục xúc tiến kế hoạch xây dựng khu định cư Do Thái tại Bờ Tây. Cựu Bộ trưởng Tư pháp Israel Ayelet Shaked từng cho rằng “không có thời điểm nào tốt hơn bây giờ” khi bà hối thúc thôn tính Bờ Tây trong một cuộc hội thảo diễn ra cách đây không lâu ở New York, Mỹ.
Cuộc thăm dò của tờ Haaretz được thực hiện trước thềm cuộc bầu cử lần thứ nhất cũng cho thấy có 42% cử tri Israel ủng hộ việc thôn tính Bờ Tây. Con số này được cho là sẽ tăng lên khi dư luận cũng như chính giới Israel tiếp tục ngả về phe cánh hữu. Một số biện pháp đã được thực thi theo hướng đó, bao gồm quyết định của Quốc hội Israel về việc áp đặt luật dân sự với những người Do Thái định cư trái phép tương tự như những người sinh sống lại Israel.
Là một chính trị gia lão luyện, trong cuộc tranh cử lần này, ông Netanyahu rõ ràng đang sử dụng vấn đề sáp nhập lãnh thổ để giành thế thượng phong, bên cạnh 2 “quân bài” khác là sự ủng hộ của Mỹ và cuộc đối đầu với Iran. Ở phương diện này, ông Netanyahu được đánh giá là có nhiều kinh nghiệm tranh cử với việc đưa ra chương trình tranh cử rất rõ ràng, biết tranh thủ các lực lượng cánh hữu, có thái độ cứng rắn đối với vấn đề Palestine, biết củng cố cho lợi ích của Israel ở Trung Đông.
Ông Netanyahu cũng xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với một số người đứng đầu các quốc gia như Mỹ, Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, trong đó cần nhắc tới ông chủ Nhà Trắng Donald Trump. Trong thời gian vừa qua, Thủ tướng Netanyahu đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ Washington và cá nhân Tổng thống Trump. Ngay từ khi bước vào Nhà Trắng, ông Trump đã đưa ra các quyết sách theo hướng có lợi cho Israel như công nhận Jesuralem là thủ đô của Israel và chuyển đại sứ quán tới đây, công nhận Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền của Israel và kế hoạch hòa bình dự kiến sẽ được công bố sau cuộc bầu cử sắp tới. Những động thái này được coi là “bảo trợ ngấm ngầm” của chính quyền Washington với ông Netanyahu.
Tuy nhiên, động thái của nhà lãnh đạo Israel đã khiến dư luận khu vực “dậy sóng” và khiến cộng đồng quốc tế hết sức lo ngại khi đe dọa trực tiếp tới tiến trình hòa bình Trung Đông, hủy hoại triển vọng khôi phục các cuộc hòa đàm giữa Israel và Palestine.
Tuyên bố của ông Netanyahu, nếu được hiện thực hóa, sẽ đặt dấu chấm hết cho giải pháp hai nhà nước và xóa bỏ mọi nỗ lực nhằm chấm dứt xung đột Israel - Palestine, đồng thời khoét sâu những bất đồng và thậm chí sự thù địch giữa các nước Arab với Israel vốn đã tồn tại dai dẳng nhiều năm qua.
Bình luận về động thái này, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cảnh báo kế hoạch của Thủ tướng Netanyahu nếu được triển khai sẽ "vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, hủy hoại cơ hội khôi phục đàm phán và hòa bình khu vực cũng như phá hoại nghiêm trọng khả năng tiến tới giải pháp hai nhà nước".
Tổng Thư ký Liên đoàn Arab (AL) Aboul-Gheit cảnh báo rằng Israel đang "đùa với lửa", nhấn mạnh những hành động của Israel không mang lại lợi ích an ninh hay sự ổn định cho bất cứ bên nào. Các ngoại trưởng Liên đoàn Arab gọi đây là động thái nguy hiểm, bất hợp pháp và vô trách nhiệm, thể hiện bước gây hấn mới của Israel. Bộ Ngoại giao Nga cũng nhấn mạnh việc thực thi kế hoạch trên có thể dẫn tới "leo thang căng thẳng đột ngột tại khu vực và hủy hoại những hy vọng về việc thiết lập hòa bình được mong chờ từ lâu giữa Israel và các nước Arab láng giềng".
Bên cạnh đó, động thái của nhà lãnh đạo Israel có thể tạo ra tiền lệ xấu ở khu vực cũng như trên thế giới khi một bên sử dụng sức mạnh quân sự hay kinh tế của mình để thực thi những chính sách bành trướng, thôn tính đất đai, chiếm đóng rồi xây dựng các khu định cư, chiếm hữu và khai thác tài nguyên bằng cách “ỷ mạnh hiếp yếu”. Đồng thời, kế hoạch này có nguy cơ làm xói mòn các nghị quyết, hiệp ước quốc tế, làm suy yếu luật pháp quốc tế.
Ngoài ra, hành động của Thủ tướng Israel có thể một lần nữa kích động làn sóng bài Do Thái ở không chỉ các vùng lãnh thổ của Palestine mà có thể lan rộng khắp các nước ở Trung Đông và rộng hơn có thể là cả thế giới Hồi giáo và Arab. An ninh ở Trung Đông một lần nữa đứng trước nguy cơ và thử thách lớn, cuộc đối đầu Palestine - Israel, Arab - Israel sẽ tiếp tục kéo dài và không có hồi kết.