Binh sĩ Ukraine tải rocket lên bệ phóng gần tiền tuyến ở vùng Kharkiv ngày 12/8. Ảnh: Reuters
Từ mùa xuân sang mùa hè, quân đội Ukraine hứng chịu những đợt pháo kích dữ dội không ngừng ở miền đông, liên tục mất kiểm soát lãnh thổ và tổn thất nghiêm trọng trong một cuộc đối đầu không cân sức. Nhưng những tuần gần đây, tình hình đang thay đổi với sự trợ giúp của các loại vũ khí mới, và Ukraine đã thành công, ít nhất là hiện tại, trong việc làm chậm bước tiến của Nga.
Được cung cấp kho vũ khí tầm xa của phương Tây và sự hỗ trợ của các tay súng kháng chiến, Ukraine đã có thể tấn công lực lượng Nga vào sâu sau chiến tuyến, cắt đứt các tuyến hậu cần quan trọng, gia tăng tấn công vào những mục tiêu then chốt đối với tiềm năng chiến đấu của Moskva.
Các vũ khí mới cũng đã buộc Nga phải điều chỉnh trên chiến trường, tạo ra một số không gian hơn để người Ukraine đưa ra các quyết định chiến lược hơn.
Trong tuần qua đã xảy ra loạt vụ nổ tại một căn cứ không quân trên bán đảo Crimea. Giới chức Ukraine cho rằng đây là kết quả một cuộc tấn công của lực lượng đặc nhiệm được các chiến binh kháng chiến địa phương hỗ trợ, trong khi Moskva khẳng định không có bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào cơ sở ở Crimea.
Khói bốc lên sau vụ nổ tại một căn cứ quân sự Nga gần Novofedorivka, Crimea ngày 9/8.
Cách tiếp cận này đặc biệt phù hợp với vùng Kherson ở miền nam, nơi nhiều tuần qua Ukraine đang tìm cách mở đầu cho một cuộc phản công. Toàn bộ nguồn cung cấp cho thành phố Kherson, thủ phủ vùng, phụ thuộc vào 4 cây cầu bắc qua sông Dnipro, khiến nơi này dễ bị tổn thương hơn những thành phố khác bị Nga kiểm soát.
Ngày 13/8, Ukraine tuyên bố đã tấn công trúng cây cầu cuối cùng trong số 4 cây cầu huyết mạch đó, khiến hàng nghìn binh sĩ Nga có nguy cơ bị cô lập và cắt đứt nguồn tiếp tế - theo các quan chức tình báo phương Tây.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Oleksii Reznikov, cho biết trong một cuộc phỏng vấn tuần trước với Pravdd (Ukraine): “Do vậy, cần phải thay đổi chiến thuật, chiến đấu theo một cách khác”.
Chiến lược này dường như đang tạo ra một số kết quả. Mặc dù quân đội Ukraine không đạt được lợi ích lớn về lãnh thổ, họ đã làm chậm được bước tiến của Nga trên khắp mặt trận, và ít nhất cũng phải gánh chịu những tổn thất nặng nề mà Kiev đã phải hứng chịu trong những tháng gần đây.
Tuy nhiên, người Nga vẫn tiếp tục gây áp lực ở các tiền tuyến ở miền đông và miền nam, dù một số vị trí đang dần chệch choạc. Những bước tiến vẫn gia tăng trước những cuộc tấn công của Ukraine cho thấy Nga vẫn đủ lực lượng để tiếp tục chiến dịch.
Binh sĩ Ukraine khai hỏa rocket Grad nhằm hướng lực lượng Nga ở vùng Kharkiv ngày 12/8. Ảnh: Reuters
Trong khi đó, những nỗ lực của Ukraine ở miền nam ít thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận, thay vào đó là mở rộng chiến lược đã áp dụng từ đầu cuộc xung đột - tấn công với sự hỗ trợ của vũ khí tầm xa mới, nhằm san bằng "sân chơi" với Nga.
Trước thực tế quân đội Nga vượt trội lực lượng Ukraine về sức mạnh quân sự, phía Ukraine phải đổi mới và linh hoạt hơn. “Rõ ràng người Ukraine không thể sánh với Nga về các đơn vị và binh sĩ. Vì vậy Ukraine phải rất thận trọng trong cách hút các lực lượng Nga”, ông Samuel Bendett, nhà phân tích vũ khí Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân Mỹ nhận định.
Ở miền Đông, với các vùng đồng bằng rộng lớn, Nga ban đầu có thể tận dụng ưu thế về quân số và hỏa lực, lấn lướt quân đội Ukraine bằng những trận địa pháo không ngừng, sau đó tiến quân kiểm soát lãnh thổ.
