Sáu tháng đã trôi qua kể từ khi nổ ra cuộc bạo loạn ở Xyri. Thực tế ngày càng cho thấy các nỗ lực biểu tình hòa bình nhằm lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad đã thất bại. Trước mắt, triển vọng các bên gặp nhau tại bàn đàm phán vẫn chưa xuất hiện. Cuộc nổi dậy có vẻ như đã chuyển sang một giai đoạn mới nguy hiểm hơn, đó là xung đột vũ trang.
Tờ “Người Bảo vệ” (Anh) ngày 26/9 nhận định, thất bại của những người biểu tình trong việc lật đổ ông Assad, hoặc ít nhất trong việc buộc ông phải ngồi vào bàn đàm phán, bắt nguồn từ một số nguyên nhân. Nguyên nhân đầu tiên và dễ thấy nhất là lực lượng biểu tình thiếu sự thống nhất, thiếu sự lãnh đạo tập trung và mục tiêu rõ ràng. “Hội đồng Dân tộc Xyri” - học theo mô hình ở Libi - chỉ mới được công bố thành lập hồi tuần trước tại Thổ Nhĩ Kỳ và thiếu sự ủng hộ ở cả trong lẫn ngoài nước. Ngoài ra, thái độ do dự giữa ủng hộ và phản đối của cộng đồng Arập và các nước phương Tây đối với tình hình Xyri cũng khiến cuộc nổi dậy thiếu sức mạnh.
Nhận thấy cuộc biểu tình hòa bình ở Xyri đang đi đến thất bại và nó đã đi quá xa để có thể dừng lại, các quan chức Mỹ đang tính đến khả năng tình trạng bạo lực có tổ chức sẽ leo thang tại đất nước này. Tờ “Thời báo New York” mới đây tiết lộ: “Mỹ đang hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận các biện pháp đối phó một khi xảy ra nội chiến ở Xyri... Một cuộc xung đột tại nước này có thể nhanh chóng kích động sự căng thẳng tại một khu vực vốn đầy bất ổn”. Một cựu quan chức thuộc chính quyền Obama nói thêm: “Tại Xyri, cộng đồng Hồi giáo Sunni (chiếm đa số) đang tăng cường vũ trang. Tình hình đang diễn biến theo chiều hướng xung đột vũ trang”.
Nhận định trên phù hợp với những diễn biến trong khu vực, nơi một nhóm phần tử đảo ngũ có tên gọi “Quân đội Xyri tự do” đang gây chú ý khi họ lên kế hoạch phản kháng bằng vũ trang có tổ chức. Lãnh đạo của nhóm này, tướng Riad Asaad, phát biểu trên tờ “Bưu điện Oasinhtơn”: “Đây là khởi đầu của một cuộc nổi dậy vũ trang”. Giống như các nhóm nổi dậy ở Benghazi của Libi, nhóm “Quân đội Xyri tự do” tuyên bố sẽ tìm một căn cứ an toàn ở miền bắc Xyri, thuyết phục cộng đồng quốc tế áp đặt vùng cấm bay và phát động một chiến dịch quân sự lật đổ ông Assad.
Nir Rosen, phóng viên đặc biệt của mạng tin Al-Jazeera, người vừa có một chuyến đi dọc Xyri, đã kể lại trong một bài báo: “Càng ở Xyri lâu, tôi càng cảm nhận rõ một chủ đề xuyên suốt trong các tuyên bố của phe đối lập: Một cuộc vận động phản kháng bằng vũ lực và có tổ chức chống lại sự đàn áp của chính phủ”. Một nhân vật cấp cao thuộc phe đối lập ở Đamát đã nói với Rosen rằng: “Cuối cùng, chúng tôi không thể giành tự do mà không có vũ khí”. Có thể nói, cuộc nội chiến ở Xyri có vẻ như đã thực sự bắt đầu.
Vũ Hội (P/v TTXVN tại Anh)