Trung tâm mua sắm Ebisu Mitsukoshi ở Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Reuters
Giống như việc đã tàn phá các nhà bán lẻ nổi tiếng của Mỹ như Lord & Taylor, Neiman Marcus, đại dịch COVID-19 cũng đã giáng một đòn mạnh mẽ vào các trung tâm mua sắm lâu đời tại Nhật Bản.
Được biết đến với các tòa nhà sang trọng chuyên kinh doanh các mặt hàng xa xỉ, dịch vụ hoàn hảo với các khu vui chơi giải trí hấp dẫn cho nhiều gia đình, nhiều trung tâm thương mại của Nhật Bản đang dần bị lãng quên khi thói quen mua sắm của người dân đã thay đổi, mà nguyên nhân lớn nhất là vì đại dịch COVID-19.
Vào tháng trước, Nakago, chuỗi cửa hàng đã tồn tại 146 năm, đã phải đóng cửa cửa hàng cuối cùng tại phía bắc thành phố Fukushima. Trong khi đó, Izutsuya, một chuỗi cửa hàng ở phía nam thành phố Kita Kyushu, cũng phải tạm dừng hoạt động 1 trong 2 cửa hàng chính của mình.
“Mọi người đều công nhận rằng điều đó rất đáng thất vọng. Nhưng sự thật là gần đây mọi người không đến mua sắm tại các cửa hàng này nữa”, anh Sushei Yamashita, một nhân viên tư vấn bán hàng cho biết và hy vọng các chủ nợ sẽ mua lại các cửa hàng của anh.
Năm nay, khi người tiêu dùng hạn chế mua sắm và đi du lịch trong bối cảnh đại dịch COVID-19, doanh số bán hàng đã sụt giảm đáng kể. Doanh thu của các cửa hàng này đã giảm 1/5 trong tháng 7 so với một năm trước đó. Các nhà hoạch định chính sách lo ngại khi ngày càng có nhiều cửa hàng phải đóng cửa, việc phá sản là không thể tránh khỏi.
Ngay cả trước khi đại dịch bùng phát, các trung tâm thương mại này cũng đã phải vật lộn để tồn tại. Họ vẫn phải bán các mặt hàng xa xỉ, chẳng hạn như bộ kimono truyền thống trị giá 10.000 USD hay dụng cụ nhà bếp sang trọng, để giữ lại dấu ấn của mình ngay cả khi thị hiếu của người tiêu dùng đã hướng tới các mặt hàng bình dân hơn. Đồng thời, họ cũng có nhu cầu mua sắm trực tuyến nhiều hơn.
Cả doanh số bán hàng và số lượng các cửa hàng đều giảm 30% kể từ năm 1999. Nhiều cửa hàng trong số 203 trung tâm thương mại của Nhật Bản cũng đã thu hẹp đáng kể diện tích mặt bằng, bằng cách thu hút nhiều người thuê khác.
Ikebukuro, một trong những khu vui chơi giải trí sầm uất nhất Nhật Bản. Ảnh: Shutterstock
Các chuỗi cửa hàng và trung tâm thương mại tại các thành phố lớn trên toàn quốc cũng không ngoại lệ. Tập đoàn Isetan Mitsukoshi từng sở hữu trung tâm thương mại có doanh thu cao nhất Nhật Bản, cũng đã phải đóng cửa một số cửa hàng trong thập kỷ qua. Họ cho biết hồi tháng 3 rằng sẽ đóng cửa một trung tâm thương mại Mitsukoshi ở trung tâm thành phố Tokyo vào năm tới.
Tuy nhiên, triển vọng của các trung tâm thương mại khu vực và tác động đối với nền kinh tế địa phương - vốn đã bị bao trùm bởi hàng thập kỷ giảm phát, tăng trưởng âm và làn sóng di cư của những người trẻ tuổi tìm kiếm những công việc tốt hơn - đang gây ra mối lo ngại lớn nhất.
Các nhà hoạch định chính sách lo lắng các trung tâm thương mại phá sản sẽ gieo mầm khủng hoảng, làm trầm trọng thêm sự suy thoái của nền kinh tế địa phương, đến mức những người cho vay trong khu vực sẽ không thể đối phó với sự gia tăng các khoản nợ xấu.
“Việc đóng cửa các cửa hàng này cũng sẽ ảnh hưởng đến giá bất động sản, việc làm và nhiều khía cạnh khác của nền kinh tế khu vực vốn đã suy thoái,” một quan chức chính phủ có chuyên môn về tài chính, nhận định.
Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga, ứng cử viên hàng đầu vào chiếc ghế thủ tướng mới của đất nước trong tháng này, đã nhấn mạnh việc phục hồi nền kinh tế khu vực là ưu tiên quan trọng.
Tuy nhiên, liệu cam kết sẽ tung gói kích thích trị giá 2,2 nghìn tỷ USD của chính phủ dành cho các công ty bị ảnh hưởng bởi đại dịch có được phân bổ cho các cửa hàng bách hóa này không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ. Một số quan chức chính phủ và chính trị gia cho rằng số tiền này cần được chuyển đến các ngành khả thi hơn.
Tại tỉnh Yamagata, tương lai của các trung tâm thương mại Onuma vẫn còn mờ mịt. Mặc dù công ty của Yamashita vẫn muốn tiếp tục duy trì hoạt động, nhưng các chủ nợ có thể lựa chọn bán lại nó cho người trả giá cao hơn.
Doanh số của các trung tâm mua sắm tại Nhật Bản đã suy giảm trong một thời gian dài do thói quen mua sắm thay đổi. Ảnh: AFP
Một số người dân địa phương có vẻ chấp nhận sự thất bại của Onuma. Họ cho rằng nó đã không theo kịp những thay đổi trong lối sống, bao gồm cả sự gia tăng của các nhà bán lẻ trực tuyến và các liên kết vận chuyển nhanh hơn đến các thành phố lớn hơn.
“Cơ sở hạ tầng, giao thông, lối sống, thông tin, văn hóa, giá trị, mọi thứ đã thay đổi”, Takashi Inoue, chủ tịch một công ty gia công kim loại ở thành phố Yamagata, đã viết trên blog khi than thở về việc phá sản của Onuma.
Hiện tại, công ty của Yamashita đang giúp cửa hàng duy trì mở cửa đến cuối tháng 9, mặc dù khu ẩm thực đã phải đóng cửa. Tuy nhiên, Yamashita không từ bỏ hy vọng các chủ nợ sẽ bị thuyết phục bởi kế hoạch cải tạo cửa hàng của anh.
“Đó là nơi mà mọi người từng yêu thích. Sẽ rất tiếc nếu nó chỉ trở thành một tòa nhà cao tầng khác”, anh nói.