Quang cảnh phiên tòa.
Đây là vụ kiện hy hữu khi không chỉ đương sự mà chính Văn phòng Công chứng cũng đề nghị Tòa tuyên vô hiệu hợp đồng do Văn phòng này ký công chứng.
Nguyên đơn trong vụ án này là ông Nguyễn Huy Thành (ở thôn 2, xã Ninh Hiệp) khởi kiện yêu cầu trả lại cho vợ chồng ông quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất diện tích 154 m2 tại địa chỉ thôn 2, xã Ninh Hiệp.
Tại phiên tòa, ông Nguyễn Huy Thành trình bày, mảnh đất này vợ chồng ông sinh sống đã lâu, con trai ông là Nguyễn Huy Tuấn đã mang giấy tờ đất này đặt cho bà Đỗ Minh Thu (ở phường Hàng Bông, quận Hoàn Kiếm) để vay 500 triệu đồng. Vợ chồng ông Thành không biết về việc đặt giấy tờ nhà đất này.
Ông Thành tìm gặp bà Thu để đề nghị thanh toán nợ vay cho anh Tuấn, bà Thu không đồng ý. Bà Thu cho biết đã chuyển quyền sử dụng thửa đất trên sang tên ông Đỗ Toàn Thắng (em trai bà Thu), trong khi ông Thành vẫn đang sử dụng nhà đất.
Qua tìm hiểu, ông Thành được biết ngày 19/12/2017, Văn phòng Công chứng Trần Thiết đã công chứng bản Hợp đồng ủy quyền có nội dung: Ông Nguyễn Huy Thành và vợ là bà Nguyễn Thị Nghiêm ủy quyền cho anh Nguyễn Huy Tuấn được toàn quyền định đoạt thửa đất nêu trên.
Ngày 28/12/2017, anh Nguyễn Huy Tuấn ký bản Hợp đồng chuyển nhượng thửa đất trên cho anh Đỗ Toàn Thắng. Trong khi đó, ông Thành, bà Nghiêm chưa từng đến Văn phòng Công chứng Trần Thiết. Anh Tuấn cũng không biết Văn phòng Công chứng Trần Thiết ở đâu.
Sau khi phát hiện ra vụ việc, ông Nguyễn Huy Thành đã khởi kiện ra Tòa án nhân dân huyện Gia Lâm yêu cầu hủy Hợp đồng công chứng ủy quyền; hủy Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại Văn phòng Công chứng Trần Thiết và buộc ông Thắng trả lại cho vợ chồng ông quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất nói trên.
Nguyên đơn Nguyễn Huy Thành trình bày trước Tòa.
Bị đơn trong vụ án là bà Đỗ Minh Thu trình bày, nhà đất nói trên là do vợ chồng ông Nguyễn Huy Thành ủy quyền cho anh Tuấn bán lại cho bà Thu và bà Thu nhờ anh Thắng đứng tên giúp sổ đỏ này.
Là nơi trực tiếp thực hiện công chứng việc mua bán này, đại diện Văn phòng Công chứng Trần Thiết thừa nhận có sự giả mạo của người đến Văn phòng Công chứng để ký hợp đồng ủy quyền. Do vậy, Văn phòng Công chứng đề nghị Tòa tuyên vô hiệu đối với hợp đồng ủy quyền nói trên.
Liên quan đến vụ việc, ông Đỗ Toàn Thắng đã đem mảnh đất nói trên thế chấp tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Nam Hà Nội để bảo đảm cho nghĩa vụ trả nợ của Công ty Cổ phần đầu tư xuất nhập khẩu Khánh An tại tất cả các Hợp đồng cấp tín dụng.
Đại diện Agribank - Chi nhánh Nam Hà Nội khẳng định, cán bộ ngân hàng có xuống nhà đất để xem xét thẩm định nhưng không lập biên bản. Ông Nguyễn Huy Thành (nguyên đơn) cho rằng hoàn toàn không biết có việc nhà đất của gia đình mình bị thế chấp tại Ngân hàng và chưa bao giờ thấy cán bộ ngân hàng xuống kiểm tra đo đạc nhà đất. Bản thân gia đình ông vẫn sinh sống thường xuyên tại nhà đất của mình.
Hội đồng xét xử nhận thấy, Ngân hàng có quyền và nghĩa vụ xem xét, thẩm định trực tiếp tài sản thế chấp khi cấp hạn mức tín dụng nhưng Ngân hàng đã không thực hiện các thủ tục theo quy định. Việc xem xét thẩm định tài sản thế chấp đối với mảnh đất này không được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, không đảm bảo tính khách quan, minh bạch, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông Thành, bà Nghiêm là những người không tham gia các giao dịch nhưng phải chịu thiệt hại, mất thửa đất thuộc quyền sử dụng của mình do việc giả mạo Hợp đồng ủy quyền gây ra là không phù hợp với pháp luật, không phù hợp với đạo đức xã hội. Tòa án xác định: Ngân hàng có lỗi trong việc thực hiện trình tự, thủ tục thế chấp tài sản. Do đó, không có căn cứ để bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình là Agribank.
Sau khi nghiên cứu các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ, xem xét nội dung trình bày của các bên liên quan, Tòa án đã quyết định chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thành, tuyên hủy hợp đồng ủy quyền, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của Văn phòng Công chứng Trần Thiết, buộc ông Đỗ Toàn Thắng phải trả lại cho vợ chồng ông Thành nhà đất nói trên.