Tổng thống đắc cử theo đường lối cánh tả của Mexico Lopez Obrador. Ảnh: Reuters
Chiến thắng áp đảo của ông Lopez Obrador cho thấy liên minh cánh tả của ông sẽ kiểm soát cả quốc hội và chính quyền, giúp ông có một sự khởi đầu thuận lợi chưa từng có tiền lệ với một tổng thống Mexico hiện đại. Những cử tri giận dữ với giới tinh hoa chính trị truyền thống ở Mexico đã quyết định đặt niềm tin vào vị tổng thống cánh tả với hi vọng ông có thể mang tới nhiều đổi thay.
Theo tạp chí Economist, việc bầu một chính khách cánh tả làm tổng thống là một bước ngoặt không thể tin nổi bởi lẽ sự thay đổi chính trị ở Mexico thường diễn ra với tốc độ rất chậm. Trên thực tế, ông Lopez Obrador từng tranh cử tổng thống Mexico hai lần nhưng đều thất bại. Tuy nhiên, chính làn sóng tội phạm tăng cao kỷ lục và vô số vụ bê bối thời Tổng thống đương nhiệm Enrique Pena Nieto đã khiến cử tri Mexico giận dữ. Họ chấp nhận thông điệp của ông Lopez Obrador, rằng “quyền lực mafia” đang làm giàu trên dân thường. Ông tuyên bố với cử tri rằng chỉ mình ông là đại diện của nhân dân, còn các đối thủ của ông đều bất hợp pháp và hai chính đảng lớn hiện tại ở Mexico đều giống nhau.
Tuy nhiên, chiến thắng với ông Lopez Obrador chỉ là bước đầu. Người dân Mexico đã đặt niềm tin vào lựa chọn của mình, một Mexico đổi thay là viễn cảnh có thể nhìn thấy, song thách thức chờ đợi ông Lopez Obrador và đất nước Mexico cũng còn nhiều.
Theo tờ Mexiconewsdaily, thách thức chủ yếu của chính phủ mới ở Mexico sẽ là duy trì ổn định kinh tế trong giai đoạn chuyển giao và những ngày đầu tiên của chính quyền mới.
Ông Gustavo de Hoyos Walther, Chủ tịch Hiệp hội các nhà tuyển dụng Mexico (Comparmex), cho rằng bất kỳ điều gì cũng có thể xảy ra trong giai đoạn hậu bầu cử. Nếu chính quyền mới có những quyết định không tốt hoặc không cẩn thận chọn hướng đi dẫn tới những thay đổi muốn thực hiện, hậu quả sẽ rất khó lường.
Ông de Hovos nói: “Thay đổi phải được lên kế hoạch từ từ để không làm ảnh hưởng xấu tới các thị trường và không gây ra bất ổn định”. Theo ông de Hovos, dù Mexico đang gặp khó khăn và bất ổn nhưng quốc gia này đang thu hút ngày càng nhiều đầu tư nước ngoài.
Do Tổng thống đắc cử Lopez Obrador là một người theo đường lối dân túy, khác xa với giới chính trị gia truyền thống ở Mexico bao năm qua, nên nhiều khả năng ông có thể xung đột với các lãnh đạo khu vực tư nhân. Đây là khả năng có thật và có thể kể tới một số cái tên phản đối ông Lopez Obrador như tỷ phú Carlos Slim, tỷ phú German Larrea Valasco, tỷ phú Alberto Bailleres Gonzale… Một số người đã bị ông Lopez Obrador xếp vào nhóm “thiểu số tham lam”. Báo chí còn đưa tin nhiều lãnh đạo tập đoàn đã tìm cách gây ảnh hưởng lên lá phiếu của người lao động trong quá trình bầu cử năm nay theo hướng bất lợi cho ông Lopez Obrador.
Nhiều người coi ông Lopez Obrador là người cấp tiến, miễn nhiễm với tham nhũng, có tiềm năng thay đổi Mexico – đất nước đang đối mặt với rất nhiều vấn đề như nghèo đói, bất bình đẳng, tham nhũng, tỷ lệ tội phạm tăng cao kỷ lục và sự hoành hành của nạn buôn bán ma túy... Tuy nhiên, cũng không ít người tỏ ý hoài nghi, thậm chí còn quan ngại ông có thể kéo Mexico về những năm 1970.
Thách thức kế tiếp của Tổng thống tương lai Mexico là đấu tranh chống tham nhũng – vấn nạn mà ông gọi là "căn bệnh ung thư" gây chia rẽ xã hội. Ông cam kết sẽ chữa căn bệnh này để mang lại thịnh vượng cho các bang miền Nam nghèo đói của quốc gia Trung Mỹ.
Tuy nhiên, hiện chưa rõ ông Lopez Obrador sẽ làm gì để thực hiện cam kết đó. Bản thân ông là một con người miễn nhiễm với tham nhũng nhưng điều kiện xuất phát đó là chưa đủ. Nếu muốn thực hiện cam kết chống tham nhũng, ông phải đủ kiên nhẫn để xây dựng một bộ khung hiến pháp cần thiết để chống tham nhũng hiệu quả, ví dụ như trao quyền độc lập thực sự cho các công tố viên.
Ngoài ra, Tổng thống đắc cử Obrador cũng gặp nhiều thách thức khác khi thực hiện lời hứa tranh cử. Ví dụ như cam kết dự thảo ngân sách hợp lý, không tăng thuế, không tăng giá xăng và điện, trợ cấp nông nghiệp... Hiện ông Obrador vẫn chưa cho thấy kế hoạch hay ý tưởng cụ thể nào để thực hiện những điều trên.
Đàm phán tương lai của Hiệp định Tự do Thương mại Bắc Mỹ (NAFTA) với Mỹ và Canada cũng sẽ là một thách thức. Ông tuyên bố ủng hộ NAFTA, song với quan điểm chủ nghĩa dân tộc trong điều hành nền kinh tế, quá trình đàm phán NAFTA sẽ khó khăn hơn, nhất là trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump chủ trương muốn Mexico và Canada phải nhượng bộ nhiều hơn nữa khi đàm phán lại FTA này.
Theo tạp chí Economist, nhiều người dân Mexico khao khát có một tổng thống cánh tả từ năm 1988. Niềm vui với chiến thắng của ông Lopez Obrador sẽ được duy trì. Tuy nhiên, từ năm tới, cử tri quốc gia Trung Mỹ này sẽ đòi hỏi kết quả chứ không chỉ là lời cam kết từ tân tổng thống.