Xây dựng nền nông nghiệp thích ứng và bền vững

Với chủ đề “Nông nghiệp: cuộc sống hằng ngày”, Hội chợ quốc tế nông nghiệp SIA lần thứ 59, diễn ra từ ngày 25/2, thu hút trên 1.000 nhà triển lãm đến từ 20 quốc gia, 1.400 nhà chăn nuôi, với gần 4.000 động vật thuộc 350 giống loài được đưa triển lãm. Bên cạnh các khu vực giới thiệu động vật, thực phẩm, rượu vang, sản phẩm sức khỏe, trang trại và các sản phẩm nông nghiệp khác, hội chợ còn có các hoạt động giải trí và giáo dục, bao gồm các cuộc thi, trình diễn, diễn đàn và hội thảo. 

Sự kiện thường niên lớn nhất của ngành nông nghiệp Pháp là dịp để các nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ nông nghiệp giới thiệu các sản phẩm mới và công nghệ tiên tiến, đồng thời trình diễn các giải pháp để phát triển nông nghiệp bền vững và bảo vệ môi trường. Đây cũng là dịp để các nhà lãnh đạo, các chuyên gia hoạch định chính sách nắm bắt tâm tư nguyện vọng, tìm hiểu thách thức, khó khăn của những người làm nông nghiệp, nghiên cứu xu hướng thị trường để từ đó đưa ra những chính sách hợp lý giúp ngành nông nghiệp phát triển bền vững.

Với sự tham gia của nhiều đại diện từ khắp nơi trên thế giới, SIA 2023 cũng tạo cơ hội để trao đổi kiến thức và tìm kiếm đối tác cho cơ hội kinh doanh mới cũng như triển vọng hợp tác trong lĩnh vực này. Năm 2022, trên 500.000 khách tham quan, trong đó có 33.000 chuyên gia, đã đến với hội chợ này để khám phá bức tranh toàn cảnh về nông nghiệp Pháp.

Là một ngành kinh tế quan trọng của Pháp, nông nghiệp đóng góp đáng kể vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của đất nước. Viện Thống kê và Nghiên cứu kinh tế quốc gia (Insee) cho biết nông nghiệp và các ngành liên quan đóng góp khoảng 2,3% GDP của nước này. Đặc biệt năm ngoái, giá nguyên liệu thô tăng vọt, từ lúa mì đến hạt cải dầu, đường, ngô, chưa kể bơ hay sữa bột, đã gây hiệu ứng bất ngờ cho nền nông nghiệp Pháp. Theo dữ liệu của Insee, tổng giá trị sản xuất nông nghiệp Pháp đạt 95,8 tỷ euro (101,4 tỷ USD), với mức tăng cao chưa từng có 17,4% so với năm 2021, sau 2 năm suy giảm.

Ngũ cốc là lĩnh vực mang lại giá trị cao nhất với 17,9 tỷ euro (18,9 tỷ USD), tiếp theo là rượu vang với 13,8 tỷ euro (14,6 tỷ USD), lĩnh vực chăn nuôi với 13 tỷ euro (13,7 tỷ USD) và các sản phẩm từ sữa là 12,6 tỷ euro (13,3 tỷ USD).

Nông nghiệp Pháp đóng góp khoảng 30% tổng giá trị xuất khẩu quốc gia. Các sản phẩm nông nghiệp chủ lực được xuất khẩu bao gồm rượu vang, thịt gia cầm, sữa, ngô, lúa mì, đậu, hạt giống và trái cây. Đối tác thương mại lớn nhất của Pháp trong ngành nông nghiệp bao gồm các quốc gia trong Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Thụy Sĩ. Trong đó, xuất khẩu nông sản sang các quốc gia EU chiếm phần lớn, đóng góp khoảng 60% tổng giá trị xuất khẩu nông sản của Pháp.

Mặc dù đạt được những kết quả khả quan, nhưng ngành nông nghiệp của Pháp cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của dịch COVID-19, thiếu hụt lao động và giá cả nguyên liệu đầu vào tăng, sự cạnh tranh từ các nước khác… 

Trong các thách thức kể trên, việc thích ứng với biến đổi khí hậu và bù đắp sự thiếu hụt lao động nông nghiệp là hai vấn đề đang được quan tâm hàng đầu.

