Bản người Lô Lô ở xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc (Bảo Lạc, Cao Bằng).
Đổi thay ở vùng đồng bào Lô Lô
Đồng bào Lô Lô ở Cao Bằng có 536 hộ, sinh sống chủ yếu ở vùng cao, giao thông đi lại khó khăn. Người Lô Lô phân bố tại 11 xóm thuộc 4 xã vùng đặc biệt khó khăn của hai huyện Bảo Lâm, Bảo Lạc. Trước đây, họ sống chủ yếu bằng nghề làm nương rẫy nên cuộc sống gặp nhiều khó khăn.
Từ khi Ban Dân tộc tỉnh lập danh sách, đưa 536 hộ người Lô Lô vào diện hỗ trợ theo Quyết định 2086/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016-2025, cuộc sống của đồng bào đã thay đổi rõ rệt.
Với nguồn vốn Trung ương cấp, Ban Dân tộc tỉnh đã đầu tư phát triển sản xuất tại 11 xóm, trọng điểm là xóm Khau Cà (xã Hồng Trị), Khuổi Khon (xã Kim Cúc), huyện Bảo Lạc và xóm Cà Đổng (xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm). Mỗi xóm được nhà nước hỗ trợ 500 triệu đồng để đầu tư trồng cây hồi, cây sở lấy tinh dầu, cấp thiết bị phục vụ bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc.
Vốn nổi tiếng về nghề dệt thổ cẩm, năm 2019, xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc được nhà nước hỗ trợ sợi bông để phát triển nghề dệt vải. Từ đó, cuộc sống của các hộ dân người Lô Lô ở đây thay đổi từng ngày. Nhiều du khách đến trải nghiệm nghề dệt thổ cẩm truyền thống và bản sắc văn hóa người Lô Lô khiến Khuổi Khon trở thành một trong những địa điểm du lịch cộng đồng nổi tiếng của tỉnh.
Ông Chi Viết Hải, người có uy tín ở xóm Khuổi Khon cho biết, sau khi chính sách hỗ trợ người Lô Lô được triển khai, đời sống của đồng bào trong xóm đã được nâng lên rõ rệt. Số hộ nghèo giảm hơn 80%, hiện chỉ còn 21/110 hộ. Sản phẩm dệt thổ cẩm truyền thống của người Lô Lô đang được nhiều du khách biết đến, giúp tăng thu nhập cho người dân…
Bộ đội biên phòng tuyên truyền để người Lô Lô ở xóm Ngoàm Lồm, xã Cô Ba (Bảo Lạc, Cao Bằng) thay đổi các phong tục tập quán lạc hậu.
Tại xóm Cà Đổng, xã Đức Hạnh, qua khảo sát, ngành chức năng đã hỗ trợ để người Lô Lô ở đây trồng cây sa mộc, cây hồi. Hiện nay, cây sa mộc, cây hồi đã cho thu hoạch. Cuộc sống của người dân đang thay đổi theo hướng tích cực. Anh Hoàng Văn Hải (xóm Cà Đổng) cho biết, được nhà nước hỗ trợ đầu tư, gia đình anh có cơ hội mở rộng sản xuất để giảm nghèo. Thu nhập từ cây hồi, cây quế, các loại cây trồng khác của gia đình anh Hải ước đạt trên 50 triệu đồng/ năm.
Còn nhiều khó khăn
Có thể thấy, cuộc sống của người Lô Lô tại Cao Bằng đã có nhiều thay đổi tích cực từ khi Quyết định 2086 của Thủ tướng Chính phủ ra đời. Tuy nhiên, số hộ nghèo trong đồng bào Lô Lô còn cao, trình độ dân trí dân trí thấp, tỷ lệ mù chữ và tái mù chữ cao, tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vẫn tồn tại. Đây là những vấn đề đòi hỏi các cấp, ngành tỉnh Cao Bằng cần có nhiều chính sách để cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào Lô Lô.
