Bị cáo Tất Thành Cang là người có vai trò dẫn dắt và quyết định sự việc phạm tội

Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh giữ quyền công tố tại tòa đã phát biểu đối đáp lại quan điểm bào chữa của các luật sư, trong đó đáng chú ý là đối đáp lại nội dung luật sư cho rằng bị cáo Tất Thành Cang, cựu Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh không phạm tội. 

Trước đó, đại diện Viện Kiểm sát đã đề nghị Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Tất Thành Cang mức án 12 đến 14 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” theo Điều 219 Bộ luật Hình sự 2015. Bào chữa cho bị cáo Tất Thành Cang, Luật sư Trần Văn Sự cho rằng bị cáo không phải là chủ thể của tội danh trên mà trong vụ án này chủ thể là Văn phòng Thành ủy. Luật sư khẳng định bị cáo Tất Thành Cang chỉ có quan hệ pháp lý với Văn phòng Thành ủy có phần vốn góp tại SADECO, không có quan hệ pháp luật với SADECO. Thành ủy không can thiệp vào hoạt động sản xuất kinh doanh, điều hành hoạt động của SADECO mà chỉ có quyền góp ý tại đại hội đồng cổ đông SADECO. Những người đại diện vốn nhà nước tại SADECO đương nhiên phải tuân thủ quy định pháp luật mà không cần chỉ đạo. 

Đồng thời, Luật sư cho rằng, Viện Kiểm sát xác định bị cáo Tất Thành Cang có vai trò đầu vụ trong việc chuyển nhượng 9 triệu cổ phần là không đúng sự thật khách quan. Bị cáo Tề Trí Dũng đã khai trước tòa là bị cáo Tất Thành Cang không chỉ đạo mà chỉ mở lời với ông Dũng tạo điều kiện cho Nguyễn Kim trở thành cổ đông chiến lược. Tại tòa, bị cáo Tất Thành Cang cũng đã phủ nhận điều này và cho rằng bị cáo Tề Trí Dũng khai không đúng sự thật. 

Tại phiên tòa hôm nay, đối đáp lại quan điểm trên của luật sư, đại diện Viện Kiểm sát đã chỉ ra sự mâu thuẫn trong lời bào chữa. Cụ thể, thứ nhất luật sư cho rằng bị cáo Tất Thành Cang không phải chủ thể của tội phạm mà là Văn phòng Thành ủy, nhưng chính luật sư cũng lại cho rằng, bị cáo là người phụ trách Văn phòng Thành ủy. 

Tại cáo trạng, kiểm sát viên chỉ rõ, theo Quy chế 6-QĐ/TU ngày 8/11/2016 của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy trực tiếp chỉ đạo hoạt động của các ban Thành ủy và phụ trách Văn phòng Thành ủy. Như vậy, bị cáo chính là người chỉ đạo, phụ trách Văn phòng Thành ủy. Điều này đã được chứng minh cụ thể qua việc bị cáo Phạm Văn Thông, là Phó Chánh Văn phòng Thành ủy đã phải xin ý kiến bị cáo Tất Thành Cang về việc phát hành 9 triệu cổ phiếu tại Công ty SADECO. Điều này cũng được bị cáo Cang thừa nhận qua quá trình điều tra, cũng như qua phần thẩm vấn trực tiếp tại phiên tòa. 

Thứ hai, luật sư cho rằng bị cáo Tất Thành Cang không phạm tội, bị cáo không có quyền quyết định việc chuyển nhượng cổ phần, vì bị cáo không phải là chủ sở hữu tài sản của Nhà nước ở Đảng bộ Thành phố. Tuy nhiên, cũng chính luật sư lại cho rằng bị cáo đã chỉ đạo việc thu hồi việc chuyển nhượng 9 triệu cổ phần, tránh gây thiệt hại cho tài sản cho nhà nước.

Tranh luận về vai trò của bị cáo Tất Thành Cang trong vụ án, theo đại diện Viện Kiểm sát, sau khi bị cáo Tất Thành Cang ký bút phê "Đồng ý" vào tờ trình 1148 chấp thuận chủ trương phát hành 9 triệu cổ phần SADECO với giá 40.000/cổ phần cho cổ đông chiến lược, Văn phòng Thành ủy đã ban hành thông báo 495 cụ thể hóa tờ trình 1148 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Bí thư Thường trực. Từ đó, việc chuyển nhượng cho SADECO được hoàn thành. Viện Kiểm sát truy tố bị cáo, luận tội đối với bị cáo Tất Thành Cang chính là hành vi có tính chất quyết định - là bút phê “Đồng ý” vào tờ trình mà Lãnh đạo Văn phòng Thành ủy xin ý kiến. 

