Du khách thăm quan tại khu vực sông nơi đập thủy điện Myitsone dự kiến xây. Ảnh: Forbes
Ngày 14/1, ba đảng chính trị tại Kachin đã ra tuyên bố chung đề nghị “ngưng vô thời hạn” dự án đập thủy điện Myitsone vốn đầu tư 3,6 tỷ USD do Trung Quốc hỗ trợ. Dự án đập Myitsone đã bị hoãn từ năm 2011 nhưng Trung Quốc đang đề nghị nối lại trong năm 2018.
Diễn biến trên xuất phát từ việc Đại sứ quán Trung Quốc tại Myanmar tự tuyên bố rằng người dân và chính khách địa phương có “thái độ tích cực” với dự án đập Myitsone. Tháng 12/2018, khi đến thăm Kachin, Đại sứ Trung Quốc tại Myanmar Hong Liang nói rằng dự án đập Myitsone rất quan trọng đối với cả Bắc Kinh và Naypyidaw do vậy càng trì hoãn thì mối quan hệ song phương sẽ bị ảnh hưởng.
Ông Hong Liang nói: “Nếu không thể giải quyết, điều này sẽ gây ảnh hưởng đến lòng tin của doanh nhân Trung Quốc đầu tư vào Myanmar”. Theo Đại sứ Hong Liang, cả hai quốc gia nên tìm ra giải pháp phù hợp càng sớm càng tốt.
Một trong những chính khách Kachin đã gặp gỡ với Đại sứ Hong Liang là ông Hkalam Samson khẳng định không hề thay đổi quan điểm và vẫn phản đối dự án đập Myitsone.
Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc) cho biết dự án đập Myitsone nằm trên sông Mali và N’Mai tại Myanmar. Tháng 9/2011, Tổng thống Myanmar khi đó Thein Sein tuyên bố ngưng dự án đập Myitsone do “không nhận được ủng hộ của người dân”.
Giáo sư Fan Hongwei tại Đại học Hạ Môn (Trung Quốc) nhận định: “Việc hoãn dự án Myitsone là sự kiện mang tính biểu tượng của việc Myanmar bình thường hóa quan hệ với phương Tây, thay đổi mối liên kết với Trung Quốc”.
Ông Fan Hongwei bổ sung “sau năm 2011, cái nhìn của công chúng Myanmar với Trung Quốc vẫn khá tiêu cực” và Naypyidaw tự giữ khoảng cách với Bắc Kinh. Giáo sư Fan Hongwei đồng thời đánh giá truyền thông Myanmar sẽ theo dõi sát sao những động thái mới nhất của Trung Quốc liên quan đến dự án đập Myitsone.
Chuyên gia Sun Shihai tại Viện hàn lâm Xã hội Trung Quốc đánh giá: “Các dự án thủy điện rất phức tạp và nhạy cảm”. Ông Sun Shihai cho rằng các yếu tố như tác động môi trường, việc tái định cư cho người dân, cạnh tranh lợi ích của khu vực thượng nguồn và hạ nguồn... có thể ảnh hướng tới dự án.