Ông Hà Văn Thài, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đức Hạnh cho biết, trên địa bàn xã hiện nay có hơn 200 hộ, với 1.200 nhân khẩu. Thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ, các cấp, ngành đã đầu tư gần 10 km đường giao thông tại các xóm Cà Đổng, Cà Mèng, Cà Pèn A, Cà Pèn B, xây dựng nhà công vụ cho giáo viên, hai nhà văn hóa cộng đồng. Đường giao thông được đầu tư xây dựng đã giúp người dân đi lại thuận tiện, yên tâm sinh sống, sản xuất. Tuy nhiên, 40% số hộ đồng bào Lô Lô ở Đức Hạnh thuộc hộ nghèo, cuộc sống còn nhiều khó khăn. Nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào Lô Lô là thách thức đối với một xã nghèo như Đức Hạnh…
Xóm Ngoàm Lồm, xã Cô Ba, huyện Bảo Lạc có 22 hộ người Lô Lô, với trên 105 nhân khẩu sinh sống, trong đó gần 80% là hộ nghèo.
Thiếu tá Trần Văn Khâm, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Cô Ba cho biết, tình trạng chăn nuôi gia súc dưới gầm sàn nhà ở, sản xuất mang tính tự cung, tự cấp, người dân chưa biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi là những vấn đề tồn tại của người Lô Lô ở xã Cô Ba. Mặc dù, Đồn Biên phòng Cô Ba đã đẩy mạnh tuyên truyền giúp người dân thay đổi các hủ tục lạc hậu, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi nhưng do thiếu vốn, tập quán quen thuộc khó từ bỏ nên cuộc sống người Lô Lô vẫn còn nhiều khó khăn.
Kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo, xây dựng đời sống văn hóa
Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng đã vận dụng linh hoạt các chính sách dân tộc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo, xây dựng đời sống văn hóa trong vùng đồng bào dân tộc Lô Lô.
Người Lô Lô ở xóm Ngoàm Lồm, xã Cô Ba (Bảo Lạc, Cao Bằng) chăn nuôi bò phát triển kinh tế.
Theo đó, giai đoạn 2016-2020, Ban Dân tộc tỉnh đã đầu tư trên 40 tỷ đồng cho vùng đồng bào dân tộc Lô Lô sinh sống. Số vốn này đã hỗ trợ trên một triệu cây quế, cây hồi và cây sở lấy dầu, 354 con bò cái sinh sản, 167 chuồng trại cho đồng bào Lô Lô phát triển kinh tế. Ngoài ra, Ban Dân tộc đã đầu tư trên 28 tỷ đồng để triển khai các công trình giao thông nông thôn, nước sinh hoạt tập trung, nhà công vụ giáo viên, nhà sinh hoạt cộng đồng…
Ban Dân tộc thực hiện các giải pháp để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, nâng cao đời sống tinh thần cho đồng bào như, thành lập và duy trì các đội văn nghệ, khôi phục nhạc cụ, trang phục dân tộc, tổ chức lễ hội văn hóa dân tộc Lô Lô, mở lớp dạy tiếng dân tộc…
Ông Bế Văn Hùng, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng cho biết, thời gian tới, tỉnh tiếp tục tập trung hỗ trợ để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc Lô Lô. Tỉnh sẽ xây dựng các mô hình kinh tế điểm dựa vào thế mạnh của địa phương để tạo tính lan tỏa, sau đó sẽ nhân rộng thành nhiều mô hình, giúp đồng bào Lô Lô từng bước ổn định, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Ban Dân tộc tham mưu UBND tỉnh ban hành các chính sách ưu tiên đào tạo và tuyển dụng cán bộ đặc thù là người dân tộc Lô Lô; có chính sách thu hút, đãi ngộ đối với cán bộ công tác trong vùng đồng bào Lô Lô để thúc đẩy hơn nữa việc phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo.
Tỉnh Cao Bằng mong muốn Chính phủ, các bộ, ngành tiếp tục bố trí nguồn vốn để địa phương triển khai các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016-2025; cho phép địa phương được linh hoạt vận dụng triển khai chính sách cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số rất ít người.