Thích ứng với sự thay đổi khí hậu là một bài toán vô cùng khó khăn và tốn kém. Theo một báo cáo gần đây của Bộ Nông nghiệp, chi phí để các trang trại của Pháp thích ứng với biến đổi khí hậu đã lên tới 3 tỷ euro/năm (3,18 tỷ USD). Trong đó, 1 tỷ euro (1,06 tỷ USD) liên quan đến sự khan hiếm nước và 1 tỷ euro liên quan đến các hiểm họa (sương giá, hạn hán,...). Ngân sách để đổi mới dần vườn cây ăn trái của Pháp lên tới khoảng 600 triệu euro/năm (635 triệu USD).

Bên cạnh những thách thức về khí hậu, việc đội ngũ nông dân già hóa mà không có lực lượng thay thế cũng đang là một mối đe dọa tiềm tàng cho nông nghiệp Pháp. Khoảng gần 200.000 chủ trang trại sẽ nghỉ hưu trong vòng 10 năm tới. Từ năm 2010 đến năm 2020, số lượng trang trại đã giảm 21%, từ 490.000 xuống còn 9.000, tức là gần 100.000 trang trại bị xóa sổ trên bản đồ nông nghiệp Pháp trong 10 năm do không có người tiếp quản.

Để khắc phục những vấn đề này, Bộ Nông nghiệp, các vùng và đại diện giới nông nghiệp Pháp đã tổ chức nhiều cuộc tham vấn nhằm đưa ra một dự luật định hướng nông nghiệp để đáp ứng "thách thức đổi mới thế hệ" và "thích ứng với biến đổi khí hậu". Bốn vấn đề nằm trong danh mục tham vấn do Nhà nước và các vùng đồng thí điểm là định hướng và đào tạo, chuyển giao trang trại, gây dựng đội ngũ nông dân trẻ và thích ứng với khí hậu. 

Hướng tới sự phát triển bền vững, ngành nông nghiệp của Pháp cũng đang chuyển đổi để tập trung vào sản xuất nông sản xanh và sạch, với mục tiêu tăng cường cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu của thị trường. Các chính sách hỗ trợ của chính phủ và sự chuyển đổi sang các phương pháp sản xuất nông nghiệp xanh hơn có thể giúp giảm thiểu những tác động của môi trường và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành nông nghiệp Pháp trong tương lai.

Hiện nay xu hướng tiêu dùng sản phẩm nông nghiệp ở Pháp đã có nhiều thay đổi, theo đó người dân ưa chuộng dùng các sản phẩm hữu cơ, chất lượng cao, sản xuất tại địa phương. Nền nông nghiệp Pháp đã và đang tìm tòi các hướng phát triển để đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng này. 

Cụ thể là Pháp đang có nhiều nỗ lực để phát triển nông nghiệp xanh, theo các xu hướng: sử dụng phương pháp canh tác hữu cơ nhằm nhằm giảm thiểu sử dụng hóa chất và tăng cường khả năng định vị của đất, sử dụng các giải pháp thân thiện với môi trường bao gồm việc sử dụng phân bón hữu cơ, tạo điều kiện cho việc tái chế các chất thải, và sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng Mặt Trời và gió; áp dụng các kỹ thuật canh tác bền vững để giảm thiểu việc sử dụng thuốc trừ sâu và hóa chất độc hại, trong đó người nông dân được khuyến khích áp dụng các kỹ thuật canh tác bền vững như quản lý đất, phòng ngừa sâu bệnh và cung cấp nước tối ưu. 

Đẩy mạnh sản xuất hữu cơ vốn được coi là một trong những cách làm hiệu quả để đảm bảo an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường và cuối cùng là tăng cường chất lượng đất được xem là yếu tố quan trọng tiên quyết đối với sản xuất nông nghiệp xanh.

Việc phát triển nông nghiệp bền vững đang trở thành một chủ đề quan trọng ở Pháp, nhận được sự quan tâm lớn của người dân và chính phủ. Những sự kiện như Hội chợ nông nghiệp Pháp 2023 sẽ cung cấp thêm các giải pháp để có thể đạt được các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao mà vẫn đảm bảo sự phát triển bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và vì lợi ích của người dân.