Các nước châu Phi đã bắt đầu thực thi chính thức AfCFTA) sau nhiều tháng trì hoãn do đại dịch COVID-19. Ảnh: AFP/TTXVN
AfCFTA là khối kinh tế có quy mô 3.400 tỷ USD ở một khu vực có 1,3 tỷ dân và là hiệp định thương mại tự do lớn nhất kể từ khi Tổ chức Thương mại Thế giới ra đời.
Những người ủng hộ cho rằng hiệp định sẽ thúc đẩy thương mại giữa các nước trong châu lục và cho phép khu vực này phát triển các chuỗi giá trị riêng. Ngân hàng Thế giới ước tính hiệp định có thể đưa hàng chục triệu người thoát khỏi cảnh nghèo đói vào năm 2035.
Tuy nhiên, những trở ngại, từ tệ quan liêu và cơ sở hạ tầng nghèo nàn và việc một số nước thành viên thực hiện chính sách bảo hộ, phải được khắc phục nếu khối này muốn phát huy đầy đủ các tiềm năng.
Việc khởi động AfCFTA theo kế hoạch là vào ngày 1/7/2020 đã bị đẩy lùi khi đại dịch COVID-19 đã khiến các cuộc đàm phán trực tiếp không thể diễn ra.
Tuy nhiên, ông Silver Ojakol, Chánh Văn phòng Ban Thư ký AfCFTA, cho rằng đại dịch đã làm gián đoạn hoạt động nhập khẩu của các nền kinh tế châu Phi, nhưng làm gia tăng động lực chính trị cho việc thúc đẩy hội nhập trong khu vực.
54/55 quốc gia châu Phi, trừ Eritrea đã ký thỏa thuận khung về AfCFTA và 34 nước đã phê chuẩn. Tuy nhiên, các nhà quan sát như ông W. Gyude Moore, một cựu bộ trưởng của Liberia và là thành viên cấp cao tại Trung tâm Phát triển Toàn cầu cho rằng công việc thực sự mới chỉ bắt đầu. Ông cho rằng việc thực thi đầy đủ sẽ khó hoàn tất trong vòng 24 tháng và đây có thể là một quy trình mất nhiều thập kỷ như những gì đã diễn ra tại châu Âu.
Phụ lục của thỏa thuận về các quy định xuất xứ, một bước quan trọng để xác định hàng hóa nào có thể phải chịu thuế, vẫn chưa được hoàn tất.
Trong khi đó, 41 trong số 54 nước thành viên đã đệ trình quy trình giảm thuế. Các nước phải từng bước bỏ 90% các dòng thuế, 5 năm đối với các nền kinh tế phát triển và 10 năm đối với các nền kinh tế kém phát triển; 7% các dòng thuế nhạy cảm sẽ mất nhiều thời gian hơn, trong khi 3% được phép đưa vào danh sách loại trừ.