Đây chính là hình ảnh đặc trưng của dự án nhà máy năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới, đang được xây dựng tại Khavda, bang Gujarat, dọc theo biên giới với Pakistan.
Dự án này được kỳ vọng sẽ tạo ra bước ngoặt lớn trong ngành năng lượng tái tạo của Ấn Độ, với 60 triệu tấm pin Mặt Trời và 770 tuabin gió, trải rộng trên diện tích lên tới 5 km2 - diện tích gần tương đương với thành phố Mumbai. Do Adani Green Energy (công ty con của tập đoàn Adani) điều hành, nhà máy Khavda đặt mục tiêu sản xuất lên tới 11 GW điện và dự kiến sẽ đạt công suất 30 GW vào năm 2029, qua đó vượt qua kỷ lục hiện tại của đập thủy điện Tam Hiệp (Trung Quốc) với công suất 18 GW.
Ông Maninder Singh Pental - Phó Giám đốc Adani Green Energy - tự hào chia sẻ: "Đến năm 2029, Khavda sẽ trở thành nhà máy sản xuất điện mạnh mẽ nhất thế giới".
Dự án này là một phần trong chiến lược của Ấn Độ nhằm đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2070, với tham vọng nâng công suất năng lượng tái tạo từ 200 GW lên 500 GW vào năm 2030, trong đó 300 GW sẽ được cung cấp từ năng lượng Mặt Trời.
Nhu cầu điện năng ở Ấn Độ đã tăng gấp đôi kể từ năm 2000, nhờ vào sự phát triển vượt bậc về dân số, kinh tế và đô thị hóa. Chính phủ nước này cam kết sẽ làm năng lượng tái tạo trở thành nguồn cung cấp chính trong tương lai, đồng thời giảm dần sự phụ thuộc vào các nhà máy điện than - hiện cung cấp tới 70% điện năng cho cả nước. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), Ấn Độ dự kiến sẽ tăng gấp 3 lần công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030, giữ vững vị trí thứ 3 trên thế giới về sản xuất năng lượng tái tạo.
Tuy nhiên, động lực phát triển năng lượng tái tạo ở Ấn Độ không chỉ đến từ những dự án khổng lồ như Khavda mà còn từ những thay đổi nhỏ nhưng thiết thực trong cộng đồng. Một ví dụ điển hình là nhà máy Jubilant Food Works tại ngoại ô New Delhi, nơi gần 800 tấm pin Mặt Trời cung cấp 14% nhu cầu điện của nhà máy, với chi phí thấp hơn rất nhiều so với giá điện từ lưới điện quốc gia. Giám đốc nhà máy - ông Anil Chandel cho biết: "Đây là một thỏa thuận tuyệt vời. Chúng tôi dự định mở rộng để cung cấp 50% nhu cầu điện của nhà máy".
Dù năng lượng Mặt Trời đang phát triển mạnh mẽ tại Ấn Độ, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Ông Tejpreet Chopra - Giám đốc công ty Bharat Light and Power - chia sẻ: "Khi giá năng lượng giảm, lợi nhuận tài chính trở nên khó khăn hơn. Vấn đề lớn hiện nay là làm sao thu hút được đầu tư, công nghệ và nguồn vốn".
Chính phủ Ấn Độ đã triển khai các chính sách tài chính khuyến khích việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, nhưng nhu cầu năng lượng vẫn tiếp tục tăng mạnh mẽ. Dự báo đến năm 2030, nhu cầu điện của Ấn Độ sẽ tăng thêm 50%. Tuy nhiên, hệ thống điện hiện tại, phần lớn dựa vào than, vẫn sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu năng lượng.
Chuyên gia Chetan Solanki từ Quỹ Năng lượng Swaraj cảnh báo rằng mặc dù năng lượng Mặt Trời có lợi thế vượt trội so với than, nhưng vẫn “cần kiểm soát nhu cầu sử dụng năng lượng để tránh gây áp lực lớn đối với hệ sinh thái”.