Kiểm tra vườn ươm quế giống, ra thiết bị… khai thác khoáng sản

Nhận được phản ánh của người dân tại vườn ươm quế giống, thuộc vùng lòng hồ thủy điện Lai Châu ở bản Nận Hạ, xã Can Hồ, huyện Mường Tè có hoạt động khai thác và xay xát đá, nhóm phóng viên đã theo dõi nhiều ngày tại đây. 

Tuy là vườn ươm quế giống nhưng phóng viên phát hiện khu vực tập kết quặng đá và nhiều máy móc như: máy xúc, xe tải, máy nổ, hệ thống ống nước, bể lắng… cho hoạt động khai thác và chế biến. 

Sau khi xác định được có dấu hiệu vi phạm, ngày 27/7, nhóm phóng viên đã làm việc với UBND xã Kan Hồ, huyện Mường Tè đề nghị xã Can Hồ tiếp cận, kiểm tra đột xuất vườn ươm này và phát hiện nhiều việc ngỡ ngàng.

Chiều cùng ngày, đoàn công tác gồm Chủ tịch UBND xã Can Hồ là ông Lý Chà Lối cùng cán bộ địa chính, lực lượng công an xã và nhóm phóng viên tiếp cận vườn ươm. Cổng vào vườn ươm được khóa chặt dù có nhân viên ở bên trong. Sau gần 1 tiếng đồng hộ gọi điện nhiều lần cho bà Vân- Chủ vườn ươm quế giống đề nghị mở để cơ quan chức năng vào làm việc nhưng vẫn không được, đoàn công tác phải đi đường vòng, men theo khu vực lòng hồ để tiếp cận hiện trường.

Tại đây, đoàn công tác phát hiện rất nhiều quặng màu nâu cùng loại đá có màu trắng được đổ thành nhiều đống lớn trên bãi. Có loại đã xay nhỏ, loại vẫn còn thô. Bên cạnh đó còn có các phương tiện và vật dụng như: máy nổ, máy múc, bể lắng, hệ thống ống nước… tại hiện trường. Kiểm tra một khu vực gần vườn ươm cạnh dãy nhà kiên cố, đoàn công tác nhận thấy dấu hiệu một cửa hầm được che bằng tấm tôn. Tuy nhiên, cửa hầm này đã bị đất, đá đổ lên cao bịt lại.

Đứng từ đường tỉnh lộ 127 nhìn xuống, rất khó phát hiện bãi tập kết này vì chung quanh được che chắn các vườn ươm quế. Chỉ đi theo lối bờ sông thì mới nhìn thấy rõ ràng. Ông P.C.T, một người dân sống gần khu vực vườn ươm quế giống cho biết, thấy họ nói là làm quế nhưng suốt ngày ông nghe tiếng máy xay đá kêu ầm ầm. Đây là điểm khai thác vàng cũ vẫn còn hầm ở trong đó.

Theo tìm hiểu của phóng viên, khu vực khuôn viên vườn ươm quế giống rộng hàng nghìn m2 này trước đây là điểm nóng về khai thác vàng trái phép, gây mất trật tự, an ninh xã hội của xã Can Hồ và được huyện Mường Tè, chính quyền địa phương dẹp bỏ. Thế nhưng, khoảng 1 tháng nay, nhiều người dân cho biết có nhân công và các máy móc phục vụ cho hoạt động nghiền, sàng lọc khoáng sản.

Trước đó, ngày 21/7/2022, đoàn công tác của xã Can Hồ cũng đã bất ngờ kiểm tra đột xuất vườn ươm đã phát hiện 4 công nhân của vườn ươm đang sử dụng máy múc, máy nổ, máy sàng để lọc, nghiền khoáng sản. Tổ công tác yêu cầu dừng hoạt động và lập văn bản. Tuy nhiên, các đối tượng không chịu hợp tác, không ký vào văn bản kiểm tra hiện trường.

Có mặt tại vườn ươm quế, anh Nguyễn Văn Anh quê ở Yên Bái, công nhân vườn ươm cho biết, được bà Vân thuê làm việc tại vườn ươm quế hơn 2 tháng nay. Khi phóng viên hỏi làm quế giống nhưng tại sao lại có nhiều quặng đá và máy móc cho hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản thì anh Nguyễn Văn Anh lảng tránh và nói không biết, mình chỉ được thuê về làm quế giống.

Tại hiện trường kiểm tra, Chủ tịch UBND xã Can Hồ, huyện Mường Tè Lý Chà Lối xác nhận hiện trạng đúng như phóng viên phản ánh. Vườn ươm quế này của bà Vân đã có khoảng 1 năm nay. Khu đất này thuộc xã quản lý. Bà Vân lên xã trình bày xin được dùng khu đất này để làm vườn ươm quế giống. Xã cũng thấy điều đó có lợi cho bà con để phát triển kinh tế nên cho thực hiện. Xã và bà Vân chỉ thống nhất bằng miệng là cho doanh nghiệp dùng khu đất làm nơi ươm quế giống chứ không có có văn bản nào. Còn thủ tục pháp lý như thế nào thì xã cũng chưa nắm được.

Nhiều nghi vấn được đặt ra liệu doanh nghiệp Hồng Vân có núp bóng vườn ươm quế để khai thác, chế biến khoáng sản trái phép? một vườn ươm quế rộng hàng nghìn m2 và có các dãy nhà kiên cố tự phát có đầy đủ thủ tục pháp lý. Phóng viên đã liên hệ để làm việc với cơ quan chức năng như: Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Mường Tè nhưng báo bận chưa thể gặp mặt.

Thông tấn xã Việt Nam sẽ tiết tục thông tin về vụ việc.