Các binh sĩ Ukraine khai hỏa ở Bakhmu, miền đông Ukraine, nơi bước tiến của Nga gần đây bị đình trệ. Anh: Reuters
Nhưng giờ đây, khi được cung cấp các loại pháo tầm xa mới, như Hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động cao (HIMARS) do Mỹ sản xuất, Ukraine đã có thể làm chậm bước tiến của Nga và chuyển hướng đến những gì mà tướng lĩnh Kiev coi là vùng lãnh thổ thuận lợi hơn ở miền Nam.
Ở đó, đặc biệt là ở vùng Kherson, khu vực đầu tiên mà Kiev mất kiểm soát, Ukraine hy vọng rằng họ hy vọng bắt đầu lật ngược tình thế. Sử dụng HIMARS và các loại vũ khí tầm xa khác, các lực lượng Ukraine đã dần tiêu hao khả năng của Nga trong việc điều binh sĩ và thiết bị tới để giữ vùng lãnh thổ ở bờ tây sông Dnipro, bao gồm cả thủ phủ Kherson.
Serhii Khlan, cố vấn của lãnh đạo Cơ quan quản lý quân sự vùng Kherson, cho biết việc phá hủy cây cầu cuối cùng còn sót lại bắc qua sông Dnipro hôm 13/8 là một phần trong chiến lược của Ukraine nhằm cản bước người Nga.
“Tất nhiên, họ sẽ tìm cách sửa chữa, tìm kiếm một giải pháp thay thế cho các giao lộ. Nhưng vấn đề sẽ là thời gian, tiền bạc, và sau đó ngay khi họ chuẩn bị và có được thiết bị, sức mạnh, chúng tôi sẽ phá hủy một lần nữa”, ông Khlan nói.
Theo các chỉ huy Ukraine, ý tưởng của họ là phá hủy các điều kiện để Nga có thể rút quân qua sông Dnipro khi đối mặt với cuộc phản công dự kiến của Ukraine.
Ở miền đông Ukraine, nỗ lực chính của Nga hiện tập trung vào việc cố gắng kiểm soát thêm lãnh thổ ở vùng Donetsk, và đã xảy ra giao tranh dữ dội trong những ngày gần đây ở khu vực xung quanh thị trấn Pisky. Bộ Quốc phòng Nga cho biết 13/7 rằng thị trấn đã thất thủ, nhưng tuyên bố này không được xác minh độc lập.
Cách thức ngày càng rõ ràng hơn của Ukraine là thực hiện các cuộc tấn công làm suy yếu khả năng của Moskva trong việc duy trì các lực lượng đã triển khai trên mặt trận.
Kíp pháo thủ Ukraine gần Bakhmut, ngày 11/8. Ảnh: New York Times
Andrii Ryzhenk, một cựu quan chức quân sự hàng đầu của Ukraine, hiện là cố vấn tại Trung tâm Chiến lược Quốc phòng Ukraine, cho biết: “Chúng tôi tìm kiếm điểm yếu của người Nga, xác định điểm yếu của kẻ thù”. Phương pháp này được hỗ trợ bởi vũ khí tầm xa của phương Tây và cũng được các quan chức phương Tây khuyến khích.
Điều quan trọng trong nỗ lực của Nga nhằm giữ quyền kiểm soát ở miền nam Ukraine là lợi thế từ Crimea, nơi Nga đã sáp nhập năm 2014. Trước cuộc xung đột, Moskva đã cử hàng chục ngàn binh sĩ tới bán đảo này, và họ đã kiểm soát các vùng phía nam như Kherson và Zaporizhzhia chỉ trong vòng vài ngày.
Kể từ đó, các tuyến đường sắt từ Crimea trở nên rất quan trọng trong việc cho phép Moskva chuyển vũ khí và thiết bị hạng nặng vào miền nam Ukraine. Tuần trước, Cơ quan Tình báo Quốc phòng của Anh cho biết người Ukraine đã tấn công một tuyến đường sắt quan trọng từ bán đảo, khiến “tuyến đường sắt nối Kherson với Crimea khó có khả năng tiếp tục hoạt động”.
Khu vực miền nam Ukraine hiện nay về cơ bản bị cắt làm đôi bởi sông Dnipro, và cơ quan tình báo Anh cho biết ngay cả khi Nga cố gắng sửa chữa những cây cầu đã bị tấn công, các công trình đó vẫn là một điểm yếu tiềm tàng.