Bão cát bao phủ bầu trời tại Nasiriyah, Iraq, ngày 5/5/2022. Ảnh: AFP/ TTXVN
Kể từ giữa tháng 4 vừa qua, Iraq đã ghi nhận 8 trận bão cát xảy ra. Ngày 16/5 có ít nhất 4.000 người đến các bệnh viện do vấn đề về hô hấp. Tổng cộng 5.000 người đã được điều trị tại các bệnh viện ở Iraq vì vấn đề sức khỏe tương tự hồi đầu tháng này. Bão cát cũng tấn công nhiều nước khác gồm Iran, Kuwait, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất và được dự báo gia tăng cường độ trong những ngày tới.
Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết đến nay, bão cát đã ảnh hưởng đến tổng cộng 150 quốc gia và khu vực, gây tác động xấu đến môi trường, sức khỏe và kinh tế. Theo các chuyên gia, bão cát xảy ra phổ biến và có cường độ mạnh ở những vùng khô hạn như Bắc Phi, Bán đảo Arab, Trung Á và Trung Quốc. Những khu vực ít bị ảnh hưởng hơn bao gồm Australia, Nam Phi và châu Mỹ.
WMO cảnh báo bão cát dẫn đến “nhiều rủi ro nghiêm trọng”. Các hạt bụi mịn có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe như hen suyễn, bệnh tim mạch, đồng thời phát tán virus, vi khuẩn, thuốc trừ sâu và các chất độc hại khác. Các hạt bụi với đường kính nhỏ hơn 10 micromet thường có thể mắc kẹt trong mũi, miệng, cũng như đường hô hấp trên, và được cho là có liên quan đến các bệnh hô hấp như hen suyễn và viêm phổi.
Những nhóm có nguy cơ cao nhất là người cao tuổi và trẻ em cũng như những người có sẵn các bệnh tim mạch và hô hấp. Đặc biệt, các cư dân tại những khu vực thường xảy ra bão cát là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nhất. Tùy vào điều kiện thời tiết và khí hậu, cát bụi có thể tồn tại trong bầu khí quyển vài ngày và di chuyển một khoảng cách xa, đôi khi cuốn theo vi khuẩn, phấn hoa, nấm và virus.
Nhà nghiên cứu thuộc Đại học Strasbourg (Pháp), ông Thomas Bourdrel cho biết dù các hạt cát, bụi gây ảnh hưởng ít nghiêm trọng hơn so với bụi siêu mịn (vốn có thể thâm nhập vào máu và não bộ), nhưng nồng độ bụi cao trong các trận bão cát làm gia tăng đáng kể tỷ lệ tử vong do các bệnh tim mạch và hô hấp, đặc biệt là trong số nhóm người dễ bị tổn thương.
Trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu gia tăng, rất có thể sẽ có thêm nhiều khu vực trên Trái Đất trở nên khô hạn hơn. Cũng theo các nhà nghiên cứu, nhiệt độ cao bất thường trong năm nay được ghi nhận tại Đông Phi, Trung Đông, Đông Á, và đợt hạn hán này ảnh hưởng xấu đến các loài thực vật. Đây cũng là yếu tố có nguy cơ khiến các trận bão cát gia tăng.