Nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân mắc COVID-19 tại một bệnh viện ở Copenhagen, Đan Mạch. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Tiến sĩ Rajan Gogna, thành viên Trung tâm Nghiên cứu và Đổi mới công nghệ sinh học, Đại học Copenhagen (Đan Mạch), công trình của họ dựa trên cơ chế phân tích một loại protein cụ thể trên bề mặt tế bào. Thông qua việc phân tích trạng thái protein của các tế báo, nhóm tác giả có thể chẩn đoán sớm nguy cơ nhập viện, tử vong của F0. Đặc biệt, những nguy cơ này có thể được phát hiện ngay từ dịch hầu họng của bệnh nhân - nghĩa là ngay khi người bệnh có triệu chứng hoặc không có triệu chứng mắc COVID-19.
Cụ thể, đầu năm 2021, nhóm nghiên cứu đã phát hiện chỉ dấu quan trọng của việc tế bào “trẻ” hay “già”. Đó là các protein hFwe-Lose. Những protein này nằm trên bề mặt của tế bào, được tồn tại dưới hai dạng. Ở dạng một, chúng trao thông tin với các tế bào xung quanh rằng tế bào này đang hoạt động tốt. Ở dạng thứ hai, chúng chỉ cho các mô xung quanh biết tế bào này đang trong trạng thái thể chất xấu. Nhờ dấu hiệu này, tế bào già cỗi, yếu kém sẽ bị loại bỏ dần dần.
Theo Tiến sĩ Gogna, cơ chế này đặc biệt hữu ích trong giai đoạn đầu của COVID-19. Mật độ hiện diện của loại protein này có thể dự báo chính xác người dễ trở nặng hoặc người sắp phải nhập viện, tử vong vì COVID-19.
Để đưa ra được kết luận này, nhóm tác giả khám nghiệm tử thi mô phổi nhiễm virus SARS-CoV-2 ở những F0 không qua khỏi. Các nhà nghiên cứu phát hiện vai trò sinh học của hFwe-Lose trong tổn thương phổi cấp tính - nguyên nhân chính gây ra cái chết cho hầu hết bệnh nhân COVID-19.
Kết quả cho thấy ở bệnh nhân COVID-19 bị tổn thương phổi cấp tính, hFwe-Lose tập trung nhiều ở đường hô hấp dưới và đồng thời khu trú cùng chỗ với các vùng tế bào chết. Nhóm người này từng điều trị trong khu vực hồi sức cấp cứu trước khi tử vong.
Nhóm chuyên gia kết luận mật độ tập trung protein hFwe-Lose tỷ lệ thuận với nguy cơ nhập viện, tử vong của bệnh nhân COVID-19. Protein này có thể được phát hiện trong đường hô hấp dưới, mô phổi của người nhập viện, tử vong vì COVID-19. Đáng lưu ý, mật độ tập trung protein loại này tăng theo độ tuổi, bệnh lý mà vật chủ mắc phải.
Protein hFwe-Lose được đánh giá là vượt trội hơn hẳn các dấu ấn sinh học viêm nhiễm thông thường, tuổi tác của bệnh nhân hay bệnh lý đi kèm. Bởi protein này có thể xuất hiện trước phản ứng miễn dịch của vật chủ đối với virus SARS-CoV-2.
Phó Giáo sư Kyoung Jae Won, trưởng nhóm phân tích dữ liệu, đồng tác giả nghiên cứu cho biết phương pháp này có thể chẩn đoán F0 cần nhập viện với độ chính xác tới 78,7%. Với các bệnh nhân mắc COVID-19 thể nhẹ, khả năng tiên lượng chính xác lên tới 93,9%.
Nhận định này của nhóm chuyên gia phần nào lý giải về hiện tượng một số thanh niên không có bệnh nền, sức khỏe bình thường vẫn có thể nhập viện, thậm chí tử vong vì COVID-19.
Trên thực tế, sự khỏe mạnh của tế bào liên quan nhiều yếu tố trong cơ thể và không nhất thiết phải thay đổi theo tuổi tác. Tuổi tác có ảnh hưởng, nhưng các nhà nghiên cứu đã nhận thấy nhiều người 80 tuổi vẫn có phổi hoạt động tốt, giúp họ thoát khỏi lưỡi hái tử thần của COVID-19. Tuy nhiên, các vấn đề như nồng độ insulin, bệnh tiểu đường và tăng huyết áp đóng vai trò trong việc xác định sự khỏe mạnh của tế bào.
Lá phổi là cơ quan bị tổn thương nhiều nhất, sớm nhất khi virus SARS-CoV-2 tấn công cơ thể. Nhóm chuyên gia Đại học Copenhagen cũng đo mức độ tập trung của tế bào ở cơ quan này nhằm tiên lượng các vấn đề liên quan COVID-19.
Các tác giả nghiên cứu hy vọng khám phá của họ sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong và số ca mắc COVID-19 không ngừng tăng lên trên toàn cầu hiện nay. Việc tiên lượng các nguy cơ tổn thương giúp nhiều bệnh nhân COVID-19 có thêm cơ hội sống sót.