Một người bán hàng rong ở Patna đang nướng bánh litti chokha. Ảnh: The Guardian
Mùi hương hấp dẫn của những chiếc bánh vừa được nướng chín tại quầy hàng rong của anh Brij Bihari Rai bên ngoài sở thú Patna lan ra khắp phố. Trên vỉ nướng là món bánh đặc sản có tên gọi “litti chokha” được làm bột mì nặn thành từng viên tròn, có nhân, nhúng trong bơ sữa, bánh được ăn cùng cà tím hoặc khoai tây nghiền. Ngoài ra, món bánh này còn một "bí kíp" quan trọng để tạo nên hương vị đặc biệt của nó, đó chính là khói từ than làm bằng phân bò.
“Bánh phải được nướng từ than phân bò, mùi khói và tro của loại than này khiến món bánh mang một hương vị đặc trưng. Đó cũng là lý do nhiều khách hàng tìm đến quầy hàng của chúng tôi để thưởng thức món ăn”, anh Rai cho biết.
Anh Rai là một trong khoảng 5.000 người bán hàng rong ở thành phố Patna, thủ phủ của bang Bihar đang lo lắng cho sinh kế của mình.
Sau khi chất lượng không khí ở Patna giảm xuống mức nghiêm trọng, chính quyền bang đã ra lệnh cấm đốt than làm từ phân bò và than đá. Họ cho rằng đây chính là nguyên nhân gây ra ô nhiễm. Tuy nhiên, những người bán hàng rong nói rằng nếu không có khói từ phân bò, hương vị món ăn của họ sẽ bị hủy hoại.
“Thực khách ghé quầy hàng của chúng tôi vì hương vị đặc biệt. Nhưng sẽ chẳng còn ai đến mua bánh nữa nếu như món bánh không còn mang mùi hương đó nữa”, anh Rai nói và cho biết quầy hàng rong của anh đã ăn nên làm ra sau khi diễn viên nổi tiếng Bollywood Aamir Khan ghé qua ăn bánh thử bánh litti chokha.
Quầy bánh litti chokha của anh Rai được nướng bằng than làm từ phân bò thu hút nhiều thực khách. Ảnh: The Guardian
Chính phủ Ấn Độ hứa sẽ cung cấp cho những người bán hàng rong bếp gas mini để sử dụng thay thế loại nhiên liệu truyền thống. Tuy nhiên, anh Rai nói rằng gas không thể thay thế được nhiên liệu phân bò và e rằng họ sẽ phải ngừng hoạt động kinh doanh.
Những người bán thức ăn đường phố khác ở Patna cho biết họ không thể làm bánh mà không nướng bằng nhiên liệu truyền thống. Bánh Fritters, một món ưa thích khác thường được nhắc đến trong các bài phát biểu của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng được làm bằng bột chiên giòn và dùng than phân bò để khiến món ăn giòn và thơm hơn.
Anh Baban Sao, chủ quầy hàng bánh Fritter kiếm được khoảng 1.000 rupee (325.000 đồng) mỗi ngày cho biết: “Tôi đã đến Patna để kiếm kế sinh nhai và mở cửa hàng bán đồ chiên kiếm tiền. Nhưng giờ có vẻ như chúng tôi phải đóng cửa hàng sau lệnh cấm”.
Ông Vishal Anand, Điều phối viên chương trình của Hiệp hội hàng rong quốc gia Ấn Độ nói lệnh cấm sẽ ảnh hưởng đến hơn 5.000 người bán hàng rong vì đa số họ dùng than đá và phân bò làm chất đốt.
Patna không phải là nơi đầu tiên tại Ấn Độ cấm đốt phân bò. Năm 2015, loại nhiên liệu này bị cấm tại các khu vực xung quanh đền Taj Mahal (bang Uttar Pradesh) công trình kiến trúc biểu tượng của Ấn Độ, vì lo ngại rằng khói sẽ làm ố vàng lăng mộ được xây dựng bằng đá cẩm thạch trắng. Theo Tổ chức Hòa bình Xanh, Patna cũng trở thành thành phố ô nhiễm thứ bảy trên thế giới năm 2018.
“Lệnh cấm này rất cần thiết cho môi trường. Chúng tôi đã cấm đốt phân bò và than để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí và các vấn đề môi trường đang gia tăng”, ông Sanjay Kumar Agarwal, một quan chức của Bihar nói.