Người dân mua sắm tại một siêu thị ở Johannesburg, Nam Phi ngày 1/6/2020. Ảnh: THX/TTXVN
Trong thông báo ngày 20/6, Bộ Tài chính Nam Phi nêu rõ gói tín dụng khẩn cấp này sẽ giúp Nam Phi nhanh chóng giải quyết những nhu cầu cấp bách của đất nước. Ngay trước khi dịch bệnh bùng phát trong nước, nền kinh tế Nam Phi đã rơi vào suy thoái, nên các hậu quả của đại dịch càng trở nên trầm trọng.
Dự kiến, ngày 24/6 tới, Bộ trưởng Tài chính Tito Mboweni sẽ công bố một ngân sách khẩn cấp với những thay đổi cơ bản đối với các khoản chi và dự báo nguồn thu.
Kể từ khi Nam Phi ghi nhận ca nhiễm COVID-19 đầu tiên vào tháng Ba vừa qua, đến nay, nước này đã có 87.715 bệnh nhân và 1.831 trường hợp tử vong.
Trên thực tế, ngay cả trước khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, kinh tế Nam Phi đã rơi vào khủng hoảng triền miên trong nhiều năm qua, đặc biệt dưới thời cựu Tổng thống Zacob Zuma 2009-2018, do năng lực quản lý yếu kém cùng tình trạng tham nhũng tràn lan. Cuối tháng Năm vừa qua, Ngân hàng Dự trữ Nam Phi (SARB - ngân hàng trung ương) dự đoán kinh tế nước này sẽ giảm 7% - mức giảm sâu nhất kể từ cuộc Đại Suy thoái hồi những năm 30 của thế kỷ trước.
Báo cáo Đánh giá ổn định tài chính (FSR) của SARB cho rằng, mặc dù tỷ lệ nợ công trên Tổng Sản phẩm quốc nội (GDP) năm 2019 của Nam Phi tương đương với mức trung bình của các nền kinh tế thị trường mới nổi, nhưng tỷ lệ này tiếp tục tăng và trở thành một rủi ro đối với quốc gia miền Nam châu Phi này. Trong giai đoạn 2008-2019, nợ công của Nam Phi đã tăng cao hơn hầu hết các nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao khác.
Trong báo cáo Ngân sách quốc gia năm 2020, SARB dự báo nợ của nước này sẽ tăng từ mức hiện tại 61,6% GDP lên 71,6% GDP vào năm 2023. Tuy nhiên, IMF dự báo nợ công của Nam Phi sẽ ở mức 85,6% GDP vào cuối năm 2021, do tác động của đại dịch COVID-19, cũng như các biện pháp kích thích tài khóa được SARB đưa ra tháng 4/2020.
Trước đó, SARB dự báo thâm hụt ngân sách của Nam Phi có thể ở mức 6,8% GDP trong năm tài chính hiện tại. Tuy nhiên, trước nguy cơ đại dịch COVID-19 có thể gây ra cú sốc kinh tế vĩ mô, thâm hụt ngân sách năm 2020-2021 của nước này có thể sẽ cao hơn 10% GDP - mức cao nhất trong lịch sử Nam Phi.
Các chuyên gia kinh tế hàng đầu của SARB cho rằng, cú sốc COVID-19 có thể gây thiệt hại đối với sản lượng kinh tế của Nam Phi trong khoảng 5 năm. Sau khi kiểm soát được đại dịch COVID-19, Chính phủ Nam Phi cần củng cố chính sách tài chính thân thiện với tăng trưởng để giải quyết vấn đề nợ công tăng nhanh. Nếu nợ công tiếp tục tăng và không được kiểm soát kịp thời, Chính phủ Nam Phi có thể phải đối mặt với những thách thức về chi phí nợ, điều này có thể có tác động nghiêm trọng đến sự ổn định tài chính.