Quá trình điều tra cũng như phần thẩm vấn trực tiếp tại phiên tòa, Viện Kiểm sát cũng đã hỏi rõ bị cáo Tất Thành Cang là có làm rõ, có yêu cầu Văn phòng Thành ủy báo cáo hoặc cung cấp tài liệu về việc một cổ đông cụ thể là ai, có thực hiện việc đấu giá công khai hay không? Bị cáo Tất Thành Cang đã trả lời là không yêu cầu bổ sung tài liệu, cũng không yêu cầu báo cáo bổ sung gì thêm, do vậy, mặc nhiên được hiểu là bị cáo biết và đã quyết định nên bị cáo phải chịu trách nhiệm đối với việc quyết định của mình. 

Đại diện Viện Kiểm sát lập luận, mặc dù bị cáo Tất Thành Cang phủ nhận có quan hệ với ông Nguyễn Kim, phủ nhận lời khai của bị cáo Tề Trí Dũng về việc bị cáo Tất Thành Cang gọi bị cáo Dũng đến nhà dùng cơm, rồi truyền đạt ý kiến đề nghị Dũng cho Công ty Nguyễn Kim tham gia góp vốn vào SADECO, tuy nhiên Viện Kiểm sát cho rằng lời khai của bị cáo Tề Trí Dũng là có căn cứ. Theo Viện Kiểm sát, thực tế là xuyên suốt quá trình chuyển nhượng cổ phần tại Công ty SADECO, chỉ có duy nhất Công ty Nguyễn Kim được tiếp xúc, làm việc và cuối cùng là đã ký hợp đồng chuyển nhượng trót lọt cổ phần của Công ty SADECO với giá thấp mà không có bất kỳ một đơn vị nào khác. 

Ngày 24/4/2017, nhóm đại diện vốn gồm các bị cáo Huỳnh Phước Long và Trần Công Thiện ký Tờ trình (không số) gửi Văn phòng Thành ủy. Ngày 28/4/2017, bị cáo Phạm Văn Thông ký Tờ trình số 1148 gửi bị cáo Tất Thành Cang, ngày 16/5/2017, bị cáo Tất Thành Cang có bút phê “Đồng ý” vào Tờ trình số 1148, sau đó, bị cáo Phạm Văn Thông ký Thông báo số 495 thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Bí thư Thường trực Thành ủy. Đến ngày 27/06/2017, Văn phòng UBND Thành phố Hồ Chí Minh có Công văn số 8399, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch Thường trực về việc giảm tỷ lệ vốn nhà nước và phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược. 

Đại diện Viện Kiểm sát phân tích, dù bị cáo Tề Trí Dũng là Tổng Giám đốc Công ty IPC, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty SADECO, tuy nhiên, tại Công ty SADECO có phần vốn góp của UBND Thành phố và Văn phòng Thành ủy, nên nếu không có sự đồng ý của đại diện chủ sở hữu, chắc chắn bị cáo Tề Trí Dũng không thể tự mình quyết định và thực hiện được việc chuyển nhượng cổ phần tại Công ty SADECO cho Công ty Nguyễn Kim.

Viện Kiểm sát nhấn mạnh, thời điểm xảy ra hành vi phạm tội, bị cáo Tất Thành Cang đang có vai trò pháp lý đặc biệt, có quyền lực rất lớn, vì đó là lúc giao thời khi Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh chưa có Bí thư. Như vậy có thể thấy, mặc dù là Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, nhưng thực tế bị cáo Tất Thành Cang đảm nhiệm vai trò của Thường trực Thành ủy. Thời điểm bị cáo bút phê đồng ý để Văn phòng Thành ủy truyền đạt ý kiến là vào ngày 16/5/2017.

Lời khai của bị cáo Tề Trí Dũng là phù hợp với quá trình, diễn biến của hành vi phạm tội. Bị cáo Tất Thành Cang là người định hướng việc lựa chọn Công ty Nguyễn Kim, để bị cáo Tề Trí Dũng cùng các bị cáo khác trong vụ án thực hiện chuyển nhượng cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim. 

Bị cáo Tất Thành Cang cho rằng mình chỉ thực hiện đúng nhiệm vụ của mình nhưng thực tế bị cáo đã làm trái quy trình, chỉ đạo ngược khi không phải cấp dưới tham mưu cho bị cáo, mà bị cáo đã chỉ đạo từ trước, cấp dưới đã triển khai, thực hiện đúng ý đồ của bị cáo mà thôi. Điều đó thể hiện vai trò xuyên suốt của bị cáo. Với địa vị pháp lý của mình, bị cáo là người có vai trò dẫn dắt và quyết định sự việc phạm tội. 

Viện Kiểm sát nhấn mạnh, bản thân bị cáo Tất Thành Cang với vai trò lãnh đạo, lại chối bỏ trách nhiệm, phủ nhận lời khai của cấp dưới. Viện Kiểm sát đề nghị mức hình phạt đối với bị cáo Tất Thành Cang là hoàn toàn có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật.