Trong thông báo 2/9, Tòa trọng tài thường trực (PCA) ở La Haye, Hà Lan, cho biết: Hai nước láng giềng ở Nam Thái Bình Dương đã đạt thỏa thuận về "những yếu tố quyết định của việc phân định ranh giới lãnh hải giữa 2 nước tại biển Timor".
Ngư dân Timor Leste trở về sau một chuyến đánh bắt gần bờ. Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN |
Theo đó, Australia và Timor Leste nhất trí thiết lập cơ chế đặc biệt cho khu mỏ dầu khí Greater Sunrise, mở đường cho việc phát triển và phân chia thu nhập từ khu vực này. Chính phủ 2 nước cũng nhất trí rằng thỏa thuận này đánh dấu mốc quan trọng trong quan hệ song phương, cũng như tình hữu nghị lâu đời giữa nhân dân 2 nước. Hiện chi tiết của thỏa thuận này vẫn chưa được công bố đến khi văn kiện được hoàn tất.
Thỏa thuận nói trên đạt được hôm 30/8 vừa qua, sau các cuộc đàm phán giữa hai nước do Đan Mạch đứng ra chủ trì.
Hồi cuối tháng 8/2016, Chính phủ Timor Leste yêu cầu PCA giải quyết tranh chấp giữa nước này với Australia về đường biên giới lãnh hải đi ngang qua khu vực có trữ lượng dầu khí lớn ở vùng biển Timor.
Phía Australia cho rằng những hiệp định về ranh giới trên biển đã được ký kết với Indonesia và PCA không có thẩm quyền giải quyết vụ tranh chấp này.
Tuy nhiên, ngày 26/9/2016, PCA cho biết tòa này có đủ thẩm quyền giải quyết và tiến hành giai đoạn hòa giải trong năm 2017 để hai bên thương lượng trước khi tòa phân xử.
Australia và Timor Leste bắt đầu trao đổi để giải quyết tranh chấp lãnh hải giữa hai bên ngay từ khi Timor Leste tách khỏi Indonesia năm 2002. Năm 2006, hai bên đã ký “Một số thỏa thuận trên biển ở biển Timor”, theo đó ấn định mức phân chia lợi ích từ việc khai thác các mỏ dầu khí nằm trong vùng biển này.
Trước đó, Timor Leste từng đòi hủy bỏ thỏa thuận năm 2006 khi cáo buộc Australia sử dụng gián điệp để thu lợi thương mại trong các cuộc đàm phán năm 2004.
Tranh chấp chính trị kéo dài giữa 2 nước đã khiến những tập đoàn sở hữu mỏ khí đốt Greater Sunrise phải tạm dừng dự án. Ước tính những khu dự trữ này có trữ lượng 144 tỷ m3 khí đốt và 226 triệu thùng khí ngưng tụ với tổng giá trị lên tới 40 tỷ USD.