Một trạm bơm trên đường ống Druzhba ở Belarus đưa dầu thô của Nga sang một số nước EU. Ảnh: Reuters
Lệnh cấm vận dầu mỏ nhập khẩu được Liên minh châu Âu (EU) đưa ra hôm 31/5 vấp phải một khởi đầu không mấy dễ chịu. Sau thời điểm Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine hôm 24/2, lượng dầu thô Nga bơm sang các nước EU tiếp tục tăng. Cụ thể, mức tăng này là 14% trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4, từ mức 750.000 thùng/ngày lên 857.000 thùng/ngày – theo dữ liệu của Argus Media, công ty chuyên về nghiên cứu thị trường dầu khí tại Anh.
Lệnh trừng phạt của EU chỉ áp dụng đối với các lô dầu và sản phẩm xăng dầu vận chuyển bằng đường biển vốn chiếm khoảng 75/% tổng lượng hàng xuất khẩu của Nga sang EU. Dầu và sản phẩm dầu tinh chế xuất qua tuyến đường ống tới một số nước ở Trung và Đông Âu được miễn trừ.
Tuyến đường ống Druzhba chuyên cung ứng dầu thô của Nga cho các nhà máy lọc dầu của Séc, Đức, Hungary, Ba Lan và Slovakia. Trong đó, Đức và Ba Lan đã đồng ý ngừng nhập khẩu bằng đường ống vào cuối năm nay, khiến 90% dầu thô xuất khẩu của Nga sang EU nằm trong diện trừng phạt sau mốc thời gian này.
Đức, nhà nhập khẩu lớn nhất từ tuyến Druzhba, là nước duy nhất trong nhóm nước này giảm sản lượng nhập khẩu kể từ khi nổ ra xung đột ở Ukraine. Trong tháng 1, 50% dầu nhập khẩu của Đức từ Nga là qua tuyến đường ống này. Đến tháng tư, tỉ lệ này giảm xuống còn khoảng 33%. Hungary và Ba Lan – hai nước cam kết giảm nhập khẩu dầu thô Nga, đều tăng nhập khẩu trong cùng thời gian trên.
Động cơ về tài chính khiến nhiều nhà máy lọc dầu ở châu Âu vẫn theo đuổi dầu thô Nga. Dầu Urals đang được giao dịch với mức giá thấp hơn đáng kể so với dầu Brent Biển Bắc. Cụ thể, các nhà máy lọc dầu này nhập dầu Urals qua đường ống Druzhba với mức giá giảm 40 USD/thùng so với dầu Brent.
Điều này đồng nghĩa với việc chính phủ nhiều nước sẽ vẫn dùng dằng trước lệnh cấm dầu thô Nga. Séc và Slovakia tuyên bố ủng hộ lệnh cấm nhập khẩu qua đường ống Druzhba, nhưng muốn có khoảng thời gian chuyển tiếp từ 2-3 năm. Hungary thậm chí còn tạo ra rào cản lớn hơn. Tập đoàn dầu khí mol Group của nước này trước đây tuyên bố có thể thay thế dầu thô Nga bằng tuyến đường ống từ Croatia. Nhưng nay mol Groups nói rằng cần đến 4 năm để hoàn tất hạ tầng này.