Ông Donald Trump phát biểu tại Harrisburg, Pennsylvania, Mỹ, ngày 4/9/2024. Ảnh: AA/TTXVN
Tờ Wall Street Journal ngày 11/11 đưa tin, trong một động thái đầy bất ngờ, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vừa đưa ra thông báo trên mạng xã hội Truth Social về việc sẽ không mời cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley và cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo tham gia vào nội các của ông trong nhiệm kỳ tới. Quyết định này đang làm dấy lên nhiều đồn đoán về chiến lược chính trị dài hạn của ông Trump, đặc biệt là cho cuộc bầu cử năm 2028.
“Tôi sẽ không mời cựu Đại sứ Nikki Haley, hoặc cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo, tham gia Chính quyền Trump, hiện đang trong quá trình hình thành. Tôi rất thích và trân trọng việc được làm việc với họ trước đây, và muốn cảm ơn họ vì đã phục vụ cho đất nước chúng ta" ông Trump viết.
Theo các nhà phân tích, thông báo này hầu như không cần thiết. Thông thường, các tổng thống đắc cử Mỹ thường âm thầm bỏ qua những ứng viên không mong muốn mà không cần phải tuyên bố công khai. Vậy tại sao ông Trump lại loại họ theo cách này và sớm như vậy?
Đối với trường hợp của bà Haley, quyết định này được xem như một hình thức "trả đũa" sau khi bà tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa. Dù bà đã thể hiện thiện chí bằng cách ủng hộ và tình nguyện vận động cho ông Trump trong cuộc tổng tuyển cử, nhưng điều này dường như vẫn chưa đủ để ông Trump tha thứ.
Trường hợp của ông Mike Pompeo lại càng đáng chú ý hơn. Là một trong số ít những cố vấn có thể trụ vững suốt bốn năm nhiệm kỳ đầu tiên của chính quyền Trump, ông Pompeo từng đảm nhiệm vai trò Giám đốc CIA và sau đó là Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ. Ông Pompeo thậm chí còn không tham gia tranh cử tổng thống năm nay và đã công khai ủng hộ ông Trump.
Tuy nhiên, theo các nguồn tin thân cận, đằng sau quyết định này là sự thay đổi quyền lực đáng kể trong nội bộ đội ngũ cố vấn cấp cao của Chính quyền Trump 2.0. Donald Trump Jr., con trai của ông Trump, đang ngày càng có nhiều ảnh hưởng, cùng với nhà bình luận nổi tiếng Tucker Carlson và nhóm của họ. Nhóm này đã vận động hành lang mạnh mẽ để đưa JD Vance trở thành "bạn đồng hành tranh cử" của ông Trump, và đang tích cực vận động để đưa JD Vance trở thành người kế nhiệm tiềm năng của ông Trump.
Theo Wall Street Journal, một yếu tố quan trọng khác là sự khác biệt trong quan điểm chính sách đối ngoại. Trong khi ông Pompeo và bà Haley ủng hộ vai trò lãnh đạo mạnh mẽ của Mỹ trên trường quốc tế, bao gồm việc hỗ trợ Ukraine và duy trì các liên minh NATO cũng như ở khu vực Thái Bình Dương, nhóm cố vấn mới của ông Trump, trong đó có ông Vance lại muốn giảm bớt các cam kết này.
Điều đó được thể hiện rõ qua động thái gần đây trên mạng xã hội. Khi một người ủng hộ Phong trào "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA) kêu gọi loại bỏ "tất cả những người theo chủ nghĩa tân bảo thủ và hiếu chiến" khỏi chính quyền Trump, ông Don Jr. đã nhanh chóng bày tỏ sự đồng tình mạnh mẽ.
Hiện chưa rõ Tổng thống đắc cử Trump sẽ đưa ra quan điểm như thế nào về tất cả những điều này, nhưng những lựa chọn nội các mà ông đưa ra sẽ cho chúng ta biết nhiều hơn. Wall Street Journal lưu ý, các vấn đề trên sẽ tiếp tục thu hút được sự chú ý vì ông Trump không thể tái tranh cử, và việc chuẩn bị để kế nhiệm ông sẽ rất căng thẳng và đôi khi gây xung đột.
Susie Wiles, người được chọn làm Chánh văn phòng Nhà Trắng mới, có sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý những xung đột này. Bà được đánh giá là một lựa chọn mạnh mẽ sau khi đã điều hành chiến dịch của ông Trump một cách kỷ luật và được chính ông Trump tin tưởng.
Tuy nhiên, chiến lược này cũng tiềm ẩn những rủi ro. Việc loại bỏ ông Pompeo, người được đánh giá là ứng viên tiềm năng cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng, cùng với tuyên bố của Thượng nghị sĩ Tom Cotton về việc ở lại Thượng viện, có thể ảnh hưởng đến khả năng xây dựng một chính sách đối ngoại hiệu quả của chính quyền Trump trong tương lai.