“Báo Độc lập” (Nga) đầu tuần này lại đăng bài viết ghi nhận việc Ukraine đang khẩn trương chuẩn bị cho một mùa đông mới trong bối cảnh cũ, đó là thiếu hụt nhiên liệu để sưởi ấm và thắp sáng. Tờ báo cho biết Thủ tướng nước này Arseny Yatsenyuk đã đích thân thị sát công việc chuẩn bị chống khủng hoảng thiếu nhiên liệu cho mùa đông, nhằm bảo đảm nguồn năng lượng vận hành một cách bình thường hệ thống sưởi, nước nóng cũng như nguồn điện thắp sáng của đất nước.
Người dân Ukraine đã quen với việc phải tự phòng chống trong mùa đông giá rét. Ảnh: Reuters |
Tờ báo cũng cho hay, trong ba tháng tới, Ukraine cần khẩn trương chuẩn bị, vì có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu điện và nhiên liệu. Thủ tướng Yatsenyuk đánh giá tình hình chuẩn bị năng lượng cho mùa đông tới của Ukraine khá bi đát. Ông thường xuyên thị sát, đôn đốc công tác chuẩn bị năng lượng dự trữ, song để thay đổi tình hình trong một thời gian ngắn, đòi hỏi một giải pháp chính trị toàn diện. Cụ thể Ukraine sẽ phải hòa giải và liên kết được với hai vùng đất đòi tách khỏi Ukraine là Nhà nước Nhân dân tự xưng Lugansk (LC) và Nhà nước Nhân dân tự xưng Donetsk (DNI). Nếu thất bại, nước này chỉ còn cách thương lượng mua năng lượng của Nga.
Một chuyên gia Viện Năng lượng Chiến lược Ukraine cho biết mối lo ngại của Thủ tướng Yatsenyuk không phải không có căn cứ khi mà để vận hành các nhà máy nhiệt điện một cách bình thường trong suốt thời gian thu-đông, đòi hỏi trong tháng 8 này Ukraine phải có lượng than đá dự trữ ít nhất là 3 triệu tấn, song hiện tại mới chỉ có khoảng 800.000 tấn. Có thể thấy rõ Ukraine đang phải đối mặt với tình thế hết sức nguy hiểm, trong bối cảnh mùa thu-đông đang tới gần.
Từ trước đến nay, các nhà máy nhiệt điện Ukraine được vận hành bởi nguồn cung than từ các lưu vực sông Donets. Lượng than này cũng có thể được nhập khẩu từ Nga hay Nam Phi, nhưng cả hai lựa chọn nói trên đều không đem lại lợi nhuận, bởi nguồn than nhập khẩu đắt hơn nguồn cung tại vựa than Donbass. Hơn nữa hạ tầng cơ sở Ukraine cũng không cho phép nhập khẩu nguồn cung lớn từ nước ngoài. Bên cạnh đó, việc nhập khẩu than cũng đã dẫn đến những bê bối tham nhũng, mà bằng chứng đã có từ mùa thu năm ngoái khi nước này phải nhập khẩu than của Nam Phi, dẫn đến sự ra đi của Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Yuriy Prodan khi đó.
Một em bé đọc sách dưới ánh sáng leo lét từ bóng đèn điện. Ảnh: Getty Images |
Các chuyên gia và giới chức Ukraine cũng đang cân nhắc các tình huống, và cho rằng nếu không thể đạt được thỏa thuận với vùng than Donbass, họ rất có thể phải lựa chọn giải pháp nhập khẩu than và điện từ Nga, song đó thực sự là hạ sách.
Phó Thủ tướng Ukraine Valeri Voschevsky tin rằng tổ chức giao hàng từ các khu vực xung đột là có thể, song cần có sự phối hợp với quân đội, để có thể vận chuyển an toàn than khỏi các vùng lãnh thổ, đang bị lực lượng ly khai kiểm soát. Tuy nhiên, điều đáng bàn còn nằm ở chỗ các phe phái khác nhau trong nội bộ chính quyền trung ương Ukraine, cụ thể là những điều phức tạp bắt nguồn từ mối quan hệ phức tạp giữa Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Năng lượng Vladimir Demchishin.
Theo thống kê, từ tháng 1 đến tháng 6/2015, Ukraine đã nhập khẩu 10,7 tỷ mét khối khí đốt, trong đó 6,9 tỷ mét khối từ Liên minh châu Âu (EU) và phần còn lại đặt mua từ Tập đoàn khí đốt Nga Gazprom. Trong tháng 6, Ukraine đã đạt được thỏa thuận ba bên (Ukraine, Nga, EU) về các điều khoản của nguồn cung tương lai, và vào tháng 7 phía Ukraine đã ngừng tiếp nhận khí đốt của Nga, song vài tháng qua Ukraine chỉ nhận được tổng cộng 0,6 tỷ mét khối khí đốt qua lãnh thổ Slovakia. Hiện đây là nguồn cung duy nhất của Ukraine, và chắc chắn chúng không đủ để dự trữ cho mùa đông.
Giải pháp của Ukraine lúc này là lại trông chờ vào cuộc họp ba bên với Nga và EU dự kiến vào tháng 9 tới, song theo một chuyên gia năng lượng Ukraine, cho dù có đạt được thỏa thuận mua khí đốt từ Nga, thì đường ống dẫn của nước này với công suất khoảng 2 tỷ mét khối khí/tháng, sẽ không cho phép nhập khẩu ồ ạt, và rất có thể người dân Ukraine lại phải chuẩn bị tư tưởng để đối mặt với một mùa đông thiếu hụt năng lượng nữa.