Chính phủ Anh đã bắt đầu kế hoạch "đại tu" toàn diện ngành đường sắt. Ảnh: chroniclelive.co.uk
Mặc dù tránh quốc hữu hóa hoàn toàn song Chính phủ Anh đã đưa ra một mô hình mới, theo đó, ngành đường sắt lâu đời của nước này sẽ chứng kiến việc nhượng quyền thương mại (franchise) được thay thế bằng nhượng quyền (concession) nhằm chịu sự giám sát chặt chẽ hơn và có sự tham gia lớn hơn của nhà nước.
Theo kế hoạch trên, ngành đường sắt Anh sẽ không còn hoạt động theo mô hình nhượng quyền thương mại (trong đó các công ty tư nhân nắm quyền điều hành dịch vụ), thay vào đó chuyển sang thỏa thuận nhượng quyền (được sử dụng trong các mô hình quan hệ đối tác công - tư).
Trong một tuyên bố, Bộ Giao thông Anh nêu rõ mô hình nhượng quyền thương mại ngành đường sắt đã chấm dứt sau 25 năm như một bước đi đầu tiên trong việc gắn kết mạng lưới đường sắt của nước này. Mô hình mới - giúp tạo ra cấu trúc ngành đường sắt đơn giản hơn, hiệu quả hơn, sẽ được hình thành trong những tháng tới.
Hiện ở Anh, các tuyến đường sắt do nhà nước quản lý, trong khi các đoàn tàu do hầu hết công ty tư nhân, được hưởng trở cấp lớn của chính phủ, điều hành.
Theo Bộ trưởng Giao thông Anh Grant Shapps, mô hình đường sắt tư nhân hóa, được thực hiện tại Anh trong hơn 20 năm qua dù chứng kiến sự gia tăng đáng kể lượng hành khách, song không còn phát huy hiệu quả trong điều kiện hiện nay, khi dịch COVID-19 tấn công, khiến nhiều hành khách phải ở nhà để kiềm chế sự lây lan của dịch bệnh.
Ông cho biết hệ thống mới sẽ tiếp tục giữ lại những yếu tố ưu việt nhất của lĩnh vực tư nhân, đồng thời bổ sung đường hướng cùng trách nhiệm giải trình tốt hơn. Theo đó, mô hình mới yêu cầu ngành đường sắt phải có thêm nhiều hành khách hơn, phải tạo điều kiện cho hành trình đi lại của mọi người, chấm dứt những vấn đề mà hành khách gặp phải lâu nay về việc đã dùng đúng vé hay đã đi đúng hãng tàu chưa.
Bộ Giao thông Anh cho biết trong mô hình mới, nhà nước vẫn sẽ duy trì mức hỗ trợ "đáng kể" theo Các thỏa thuận quản lý phục hồi khẩn cấp (ERMA), đồng thời kêu gọi người dân hỗ trợ ngành đường sắt cho đến khi số lượng hành khách trở lại như ban đầu.
Theo bộ trên, chính phủ sẽ hướng đến việc tạo ra các nguồn tiết kiệm ổn định về trung và dài hạn cho người nộp thuế. Các công ty đường sắt sẽ vẫn được trả phí quản lý để vận hành các dịch vụ theo ERMA, tối đa 1,5% của mức phí cơ sở theo hợp đồng đã ký trước khi xảy ra đại dịch COVID-19 và thấp hơn mức 2% nêu trong các hợp đồng viện trợ khẩn cấp được đưa ra tại thời điểm bùng phát dịch bệnh.
Cùng ngày, Go-Ahead và FirstGroup xác nhận hai công ty tàu hỏa này của Anh đã ký các hợp đồng mới với chính phủ trong thời gian lần lượt là 1 năm và 6-18 tháng.
Tuy nhiên, các tổ chức công đoàn đã chỉ trích kế hoạch trên, cho rằng quyết định này giúp chính phủ can thiệp vào ngành đường sắt.